جواد داداش زاده
از قديمي ترين دوران تا امروز، دسترسي به دريا از عوامل مهم براي توسعه طلبي كشورها بوده است. حتي تصور مي شود در اختيار داشتن آب هاي آزاد، شرط ضروري براي رسيدن به يك قدرت جهاني است. چنين نيازي امروزه كاملاً احساس مي شود، زيرا تجارب جنگ هاي منظم گذشته آن را اثبات كرده است. وقتي كشوري براي گسترش روابط خارجي خود نمي تواند مكمل واقع شود اين شرط مذكور نامفهوم است. البته مواردي خاص ديده شده كه كشوري به قدرت رسيده است در حالي كه به درياهاي آزاد هم راه نداشته است، اما دوران اقتدارش بسيار كوتاه بوده و به سرعت محاصره شده است و به ادامه حيات بر اساس موقعيتش وادار شده است. به همين علت همه كشورهايي كه پا به عرصه قدرت جهاني مي گذارند، تسلط بر آب ها را جزء هدف هاي اصلي خود منظور مي كنند.كليه نظريه هاي ژئوپولتيكي جهان بر اساس وجود دو محور آب و خشكي مطرح گرديده است و اين استمرار جنگ بين آب و خشكي مساله اي است كه از دير باز آغاز شده باز هم تكرار خواهد شد، تنها تغييري كه در آن به وجود آمده، ناشي از گسترده تر شدن قلمروهاي جغرافيايي آنهاست، به نحوي كه در نظريه‌هاي مختلف ژئوپولتيكي و حتي آخرين آنها كه توسط كوهن طراحي گرديده، جهان اسلام جزء مكمل هاي ژئوپولتيكي بوده كه توسط كوهن طراحي گرديده‌اند و اين خود چند پارگي جهان اسلام را در ديدي استراتژيك مطرح مي‌كند.
اما اين پرسش مطرح مي‌شود كه جهان اسلام چگونه مي تواند با استفاده از درياهايي كه در اختيار دارد قدرت جهاني خود را افزايش دهد؟ نگاهي به نقشه جهاني، ما را با اين حقيقت آشنا مي سازد كه اگر جهان اسلام با توجه به موقعيت جغرافيايي اش جايگاه واقعي خود را در جهان درك كند مي تواند علاوه بر آن كه مكمل قدرت هاي بزرگ نباشد، خود هسته اصلي يك قدرت بزرگ جهاني به حساب آيد. همان طور كه مي دانيم آب هاي كشورهاي مسلمان از سواحل شرقي اقيانوس اطلس در غرب آفريقا شروع شده و تا آب هاي اقيانوس آرام در 160 درجه طول شرقي نسبت به نصف النهار گرينويچ ادامه دارد، با توجه به اين اوصاف مشاهده مي كنيم كه كشورهاي اسلامي داراي درياهاي وسيعي هستند و کشورهای جهان اسلام مي توانند با افزایش اتحاد و همبستگی و افزایش تعاملات، از اين موهبت الهي در جهت افزايش قدرت خود بهره جويي كنند.
برخی راهکارهای اتحاد كشورهای اسلامی
ايجاد اتحاديه دريايی اسلامی
در اين اتحاديه كشورهاي اسلامي چه آنهايي كه به دريا راه دارند و چه آنهايي كه به دريا راه ندارند قوانيني را ايجاد كنند كه بر اساس آن كشورهاي اسلامي رابطه متقابل دريايي با يكديگر داشته باشند و با استفاده از آن بتوانند خود را به عنوان قطبي اقتصادی، سیاسی و نظامي در جهان مطرح كنند.
ايجاد اتحاديه نظامی دريایی
كشورهاي مسلمان با ايجاد اتحاديه مي توانند اولاً از تهديد كشورهاي قدرتمند نسبت به كشورشان بكاهند. ثانياً قدرت دريايي وسيله مناسبي براي ايجاد امنيت براي حمل و نقل كالا مي باشد و از اين راه امنيت كشتي هاي تجاري تضمين مي شود.
كاهش هزينه های گمركی
براي محموله هايي كه از طريق كشتی‌ها وارد بنادر مي شوند و راهي مناسب جهت تشويق حمل و نقل دريايی بوده و از حجم حمل و نقل جاده اي و دريايي مي كاهد.
همكاری در جهت بهره برداری مشترك از دريا
كشورهاي اسلامي به ايجاد اين همكاري ها از منابع دريایی با سرمايه گذاري مشترك و توافق هايي كه بين خود انجام مي دهند، استفاده مي كنند كه مزيت آن اين است كه اولاً از تمام توانمندي هاي موجود در كشورها استفاده مي شود. ثانياً با ايجاد مشاركت، از نظر اقتصادي نيز به صرفه خواهد بود. ثالثاً از دخالت كشورهاي استعماري براي استخراج منابع جلوگيري مي شود.
همكاری در جهت حمل و نقل دريايی
كشورهاي اسلامي مي توانند با ايجاد اتحاديه هاي حمل و نقل، كالاها و مسافران را بين كشورهاي خود جا به جا كنند كه اولاً باعث رونق گرفتن بنادر اين كشورها و ايجاد شغل شده،ثانياً داراي صرفه اقصادي بوده و ثالثاً باعث گسترش ناوگان كشتيرانی اين كشورها شده كه اين خود از استفاده اين كشورها از شركت هاي حمل و نقل غيربومي مي كاهد.
نتیجه گیری
مقام معظم فرماندهی کل قوا(مدظله العالی) دستگاه دیپلماسی کشور را به برقراری روابط دوستانه با کشورهای دیگر جهان ، به خصوص ملت‌های رنج دیده جهان تشویق می‌کنند. دیپلماسی صلح‌محور دریایی می‌تواند به عنوان عرصه‌ای برای گسترش این سیاست خارجه با کشورهای دوست و زمینه‌سازی بهتر برای دستیابی به صلح موثر باشد. در همین راستا نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با ایجاد بسترهای مناسب از جمله افزایش ماموریت‌های منطقه ای و فرامنطقه‌ای، برگزاری همایش‌های بین‌المللی ، افزایش بازدیدهای دوجانبه و گسترش زمینه‌های همکاری مشترک با کشورهای اسلامی ، به تحقق این هدف متعالی کمک کند.