به گزارش مارین‌پرس، دنيای امروز با سه چالش عمده يعنی فقدان آب شـيرین، كمبود غذا و تخریب محيط زيست مواجه اسـت. روزانـه هـزاران نفـر در جهـان به واسـطه كمبـود مـواد غذايی می‌ميرنـد و نـرخ مـرگ و ميـر ناشـی از كمبود غـذا بـا افزايـش جمعیت شدت می‌يابد.
بـرای مقابلـه بـا ايـن چالـش بـزرگ، بشـر بایـد شـيوه‌های جديدی را بـه‌كار گيرد تا ميـزان توليـد مـواد غذايی را افزايش دهد. در حالـی كـه توليد گوشـت قرمز و محصولات كشـاورزی بـا برخـی محدوديت‌هـا روبه‌رو اسـت، در عـوض درياها کـه نزديـك بـه 75 درصـد سـطح كـره زميـن را اشـغال کرده‌انـد، يكـی از ظرفيت‌هـای بالقـوه بـرای توليـد مــواد غذایی هسـتند کــه در دســترس بشــر قــرار دارنــد.
روند رشد فزاينده جمعيـت،محدوديـت منابـع غذايـی و كاهـش صيـد برخـی از گونه‌های دريايی در جهان، اولویـت اسـتفاده از منابـع آب شـیرین بـرای شـرب و کشـاورزی، كشـورهای توليد‌كننـده آبزيان را در سال‌های اخير به سمت آبزی‌پروری دریایی، به‌ویژه پرورش ماهیان دريایی سوق داده اسـت.
ظرفیـت تولیـد بـالا بـه علـت وسـعت دريـا، قـدرت خـود پالایـی بـالا در محيط‌هـای دریایـی، تهویـه خـوب آب در محیـط پـرورش، عـدم نیـاز بـه اكسـيژن‌دهی، كاهـش هزينه‌هـای اسـتهلاک و تعميـر و نگهـداری، اسـتفاده از محیـط طبیعـی، شـرايط مناسـب پرورشـی برای توليـد ماهيان بـا ارزش از جملـه مزايایی هسـتند كـه انسان را در اسـتفاده از روش پـرورش ماهـی در قفس‌های دریایی ترغیـب کـرده اسـت.
پیشینه پرورش ماهی در قفس در ایران
پرورش ماهی در قفس در طی دو دهه اخیر بـه عنوان یکی از ظرفیت‌های توسـعه آبزی‌پروری کشـور مطرح بوده است و با توجه به شرایط عمومی و اقلیمی کشور، وجود برخی امکانات زیر بنایی طبیعی و انسـان سـاخت، همچنان به عنوان یکی از نقاط دست‌نخورده توسعه مطرح است.
در طی دهه هفتاد استقرار قفس‌های کوچک در محیط‌های آبی نظیر دریاچه پشـت سـدها، دریاچه‌هـا و آب‌بندان‌ها گوشـه کوچکـی از ظرفیت‌های توسعه پرورش ماهی در قفـس را بـه نمایش گذاشـت، به‌طوری کـه در سـال 1392، توسـط 45 مزرعه فعال قفس در 12 اسـتان کشـور، بیش از 1245 تن ماهی قزل‌آلا تولید شـد.
پرورش ماهیان دریایی در قفـس نیـز در اواخـر دهه هفتاد و اوایل دهه هشـتاد مـورد توجه قرار گرفت. سـفر وزیر وقت جهاد کشـاورزی و مدیران شـیلات ایران در آن زمان به کشـور نروژ و مشـاهده توسـعه پرورش ماهـی در قفـس در این کشـور نقطه عطفی در تصمیم سازی برای توسـعه پـرورش ماهی در قفـس بود کـه یکی از پیامدهـای آن انجام مطالعات اولیـه میدانـی و ارزیابی‌هـای مقدماتی از امـکان توسـعه پـرورش ماهی در دریـای کاسپین و آب‌هـای جنوب کشور بـود. ماحصل این بررسـی‌ها دایر شـدن اولین پایلوت «مهندسـی سـاز» پرورش ماهی در قفس بـا ظرفیت تولید سـالانه 180 تـن ماهـی در استان هرمزگان بـود.
اهـداف اصلـی این طرح سـنجش شـرایط محیطـی و تـوان گونه‌هـای بومـی و غیـر بومی، تربیت نیـروی انسـانی و انتقال دانـش فنی و ارزیابـی اقتصـادی از امـکان تولید ماهیان دریایی در قفـس بود. در اواخر دهه 80 (سـال1389) موضوع پرورش ماهی در قفس مجدداً مورد تأکید مسـئولین عالی وزارت جهاد کشـاورزی قرار گرفـت و متعاقبـا بـا حضور بخش غیردولتی و با مسـاعدت سازمان شیلات ایران طرح‌های پایلـوت آزمایشـی در مقیـاس تجـاری در اسـتان‌های گیلان، مازندران، هرمزگان و خوزسـتان بـه اجرا در آمده اسـت.
فرصت‌ها و نقاط قوت
- وجود گونه‌های بومی قابل پرورش در تمامی آب‌های ساحلی جنوب و شمال کشور
- وجود شرایط زیست محیطی و امکانات مناسب اکولوژیک در سواحل سرزمینی کشور
- امکان به‌کارگیری سیستم‌های نوین پرورش ماهیان دریایی در قفس
- وجود مناطق پناهگاهی مانند جزایر قشم وکیش و خوریات به‌عنـوان مکان‌هایی مناسـب راه‌اندازی مزارع پرورش ماهیان دریایی در قفـس
- زمینه افزایش تولید ماهیان پرورشی دریایی به منظور کاهش فشار صید
- وجود بخش‌های خصوصی علاقمند سرمایه‌گذاری