به گزارش مرینپرس، نیروی دریایی آمریکا یک نسخه قابل استفاده سریع از شبکه نظارت بر زیردریایی دوران جنگ سرد را می خواهد که درون کانتینر قرار گرفته باشد و انواع مختلفی از کشتیها بتوانند این آرایههای ردیاب صوتی (سونار) را به راحتی در هر کجا و هر زمان که لازم باشد جابجا کنند!
دفتر تحقیقات نیروی دریایی (ONR) در نهایت خواستار یک “سیستم جنگ ضد زیردریایی (ASW) قابل جابجایی مقرون به صرفه یا به اختصار AMASS” است.
این سیستم نظارت بر ضد زیردریاییِ فعالِ آب های عمیق با قابلیت استفاده سریع، ثابت و پایدار در حال توسعه اما در مراحل اولیه است و تاکنون فقط تعداد محدودی از قابلیت های مورد نظر را ارائه داده است. این سیستم شامل آرایه های یک سونار بزرگ متصل به شناورهایی (buoy) است که کشتی ها ( این ممکن است شامل کشتی های باری و یا کمکی دیگر باشد که به فرماندهی نیروی دریایی ارتش و یا کشتی های حامل پیمانکار اختصاص داده میشوند) می توانند در یک نقطه خاص از اقیانوس مستقیماً از داخل یک کانتینر حمل و نقل استاندارد پشت سر خود بکشند و جابهجا کنند.
نیروی دریایی آمریکا می خواهد كه شناور بتواند آرایه سونار فعال را بطور خودکار مستقر كند و قادر باشد كل سیستم را برای مدت زمان طولانی در یك منطقه خاص ثابت نگه دارد. آرایه ها نیز باید به اندازه کافی در برابر تغییر شکل مقاوم باشد تا عملکرد ردیاب صوتی را به گونه ای که در جریان های زیر آب قرار می گیرد، به خطر نیاندازد.
همچنین این تنها بخشی از یک تلاش چند لایه است که صورت می گیرد و می تواند زیردریایی های خطرناک نوظهور را در محدوده وسیعی کشف کند زیرا نیروی دریایی می گوید که AMASS به عنوان یک مکمل در نظر گرفته می شود و جایگزینی برای “سیستم های نظارت ثابت (FSS) و سیستم های نظارت قابل جابجایی (MSS)” نمی باشد. FSS به شبکه حسگرهای غیرفعال در آب های عمیقِ ثابتی اشاره دارد که معروف ترین آنها سیستم نظارت صوتی (SOSUS) است. SOSUS اولین نسخه های آن در سال 1959 وارد خدمت شد و در حال حاضر كاركرد نظامی آن با پایان جنگ سرد كاهش یافته است و به طور فزاینده ای برای تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می گرفت، نقشی که به انجام آن تا امروز ادامه می دهد.
نیروی دریایی در آخرین بازگویی در مورد محدوده ی دقیق و مقیاس سیستم نظارت بر ضد زیردریایی ثابت خود کاملاً لب بسته است اما این سرویس طی سالیان متمادی گسترش یافته و قابلیت های خود را بهبود بخشیده تا با پیشرفت ها در طراحی زیردریایی و سایر فناوری ها همگام باشد. علاوه بر این ارتقاء هایی برای کاهش نیاز به کابل های زیر آبی فیزیکی آسیب پذیر جهت ارسال و دریافت اطلاعات از شبکه های توزیع حسگر انجام گرفته است.
Surveillance Towed Array Sensor System (SURTASS)
اما MSS به آرایه های ردیاب صوتی فعال و غیرفعال کشیده شونده توسط کشتی اشاره دارد که به عنوان سیستم حسگر آرایه یدک شونده نظارتی (SURTASS) نیز شناخته می شود.
طبق گفته نیروی دریایی “SURTASS” قابلیت تشخیص برد بلند [زیردریاییها] و نشانه گذاری برای سکوهای تسلیحات تاکتیکی و یا کشتی های دیگر مورد علاقه را فراهم می کند.
همچنین قابلیت سونار فرکانس پایین فعال (LFA) این سیستم، که نیروی دریایی در اواخر دهه 1980 به آن افزود، توانایی کمکی موثر برای سنسورهای غیرفعال و تاکتیکیِ “سیستم یکپارچه نظارت بر زیردریا IUSS” است که قابلیت کمک به مقابله با زیردریایی های دیزلی و هسته ای آرام تر دهه 1990 و بعد از آن را فراهم می کند. وظایف LFA جهت شناسایی تهدیدات بدون حرکت و آرام در آب های ساحلی رودخانه ها می باشذ.
تصویر فوق یک طرح پایه است که اجزای سیستم SURTASS را نشان می دهد.
نیروی دریایی در ابتدا SURTASS را در کشتی های نظارت بر روی اقیانوس Stalwart خود مستقر می کرد، سپس با معرفی به روزرسانی LFA، به کشتی های سبک کاتاماران منتقل کرد اما پس از پایان جنگ سرد به طور قابل توجهی برنامه های خود را برای سیستم SURTASS عقب انداخت.
طبق آخرین بازگویی در حال حاضر تنها کشتی های مجهز به استفاده از آرایه های یدک شده SURTASS، که با نام جفت آرایه در کنار هم TB-29A نیز شناخته می شوند، شامل USNS Impeccable و چهار کشتی در کلاس Victorious هستند. ژاپن همچنین سه کشتی نظارت بر اقیانوس کلاس Hibiki که از انواع کاماتارن بوده و مجهز به SURTASS هستند را اداره می کند.
تصویر بالا کشتی نظارت بر اقیانوس کلاس Victorious مجهز به SURTASS از دارایی های نیروی دریایی آمریکا را نشان می دهد.
سیستم های سونار فعال، مانند انواعی که ONR به دنبال آن در برنامه AMASS هست، با ارسال پالس امواج صوتی و سپس گوش دادن به انعکاس صوت هنگامی که از راه دور به اشیاء برخورد می کنند، تهدیدها را تشخیص می دهند. سونارهای غیرفعال و همچنین سایر سیستم های حسگر غیرفعال مانند هیدروفون ها به سادگی به اپراتورها امکان شنیدن صداهایی را که متعلق به زیردریایی های زیر آب یا کشتی هایی که در بالا شناور هستند را می دهد. برخی از سیستم های سونار دارای در دو حالت فعال و غیرفعال هستند.
مسئله سونارهای فعال این است که با انتشار پالس های صوتی، مخالفان را نسبت به حضور خود آگاه می سازند و به آنها فرصتی می دهند که از این روش برای جلوگیری از شناسایی شدن و فرار از آن استفاده کنند. همچنین کشف خود را آسان می کند بنابراین در برابر اقدامات خصمانه آسیب پذیر است. هنوز مشخص نیست که چگونه یک سیستم سونار فعالِ پایدار ممکن است در عمل موثر باشد، اما تنها هنگامی می تواند فعال شود که سنسورهای غیر فعال یک شیء مورد نظر را شناسایی کنند.
بعد از این صحبت ها باید یادآور شد که FSS و MSS با همراهی هم به علاوه ی شبکه های ارتباطی مرتبط و سایر زیرساخت ها، سیستم نظارت یکپارچه ی زیر آبِ نیروی دریایی آمریکا (IUSS) را تشکیل می دهند. AMASS همچنین تنها بخشی از یک برنامه بزرگ تر برای یک خانواده جدید از سیستم های نظارت استقرار یافته (DSS) است. AMASS نقشِ بخشِ سیستم نظارت اسقرار یافته ی فعالِ آب های عمیق (DSS-DWA) را پر می کند.
برنامه های نیروی دریایی آمریکا برای خانواده کامل DSS شامل یک بخش سیستم های نظارت اسقرار یافته ی آب های عمیق غیر فعال (DSS-DWP) و همچنین سیستمی است که “متحرک” باشد و می تواند در هر دو حالت فعال و غیرفعال فعالیت کند.
به طور کامل مشخص نیست که بخش متحرک (که با نام DSS-MPAS شناخته میشود) بصورتی خواهد بود که کشتی آنرا به دنبال خود یدک خواهد کشید (همان طور که در حال حاضر SURTASS مورد استفاده قرار خواهد گرفت) یا از نوع سیستم بدون سرنشین است که قادر به استقرار خودش باشد.
دارپا در گذشته بر روی سیستم شکار ضد زیردریایی توزیع شده (معروف به شکار زیردریایی چابکِ توزیع شده DASH) کار کرده بود و می توانست وسایل زیر آب بدون سرنشین (UUV) را به خدمت بگیرد که ملقب به “زیردریایی را در ریسک نگه دارید یا به اختصار (SHARK)” بود! و برای ردیابی مداوم زیردریایی های خصمانه پس از اولین شناسایی توسط سایر سنسورها مورد استفاده قرار می گرفت.
همچنین DASH شامل توسعه ی سیستم مسیر امواج صوتی مطمئنِ تحول گرا (TRAPS) است که شامل شبکه های توزیع شده ی سونار غیرفعال ثابت می باشد و بر کف دریا قرار می گیرند.
دارپا همچنین مکان یابی و ردیابی زیردریایی های دشمن را به عنوان یک نقش کلیدی برای کشتی سطحی بدون سرنشین شکارچی دریا Sea Hunter پیش بینی کرده بود که اکنون از برنامه های نیروی دریایی است.
این Sea Hunter که در تصویر بالا مشاهده می کنید بیش از 2 سال پیش با موفقیت تحت برنامه ی کشتی بدون سرنشینِ پیوسته به دنبالِ جنگ ضد زیردریاییِ (ACTUV) دارپا قرار گرفت و به دفتر تحقیقات نیروی دریایی انتقال داده شد تا در نهایت تبدیل به یک کلاس از کشتی های بدون سرنشین اقیانوس پیمایی شود که قادر به پیمودن هزاران کیلومتر در دریاهای آزاد برای ماه ها باشد.
این وسیله که قادر به انجام ماموریت های مختلف از قبیل اقدامات ضد مین نیز است، در یک آزمایش تحقیقاتی دارپا، بالابر کشیده شونده ی هوابرد از سیستم های نیروی دریایی یا “TALONS” را تست کرد. TALONS نمونه ی اولیه ی کم هزینه از یک دکل سنسور مرتفع دائمی برای این شناور بود که بوسیله ی آن سنسورها، رادار و سیستم های رادیویی تا وزن 150 پوند توسط یک بالابرنده (چتر) به شناوری دارای سرعت عملیاتی متصل شده و به ارتفاعی بین 500 الی 1500 فوت (چندین برابر دکل کشتی های فعلی) می برد که اثر بخشی تجهیزات نظارتی، اطلاعات و شناسایی (ISR) و برد آنها را نسبت به سطح دریا تا 500 درصد افزایش می داد (6 برابر می شد). همچنین برد تشخیص الکترواپتیک و حرارتی را دو برابر می کرد.
نیروی دریایی نیز مسئولیت TRAPS را بر عهده گرفته است، آن را مورد بررسی قرار داده و اکنون به دنبال ادغام آن در برنامه خود برای DSS است. جالب است ذکر کنیم که این سرویس در تازه ترین پیشنهاد بودجه خود برای سال 2021 اعلام کرد که در حال بکارگیری از وسایل بدون سرنشین زیرآبی UUV ها (از نوع گلایدر مانند که شبیه به هواپیماهای بالدار می باشد) برای استفاده در بسترهای سنسور “TRAPS” است.
بنا بر درخواست بودجه، انجام اقدامات کاهش ریسک عیر دوره ای مربوط به تلاش های مهندسی برای پیچیدگی های رو به افزایش در آینده DSS شامل امکان اتصال واحدهای TRAPs از طریق کابل فیبر نوری برای فعال کردن گلایدرهای کمتر جهت خدمت به یک میدان TRAPs می باشد. کاهش تعداد گلایدرهای مورد نیاز، امنیت میدان های TRAPs را افزایش و هزینه را کاهش می دهد.
نیروی دریایی امیدوار است که در سال جاری نخستین نمونه های تولید محدود از سیستم DSS-DWP را تحت یک ابتکار عمل سریع به دست آورد. تصمیم در مورد چگونگی پیشبرد بخش های DSS-DWA و DSS-MPAS قرار است در سال مالی 2022 اتفاق بیافتد.
در سال 2017 نیروی دریایی شروع به کار بر روی برنامه ای بنام سیستم حسگر نظارتیِ آرایه یدک کش اعزامی یا SURTASS-E کرد که “یک قابلیت غیر فعال SURTASS بسته بندی شده در ISO-Vans [وسایل حمل و نقل استاندارد] برای بسیج روی کشتی های داوطلب (VOOs) را فراهم می کند.
مطابق اسناد رسمی بودجه، که به طور کلی شامل کارهای مختلف دیگری در زمینه ی حفظ و نوسازی IUSS می شود، به همین ترتیب SURTASS-E قابلیت انعطاف پذیری بیشتری را در این زمینه دارد و می توان آنرا به راحتی در کشتی های مختلف نصب کرد، اما همچنین قابلیت سونار فعال موجود در کشتی های مجهز به سیستم استاندارد SURTASS را ندارد چراکه معتقد هستند منجر به شناسایی شدن و مورد اقدام خصمانه قرار گرفتن توسط دشمن می گردد.
در سال 2018 نیروی دریایی یک کشتی ناشناخته را به عنوان بخشی از تلاش جهت “نمونه سازی اولیه ی سریع، آزمایش و اثباتگری SURTASS-E” اجاره کرد. آن کشتی سال گذشته این سیستم سونار یدک کش ماژولار را در اولین گشت عملیاتی خود در اقیانوس اطلس به دست آورد.
گرچه SURTASS-E انعطاف پذیرتر از SURTASS است، اما هنوز هم به کشتی های موجود احتیاج دارد و هنوز هم نمی تواند به طور نامحدود در یک مکان خاص باقی بماند. سیستم کامل DSS همچنین از این مزیت برخوردار است که کمتر از حد قابل پیش بینی باشد اما بسیار قدرتمندتر و پایدارتر از چیزی مانند مجموعه ای از سونوبوی های مستقر در هوا (از جمله پرتاب سونوبوی ها از P8) می باشد.