امروزه طراحی و ساخت نمادهای شهری نه تنها سبب ایجاد هویت شده و معماری شهر پیرامون آن نماد شکل گرفته بلکه زنجیره اقتصادی بسیار بزرگی از مجموعه‌های اداری و تجاری، رستوران‌ها و دیگر مراکز تفریحی را نیز شامل می‌شود. با توجه به اهمیت این موضوع که پیامد آن توسعه‌یافتگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است؛ علی مهدیان، ناصر علیقلی زاده فیروزجایی، عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران و محمد مونسان، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهرود، با استفاده از هوش مصنوعی اقدام به نمادسازی شهرهای ساحلی و بندر کرده‌اند که این نوید داده می‌شود که این سلسله مطالب به صورت پیوسته در پایگاه خبری مرین‌پرس منتشر خواهد شد. در یادداشت اول برج مشعل جهت ساخت در پایتخت انرژی ایران، بندر بوشهر، در مرین‌پرس منتشر شد.
اهمیت ساخت نمادهای ساحلی
حدود يک دهه است که اين سوال در جامعه دريايي مطرح شده است که چرا در 5800 کيلومتر از سواحل ايران، چرا هيچ شهري داراي نماد شهري فاخر به عنوان جاذبه گردشگري نيست؟ چرا در مهمترین و ثروتمندترین مرکز گردشگری جنوب کشور یعنی جزیره کیش، یک کشتی پوسیده (به کشتی یونانی) باید سمبل و نماد این جزیره باشد؟ و اما سوال بدیهی‌تر اینکه اگر کسی به شهرهای ساحلی ایران در شمال و جنوب مانند خرمشهر، بوشهر، بندرعباس، چابهار، رامسر و بابلسر سفر کند، از چه نمادهایی عکسبرداری کند تا نشان دهد به آن شهرها سفر کرده است؟! دریا و آسمان که در همه جا یک رنگ است. هم‌اکنون این سوال‌های بی‌جواب به شهر بوشهر رسیده است. بوشهر و عسلویه به عنوان پایتخت انرژی ایران شناخته میشوند و یکی از مهمترین منابع درآمدی کل ایران از این استان استخراج میگردد.
در نگاه اول، توقع این است که شهری با این ثروت و اهمیت که حتی تنها نیروگاه هسته‌ای ایران را در خود جای داده و محل تردد کارشناسان خارجی است، دارای یک نماد شهری فاخر و یک چهره شهری زیبا و مدرن داشته باشد. ولی متاسفانه این شهر نیز همانند سایر شهرهای جنوبی ایران چهره‌ای مهجور و فقیرانه دارد. شاید یکی از علل اصلی آن، نبود یک نماد شهری فاخر و معروف در مرکزیت یک مجموعه گردشگری مدرن و زیبا در کنار ساحل باشد.شايد يکي از علل اصلي آن، نبود يک نماد شهري فاخر و معروف در مرکزيت يک مجموعه گردشگري مدرن و زيبا در کنار ساحل باشد.
لاک‌پشت پوزه‌عقابی نمادی مناسب برای قشم
در اين مجموعه مطالب سعي ميکنيم به کمک هوش مصنوعي، نمادهايي را براي شهرهاي ساحلي ايران طراحي و پيشنهاد کنيم. در قسمت اول به سراغ بوشهر رفتيم و نماد مشعل را برای آن پیشنهاد دادیم. در قسمت دوم به سراغ جزیره قشم رفتیم و نماد «لاک پشت» را برای آن پیشنهاد دادیم چراکه «لاک پشت پوزه عقابی» از جانداران معروف جزیره قشم است.
نماد شهری چیست؟
نماد شهری معمولا یک سازه معتبر و معروف در یک شهر است که معمولا به سمبل و نماد آن شهر تبدیل می‌شود. مثلا سازه‌هایی مانند برج میلاد و برج آزادی از نمادهای معروف شهر تهران و حتی ایران محسوب میشوند. معمولا همه شهرهای ساحلی معروف دنیا دارای نماد شهری هستند که در وسط یک مجموعه گردشگری وسیع چند هکتاری قرار گرفته است. به عبارت دیگر، اغلب امکانات و مراکز گردشگری در اطراف این نماد جانمایی میشوند و شکل دهنده معماری شهر است. مطالعه این نمادهای شهری در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که معمولا چند مشخصه مهم را دارا هستند: 1)دارای طراحی منحصربه‌فرد مطابق با فرهنگ، رسوم و تاریخچه شهر هستند. 2)در مجاورت دریا هستند. 3)دارای ارتفاع مناسب (از 50 متر تا چندصد متر وابسته به اهمیت شهر) هستند. 4)مردم امکان حضور در داخل و بالای این نمادها را داشته و می‌توانند نمای زیبای دریا و شهر را از بالای نماد تماشا کنند.
چرا جزیره قشم به نماد شهری فاخر نیاز دارد؟
جزیره قشم به عنوان بزرگترین جزیره ایرانی خلیج فارس در سالهای اخیر، رشد شتابانی را تجربه کرده است ولی هنوز دچار تحول و دگرگونی نشده است. جزیره قشم برای تغییرات بزرگ و اساسی، نیازمند درآمد گردشگری است و برای ایجاد درآمد پایدار گردشگری نیاز به زیرساخت است و مهمترین زیرساخت گردشگری نیز نماد شهری فاخر است. لذا قشم برای تحولات اساسی، چارهای جز احداث یک نماد شهری آبرومند و عظیم ندارد. دانش مهندسی و خلاقیت مهندسان ایرانی باید به کمک توسعه گردشگری ساحلی و دریایی بیاید.
چرا نماد لاک پشت؟
لاک پشت پوزه عقابی با نام علمی Eretmochelys imbricata جانداری دریایی است که علاوه بر ایران در برخی دیگر از نقاط دنیا هم دیده شده اما خانه اصلی آن کشورمان ایران بخصوص جزیره قشم است. ویژگی خاص این‌گونه لاکپشت‌ها، پوزه یا منقار کوتاهشان است، آنها در قسمت دهان منقاری کوچک و خمیده دارند که برای غذا خوردن بسیار کمکشان می‌کند. این لاکپشت‌ها جثه‌ای بزرگ دارند و به صورت میانگین طولشان به یک متر و وزنشان به 80 کیلوگرم می‌رسد. لاک‌پشت پوزه عقابی از زیباترین گونه‌های لاکپشتهای دریایی محسوب می‌شود.
لاک‌پشتان پوزه عقابی در طی فصل بهار به سواحل هرمزگان، کیش و قشم می‌آیند تا در شنزارهای نرم این ساحل‌ها تخم‌گذاری کنند. لاکپشتهای ماده با باله‌هایشان در سواحل زیبای خلیج‌فارس چاله‌های کوچکی را حفر می‌کنند که عمقشان حدودا به 30 تا 40 سانتی‌متر می‌رسد و پس از تخم‌ریزی روی چاله را با شن می‌پوشانند تا تخم‌ها از دست شکارچیان در امان بمانند. اگر خوش‌شانس باشید و در زمان تخم‌گذاری لاکپشتهای پوزه عقابی (نیمه دوم اسفند ماه تا اواخر اردیبهشت)، در سواحل کیش و قشم قدم بزنید، نوزادان لاک‌پشتان را می‌بینید که سر از شن‌ها بیرون می‌آورند.
نمادهای طراحی شده برای قشم به کمک هوش مصنوعی
در حالت اول نمادهایی طراحی شدند که امکان استفاده از فضای داخل آنها وجود ندارد و همانند یک مجسمه توخالی هستند
در حالت دوم نمادهایی طراحی شدند که امکان استفاده از فضای داخل آنها وجود دارد و از آن فضا به عنوان مجموعه گردشگری، رستوران، فروشگاه و هتل استفاده میگردد.
هر شهر ساحلي ايران داراي يک نماد شهري شاخص
براي اينکه با صحنه‌هاي تاسف‌آور زير در گردشگري ساحلي و دريايي ايران مواجه نباشيم چاره‌اي جز ساخت نمادهاي شهري در شهرهاي ساحلي ايران نداريم. همين سازه‌ها ظرف چند دهه آينده تبديل به ميراث فرهنگي و آثار باستاني خواهند شد. پس «از الان بايد براي سواحل، آثار باستاني بسازيم».
