امروزه طراحی و ساخت نمادهای شهری نه تنها سبب ایجاد هویت شده و معماری شهر پیرامون آن نماد شکل گرفته بلکه زنجیره اقتصادی بسیار بزرگی از مجموعه‌های اداری و تجاری، رستوران‌ها و دیگر مراکز تفریحی را نیز شامل می‌شود. با توجه به اهمیت این موضوع که پیامد آن توسعه‌یافتگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است؛ علی مهدیان، ناصر علیقلی زاده فیروزجایی، عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران و محمد مونسان، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شاهرود، با استفاده از هوش مصنوعی اقدام به نمادسازی شهرهای ساحلی و بندر کرده‌اند که این نوید داده می‌شود که این سلسله مطالب به صورت پیوسته در پایگاه خبری مرین‌پرس منتشر خواهد شد. یادداشت اول به برج مشعل جهت ساخت در پایتخت انرژی ایران، بندر بوشهر، یادداشت دوم به ساختمان لاک‌پشت جهت احداث در جزیره قشم، یادداشت سوم به استفاده از کشتی غول‌پیکر از رده خارج به عنوان نماد شهری جزایر هرمز و ابوموسی و یادداشت چهارم به ساختمان مرجان به عنوان نماد کیش اختصاص داشت.
اهمیت ساخت نمادهای ساحلی
حدود یک دهه است که این سوال در جامعه دریایی مطرح شده است که چرا در 5800 کیلومتر از سواحل ایران، چرا هیچ شهری دارای نماد شهری فاخر به عنوان جاذبه گردشگری نیست؟ چرا در مهمترین و ثروتمندترین مرکز گردشگری جنوب کشور یعنی جزیره کیش، یک کشتی پوسیده (به کشتی یونانی) باید سمبل و نماد این جزیره باشد؟ و اما سوال بدیهی‌تر اینکه اگر کسی به شهرهای ساحلی ایران در شمال و جنوب مانند خرمشهر، بوشهر، بندرعباس، چابهار، رامسر و بابلسر سفر کند، از چه نمادهایی عکسبرداری کند تا نشان دهد به آن شهرها سفر کرده است؟! دریا و آسمان که در همه جا یک رنگ است.
نماد شهری چیست؟
نماد شهری معمولا یک سازه معتبر و معروف در یک شهر است که معمولا به سمبل و نماد آن شهر تبدیل می‌شود. مثلا سازه‌هایی مانند برج میلاد و برج آزادی از نمادهای معروف شهر تهران و حتی ایران محسوب می‌شوند. معمولا همه شهرهای ساحلی معروف دنیا دارای نماد شهری هستند که در وسط یک مجموعه گردشگری وسیع چند هکتاری قرار گرفته است. به عبارت دیگر، اغلب امکانات و مراکز گردشگری در اطراف این نماد جانمایی می‌شوند و شکل دهنده معماری شهر است. مطالعه این نمادهای شهری در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که معمولا چند مشخصه مهم را دارا هستند: 1)دارای طراحی منحصربه‌فرد مطابق با فرهنگ، رسوم و تاریخچه شهر هستند. 2)در مجاورت دریا هستند. 3)دارای ارتفاع مناسب (از 50 متر تا چندصد متر وابسته به اهمیت شهر) هستند. 4)مردم امکان حضور در داخل و بالای این نمادها را داشته و می‌توانند نمای زیبای دریا و شهر را از بالای نماد تماشا کنند.
این طرح از کجا آمده است؟
چابهار دارای صفات بزرگی است از جمله «دروازه ملل»، «تنها بندر اقیانوسی ایران» و به قول مقام معظم رهبری، «گنج پنهان». از این رو سعی کردیم نمادی را انتخاب کنیم که تطابقی با «گنج پنهان» داشته باشد. از طرفی صید مروارید در منطقه چابهار رایج است لذا برای شهر چابهار، نمادی زیبا شبیه مرواریدی در صدف را به کمک هوش مصنوعی طراحی نمودیم که سمبلی فاخر و ارزشمند در شان و جایگاه چابهار باشد.
نمادی که منحصربفرد و مایه شهرت جهانی مضاعف چابهار باشد و این شهر اقیانوسی را به یک جاذبه گردشگری مدرن برای ایرانیان تبدیل کند.
چرا شهر چابهار؟
چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران دارای اهمیت ملی ویژه‌ای برای ایرانیان است. از طرفی این بندر دارای جایگاه بین‌المللی خاصی در کریدورهای بین المللی به‌خصوص کریدور شمال-جنوب است. تاکنون این بندر صرفا دارای اهمیت بندری برای ایران بوده و متاسفانه از درآمد گردشگری پایینی در بین استان‌ها و شهرهای ایران برخوردار بوده است. یکی از علل آن، نداشتن جاذبه شهری و زیرساخت‌های گردشگری بوده است. متاسفانه اغلب شهرهای جنوبی ایران دارای «چهرهای فقیرانه» در سیمای کلی شهری دارند و این باعث شده سهم ناچیزی از توزیع درآمد گردشگری داخلی داشته باشند و در سبد گردشگری خانوارهای ایرانی جایی نداشته باشند. بالتبع درآمدی از محل گردشگری خارجی هم ندارند.
نمادهای شهری تلاشی برای تغییر چهره فقیرانه شهرهای جنوبی از جمله چابهار هستند. در مجاورت چابهار، کشور پرجمعیت پاکستان با 230 میلیون نفر جمعیت و مساحتی برابر نصف مساحت ایران است. یعنی تراکم جمعیت آن‌ها 6 برابر ایران است. از طرفی هرساله بیش از دو میلیون نفر پاکستانی به سفر خارجی می‌روند که اگر فقط 20 درصد این جمعیت به چابهار بیایند یعنی سالی 400 هزار نفر گردشگر که به تنهایی میتواند درآمد اقتصادی چابهار را متحول کند.
البته پاکستان خود نیز به دنبال نمادسازی شهری جهت کسب درآمد است و در مردادماه امسال از اولین نماد شهری بزرگ و اولین برند گردشگری خود با نام «سلام پاکستان» رونمایی کرد. عارف علوی، رئیس‌جمهور پاکستان در مراسم افتتاح این نماد شهری گفت چنین نمادهایی میتواند باعث تبلیغ نام پاکستان در حوزه گردشگری و عامل افزایش سهم پاکستان از گردشگری باشد. جای تاسف است که پاکستان شروع به نمادسازی برای شهرهای خود با هدف توسعه گردشگری کرده ولی هنوز مدیران گردشگری ایران اعتقادی به این کار ندارند و آن را اتلاف سرمایه میدانند و به کارهای کوچک و دم دستی مشغولند.
طرح‌های تولید شده توسط هوش مصنوعی
هر شهر ساحلی ایران دارای یک نماد شهری شاخص
برای اینکه با صحنه‌های تاسف‌آور زیر در گردشگری ساحلی و دریایی ایران مواجه نباشیم چاره‌ای جز ساخت نمادهای شهری در شهرهای ساحلی ایران نداریم. همین سازه‌ها ظرف چند دهه آینده تبدیل به میراث فرهنگی و آثار باستانی خواهند شد. پس «از الان باید برای سواحل، آثار باستانی بسازیم».
