امروزه طراحی و ساخت نمادهای شهری نه تنها سبب ایجاد هویت شده و معماری شهر پیرامون آن نماد شکل گرفته بلکه زنجیره اقتصادی بسیار بزرگی از مجموعههای اداری و تجاری، رستورانها و دیگر مراکز تفریحی را نیز شامل میشود. با توجه به اهمیت این موضوع که پیامد آن توسعهیافتگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است؛ علی مهدیان، ناصر علیقلی زاده فیروزجایی، عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران و محمد مونسان، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شاهرود، با استفاده از هوش مصنوعی اقدام به نمادسازی شهرهای ساحلی و بندر کردهاند که این نوید داده میشود که این سلسله مطالب به صورت پیوسته در پایگاه خبری مرینپرس منتشر خواهد شد. یادداشت اول به برج مشعل جهت ساخت در پایتخت انرژی ایران، بندر بوشهر، یادداشت دوم به ساختمان لاکپشت جهت احداث در جزیره قشم، یادداشت سوم به استفاده از کشتی غولپیکر از رده خارج به عنوان نماد شهری جزایر هرمز و ابوموسی، یادداشت چهارم به ساختمان مرجان به عنوان نماد کیش و یادداشت پنجم به ساختمان مروارید در صدف چابهار به عنوان نمادی از ارزش چابهار برای ایران اختصاص داشت.
اهمیت ساخت نمادهای ساحلی
حدود یک دهه است که این سوال در جامعه دریایی مطرح شده است که چرا در 5800 کیلومتر از سواحل ایران، چرا هیچ شهری دارای نماد شهری فاخر به عنوان جاذبه گردشگری نیست؟ چرا در مهمترین و ثروتمندترین مرکز گردشگری جنوب کشور یعنی جزیره کیش، یک کشتی پوسیده (به کشتی یونانی) باید سمبل و نماد این جزیره باشد؟ و اما سوال بدیهیتر اینکه اگر کسی به شهرهای ساحلی ایران در شمال و جنوب مانند خرمشهر، بوشهر، بندرعباس، چابهار، رامسر و بابلسر سفر کند، از چه نمادهایی عکسبرداری کند تا نشان دهد به آن شهرها سفر کرده است؟! دریا و آسمان که در همه جا یک رنگ است.
نماد شهری چیست؟
نماد شهری معمولا یک سازه معتبر و معروف در یک شهر است که معمولا به سمبل و نماد آن شهر تبدیل میشود. مثلا سازههایی مانند برج میلاد و برج آزادی از نمادهای معروف شهر تهران و حتی ایران محسوب میشوند. معمولا همه شهرهای ساحلی معروف دنیا دارای نماد شهری هستند که در وسط یک مجموعه گردشگری وسیع چند هکتاری قرار گرفته است. به عبارت دیگر، اغلب امکانات و مراکز گردشگری در اطراف این نماد جانمایی میشوند و شکل دهنده معماری شهر است. مطالعه این نمادهای شهری در کشورهای مختلف نشان میدهد که معمولا چند مشخصه مهم را دارا هستند: 1)دارای طراحی منحصربهفرد مطابق با فرهنگ، رسوم و تاریخچه شهر هستند. 2)در مجاورت دریا هستند. 3)دارای ارتفاع مناسب (از 50 متر تا چندصد متر وابسته به اهمیت شهر) هستند. 4)مردم امکان حضور در داخل و بالای این نمادها را داشته و میتوانند نمای زیبای دریا و شهر را از بالای نماد تماشا کنند.
این طرح از کجا آمده است؟
دلفینها از جانداران دریایی هوشمند و زیبا هستند که فراوانی زیادی در خلیج فارس دارند. کشتیهای عبوری از خلیج فارس، تجربه همراهی دلفینها و نمایش گروهی آنها در کنار کشتی در حین حرکت را دارند. از این رو نماد دلفین را برای شهر بندرعباس به عنوان شهر محل تلاقی خلیج فارس و دریای عمان و محل زیست دلفینها در نظر گرفتهایم.
چرا شهر بندرعباس؟
بندرعباس به عنوان شیکترین شهر جنوبی کشور شناخته میشود که وضعیت شهری آن کمی مناسبتر از سایر شهرهای جنوبی است. در بندرعباس در دو دهه اخیر سرمایهگذاریهای بزرگی در حوزه مدرنسازی شهری انجام شده بهطوریکه انصافا نمیتوان چهره آن را مطلقا با دو دهه قبل مقایسه کرد. ولی با این اوصاف، باز هم هیچ گونه نماد شهری فاخر و معتبری که شهرت ملی یا بینالمللی داشته باشد در بندرعباس وجود ندارد.
انتظار این است که چنین شهری طویل که در امتداد ساحل با حدود 20 کیلومتر طول گسترش یافته، حداقل دارای دو نماد شهری فاخر و منحصربفرد در شرق و غرب خود باشد که متاسفانه چنین نیست. در دی ماه سال 1396 معاون معماري و شهرسازي شهرداري بندرعباس از طراحي بنايي با ارتفاع 100متر خبر داد كه نماد معروف جنوب كشور با اعتبار 30 ميليارد تومان خواهد شد. این خبر خوب برای شروع ساخت نماد شهری در شهرهای ساحلی ایران بود که البته بعدا معلوم شد صرفا در طرح یک ایده بوده و اجرایی نشد. ایده پیشنهادی نماد شهری بندرعباس نه تنها میتواند درآمد گردشگری بندرعباس را چند برابر کند بلکه میتواند کل چهره شهر را دگرگون کند.
طرحهاي توليد شده توسط هوش مصنوعي
هر شهر ساحلی ایران دارای یک نماد شهری شاخص
برای اینکه با صحنههای تاسفآور زیر در گردشگری ساحلی و دریایی ایران مواجه نباشیم چارهای جز ساخت نمادهای شهری در شهرهای ساحلی ایران نداریم. همین سازهها ظرف چند دهه آینده تبدیل به میراث فرهنگی و آثار باستانی خواهند شد. پس «از الان باید برای سواحل، آثار باستانی بسازیم».
