به گزارش مارینپرس، با بهکارگیری یک ایده کاملاً ایرانی، ۱۷۰ فروند کشتی کشور میتوانند با خیالی آسوده در بنادر جهان پهلوگیری کنند.
سوخترسانی به کشتیهای جمهوری اسلامی ایران در شرایطی در یک قدمی بحران بزرگ قرار داشت که با تمهیدات بهکار گرفته شده، کشور از یک قدمی یک چالش بزرگ دور شد.
حدود ۹۰ درصد از تجارت جهان از طریق دریاها انجام میشود و کشتیها نقش مهمی دراینباره ایفا میکنند؛ طبق قانون جدید سازمان بینالمللی دریانوردی، گوگرد سوخت مورد استفاده کشتیها باید تا پایان سال ٢٠٢٠ میلادی به کمتر از ۵/ ۰ درصد برسد. درحالیکه اکنون گوگرد موجود در سوخت کشتیها ۵ /۳ درصد است.
براساس آمارهای موجود، سهم کشتیرانی در انتشار گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۵۰ میلادی به حدود ۱۷ درصد میرسد. این در حالی است که حدود ۲۰ درصد از سوختهای تولید شده (به غیر از بنزین) در صنعت حملونقل دریایی مورد استفاده قرار میگیرند؛ به همین دلیل سهم این صنعت در تولید گازهای گلخانهای ۳درصد دیاکسیدکربن، ۱۵ تا ۱۹درصد اکسیدهای نیتروژن و ۴ تا ۹ درصد اکسیدهای گوگرد است.
تصمیم سازمان بینالمللی دریانوردی در راستای انجام فاز دوم کاهش گوگرد موجود در سوخت (بانکر) کشتیها است. در فاز اول که از ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی صرفاً در امریکای شمالی، دریای شمال، کانال مانش و دریای بالتیک الزامی شده بود کشتیها ملزم به استفاده از سوختهایی شدند که میزان گوگرد آنها حداکثر ۱/ ۰ درصد بود.
به نظر میرسد اجرایی شدن این تصمیم، در روند کاهش ۱۳درصدی فروش بانکر در بزرگترین بندر فروش بانکر در اروپا و سومین بندر فروش بانکر در جهان یعنی بندر روتردام که از سال ۲۰۱۱ میلادی فعال شده بود، مؤثر بوده است.
اگر استاندارد نباشیم؟
در صورتی که کشتیها نتوانند از نفت کوره کم سولفور طبق مقررات جدید استفاده کنند، نهتنها نمیتوانند در هیچ بندری پهلوگیری کنند، بلکه با جریمههای سنگینی مواجه میشوند؛ قانون کاهش سولفور سوختهای دریایی تا سقف نیم درصد از سال ۲۰۲۰ مالکان را مجبور به انتخاب یکی از این سه گزینه سوخت با سولفور پایین، اسکرابرها و موتور با سوخت الانجی خواهد کرد، در این میان آژانس بینالمللی انرژی IEA نیز مانند دیگران نگران این تغییر سخت و دشوار در شرایطی که پالایشگاههای نفت نیز آمادگی ندارند، است.
علیرضا خجسته، مدیرکل حفاظت و ایمنی دریانوردی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: «نصب سیستمهای اسکرابر به منظور تصفیه گازهای خروجی از موتور کشتیها نیز علاوه بر هزینه گزاف نصب و راهاندازی، فضای قابلتوجهی از کشتی را اشغال خواهند کرد. همچنین استفاده از سوخت ال انجی در کشتیها نیز عملاً امکانپذیر نیست و تنها راه، کاهش سولفور نفت کوره است.»
ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با داشتن ۱۷۰ فروند کشتی و داشتن دهها نفتکش و کشتی کانتینربر حمل بار که جزو ۲۰ ناوگان برتر جهان محسوب میشود، از این قانون جدید شدیداً متأثر خواهد بود و در صورتی که نمیتوانست این مشکل را تا چهار ماه دیگر برطرف کند، عملاً تجارت کشور بهصورت عمده مختل میشد.
در این میان برخی کشورها مانند روسیه خواستار به تعویق افتادن این قانون شدهاند که با مخالفت همراه شده است. از نظر کارشناسان این قانون، هزینهزاترین قانون حملونقل دریایی است که انتظار میرود موجب افزایش هزینههای حملونقل و قیمت کالاها شود.
راهکار ایران برای نجات تجارت دریایی چه بود؟
تنها راهی که ایران میتواند از آن استفاده کند، کاهش سولفور نفت کوره است؛ برخی تحلیلگران بر این باورند که اولین پیامد این تصمیم به احتمال زیاد، افزایش تقاضا از سوی مالکان شرکتهای حملونقل دریایی برای سوختهایی با گوگرد پایین خواهد بود. بنابراین تقاضا برای فرآوردههای میان تقطیر پالایشی افزایش و برای فرآوردههای سنگین که انواع نفتکوره را شامل میشود، کاهش مییابد.
در حال حاضر میزان تولید نفت کوره مجموع پالایشگاهها حدود ٦٠ هزار مترمکعب در روز (٤٩٩٢٠ تن در روز) و میزان مصرف کشتیها ۵/ ۱ میلیون تن در سال است. یک مقام آگاه با بیان اینکه بخش اندکی از نفت کوره تولید داخل سولفوری کمتر از ۵/ ۳ درصد دارد، گفت: «بنابراین با توجه به نیاز ۵ /۱ میلیون تنی کشتیها به سوختی با سولفور کمتر از ۵/ ۳ درصد، واردات آن بدیهیترین اقدام است.»
از آنجایی که نفت کوره تولیدی در کشور فاقد استانداردهای لازم است، چندی پیش یک ایده خاص توسط شرکت اکسیرنوین فرآیند آسیا مطرح شد که در نامه اخیری که در معاونت اول ریاست جمهوری مطرح شده، مورد موافقت قرار گرفته است. روشی که از آن به عنوان روش ODS یاد میشود و با استفاده از آن، سولفور نفت کوره به شدت کاهش مییابد؛ طبق گفته یک مقام آگاه این روش در چند مورد تست شده و با توجه به موفقیت آن، استفاده انبوه از این روش به شرکت کشتیرانی و شرکت ملی نفتکش دستور داده شده است.
به جز این راهکار، چند روش دیگر برای عبور از بحران فعلی در دستور کار قرار گرفته است که به نظر میرسد با بهکارگیری این راهکارها، بتوان از این پیچ تند عبور کرد. این در حالی است که هماکنون برخی کشورهای بزرگ نتوانستند راهکار مناسبی برای کاهش سولفور نفت کوره خود بیابند، اما در ایران، بدون اتکا به تکنولوژیهای خارجی و گرانقیمت غربی، روشی ابداع شده است که توانسته کشور را از بحران بزرگ و دردسرساز دور کند.