بررسی نمادهای شهر بندری و ساحلی کویت

محمد مونسان*

---

کویت را مي‌توان بنيان‌­گذار تفکرات مدرن مهندسي در حوزه گردشگري ساحلي در بين کل کشورهای عربي و کشورهای حاشيه خليج فارس در نظر گرفت. کشوري که از حدود 45 سال پيش، حتي قبل از کشور امارات، ساخت نمادهاي فاخر مهندسي به عنوان نماد شهري و جاذبه گردشگري را شروع کرد.

کشور کوچک کويت داراي جمعيت 6 ميليون نفر و وسعت 18 هزار کيلومترمربع (تقريبا يک درصد وسعت ايران) و خط ساحلي 499 کيلومتر (کمتر از 10 درصد سواحل ايران) بوده و متوسط درآمد سرانه مردم آن حدود ۶۹ هزار دلار است که حاکي از زندگي مرفه مردم اين کشور است.

پول دينار کويت به عنوان با ارزش‌ترين واحد پول دنيا شناخته مي­شود. کویت اولين کشوري بود که به ضرورت ساخت نمادهاي شهري مدرن، مرتفع و زيبا در شهرهاي ساحلي خود به عنوان مرکزيت يک مجموعه گردشگري مدرن پي برد و آن را اجرايي کرد به گونه اي که «برج هاي سه گانه کويت» را 45 سال پيش شروع به ساخت کرد و 42 سال پيش، آن را افتتاح کرد. البته طراحي و ساخت اين برج­ها به کمک شرکتها و مهندسين خارجي انجام شدند.

1- برج‌های سه قلو(Kuwait Towers):

برج‌هاي سه قلو کویت (Kuwait Towers) به سه برج بلند و باریک در شهر کويت گفته مي‌شود که در کنار خليج فارس قرار گرفته‌اند. اين برج‌ها در سال ۱۹۷۷ (يعني 42 سال قبل) به‌طور رسمي افتتاح شدند. ارتفاع برج اصلي ۱۸۷ متر حامل دو بخش کروی شکل است که در نيمه پايين آن يک مخزن آب به حجم ۴۵۰۰ متر مکعب و در نيمه بالاي آن يک رستوران با ظرفيت ۹۰ نفر، يک کافي‌شاپ، يک سالن همايش و سالن پذيرايي وجود دارد.

برج اصلي از ۱ مارس ۱۹۷۹ به روي عموم مردم باز است. ارتفاع دومين برج ۱۴۷ متر است که يک برج آب است. در برج سوم تجهيزات کنترل برق و روشن کردن دو برج بزرگتر وجود دارد. برج‌های کویت توسط یک معمار دانمارکی به نام مالين بيورن طراحي شده‌است و هيچ نمونه مشابهي در دنيا ندارد. برج­هاي سه قلو به عنوان نماد شهر کویت و کشور کويت شناخته مي‌­شوند.

 براي ساخت اين برج‌­ها در مجموع 16 ميليون دلار هزينه شده است. در اطراف اين نماد شهري، زميني به مساحت 30 هکتار با کاربری­‌های متعدد گردشگري در نظر گرفته شده است که محل اصلي استراحت در تعطيلات و پايان هفته مردم کویت و گردشگران خارجي است.

همچنين فاصله اين برج­‌ها از اسکله تفريحي، يک و نيم کيلومتر و از جزيره مصنوعي سبز کمتر از سه کيلومتر است. وجود اين برج هاي مرتفع و سايه نوراني آنها در آب باعث شده است که گردشگري و تفريحات ساحلي و دريايي مردم در شب امکان پذير باشد چراکه هواي گرم و شرجي اين کشور ايجاب مي‌کند که در اغلب فصل­هاي سال، مردم و گردشگران در ساعات پايان روز از منزل براي تفريحات خارج شوند.

2- برج آزادی(Liberation Tower):

اين برج، يک برج مخابراتي به ارتفاع 372 متر و يکي از برج‌هاي زيبا و معروف جهان است. اين برج، دومين سازه مهندسي بلند موجود در کویت (پس از برج الحمراء) و سي و نهمين برج مخابراتي بلند جهان است.

برنامه‌­ريزي و طراحي اين برج از سال 1983 (37 سال پيش) توسط يک طراح سوئدي به نام  Sune Lindstrom شروع و ساخت آن در سال 1987 شروع شد ولي با اشغال کویت، کار ساخت آن متوقف شد و مجددا در سال 1991 شروع و در 10 مارس 1996 افتتاح شد.

3- برج الحمراء (Al Hamra Tower):

اين برج، بلندترين سازه مهندسي کويت با ارتفاع 414 متر در 80 طبقه است که در سال 2005 ساخت آن شروع و در سال 2011 افتتاح شد. طراحي و ساخت اين برج توسط مهندسين آمريکايي انجام شده و براي طراحي و ساخت اين برج 500 ميليون دلار هزينه شده است.

معماري اين برج به گونه‌­ای منحصربه‌فرد و زيبا طراحي شده که يک پيچش در اين ساختمان بتني را نشان مي­دهد. طبقه همکف آن يک لابي زيبا به ارتفاع 24 متر و بدون ستون است. طبقات فوقاني اين برج، هتلهاي پنج ستاره و طبقات مياني آن داراي کاربري مسکوني و طبقات پاييني آن داراي کاربری تجاری و پاساژهای مجلل و هايپرمارکت‌های زيباست.

4- جزيره مصنوعي سبز (Green Island):

اين جزيره به عنوان اولين و کوچکترين جزيره مصنوعي خليج فارس در سال 1988 (32 سال پيش) افتتاح شد. قدمت اين جزيره خيلي بيشتر از جزاير مصنوعي دوبي است.

اين جزيره کوچک به صورت دايره‌­اي طراحي شده و داراي قطر 450 متر و مساحت 150 هزار مترمربع است که با لحاظ کردن مساحت زمين­‌هاي گردشگري  اطراف آن، مجموعه­‌اي با مساحت حدود 700 هزار مترمربع براي اهداف گردشگري ايجاد شده است.  

بزرگترين پروژه مهندسي کویت براي تضمين آينده گردشگري

کشور کویت، در یک رقابت تنگاتنگ با کشور امارات و شهر دبي، در صدد است با اجراي يک برنامه بلندپروازانه مهندسي، ابرپروژه «شهر گردشگري ابريشم» (Silk City) را اجرا کند. اين شهر در مجاورت شهر الصبيه (Subiya) و کنار جزيره بوبيان به مساحت 250 کیلومتر مربع، در فاصله 100 کیلومتری شهر کویت واقع شده است.

مدت زمان اجراي اين پروژه، 25 سال بوده و از سال 2015 کار طراحي آن توسط يک تيم 35 نفره از خبره‌­ترين طراحان و مهندسان چيني شروع شده است.

چيني­‌ها سرمايه­‌گذار و بهره بردار اصلي اين شهر هستند و تامين مالي و بازگشت سرمايه آن نيز توسط خود چيني­ها تضمين شده است. چيني‌­ها همواره در يک رقابت تنگاتنگ با غربي­ها براي تصاحب پروژه­‌هاي گردشگري بوده­اند. پيمانکار و سرمايه­‌گذار و طراح اصلي پروژه­‌هاي اجرا شده در دبي، شرکت‌هاي آمريکايي و اروپايي بوده­‌اند و چين سهم کمی در توسعه اين شهر داشته است.

چين در نظر دارد شهر ابريشم کويت را به عنوان رقيب جدي دوبي مطرح نمايد. پادشاه کویت نیز در نظر دارد به پشتوانه اين شهر، منبع مالي اصلي کشور خود را ظرف سه دهه آينده از نفت به گردشگري تغيير دهد. اين شهر در مقايسه با دوبي بسيار بلند پروازانه­‌تر، اصولي­‌تر و جذابتر طراحي شده است.

مثلا اين شهر داراي شش کيلومتر کانال‌هاي آب مارپيچ و زيبا قابل قايقراني است که تعداد زيادي هتل و کافه و اماکن تفريحي در طرفين اين رودخانه مصنوعي ساخته خواهند شد. همچنين در مرکز اين شهر يک برج بسيار بلند ساخته خواهد شد که بلندتر از برج خليفه دوبي است.

اين برج داراي ارتفاع حدود 1000 متر در 234 طبقه بوده و 7000 نفر را در خود جاي مي­دهد. شهر ابريشم در مجموع 700 هزار نفر را در منازل، هتل­‌ها و مراکز تفريحي جاي خواهد داد. علاوه بر اين برج (به عنوان معروفترين نماد شهري اين شهر جديد)، چهار نماد شهري مهندسي و منحصربفرد ديگر در نقاط ديگر اين شهر به عنوان جاذبه گردشگري طراحي شده­اند که نمادهاي شهري معروف دوبي را پشت سر خواهند گذاشت.

اين شهر داراي چهار بخش يا شهرک اصلي است که فاز به فاز افتتاح خواهند شد و يکي از جذابترين سوژه­هاي سرمايه­گذاري در آينده خواهد بود. فاز اول اين شهر شامل امکانات زيرساختي مانند فرودگاه، شبکه راه آهن گسترده و منطقه تجاري بندر جديد و در حال ساخت «مبارک الکبير» در سال 2019 افتتاح شد.

جزیره بوبیان مزیت کویت نسبت به دبی

بنظر مي‌­رسد اين شهر از مقاصد اصلي گردشگري کشورهای ايران، عراق و عربستان خواهد شد. يکي از مزاياي طبيعي اين منطقه براي توسعه شهر ابريشم نسبت به دوبي، مجاورت با جزيره بزرگ بوبيان است. وجود اين جزيره باعث مي­شود کويت بر خلاف دوبي نيازي به ساخت جزاير مصنوعي براي ايجاد مساحت مناسب زمين نداشته باشد.

جزيره بوبيان بزرگترين جزيره کويت با مساحت 863 کيلومتر مربع (طول 40 و عرض 24 کيلومتر) بوده و هم اکنون يک جزيره متروکه و تقريبا خالي از سکنه است. اين جزيره هم اکنون توسط يک پل بتني 2 کيلومتري با کاربري نظامي که در سال 1983 ساخته شده به سرزمين اصلي کويت متصل است. اين جزيره در آينده با يک پل فولادي-کابلي مدرن با معماري خاص به کويت متصل خواهد شد. به نظر ميرسد اين جزيره تا تکميل شهر ابريشم در سال 2040 به مرور 200 هزار نفر را در خود جاي خواهد داد.