جنگ دریایی ایران و آمریکا در اقیانوس هند؛ توهم یا رخدادی محتوم؟

 به گزارش مارین‌پرس، اقدامات اخیر نیروی دریایی ایران به خصوص در دریای کارائیب و اقدام جالب انتقال نفت از خلیج فارس به سواحل ونزوئلا باعث شد بسیاری از رسانه های خارجی در مورد نیروی دریایی ایران مطالب مختلفی را نگاشته و از منظرهای مختلفی به این موضوع بنگرند.

وبگاه خبری فوربس، یکی از آخرین مقالاتش را به این موضوع اختصاص داده است. این مقاله که به قلم “پُل ایدون” نگاشته شده است سعی دارد بر نفوذ و قدرت نیروی دریایی ایران در اقیانوس هند تمرکز کند.

دو نیرو؛ دو استراتژی

نویسنده ابتدا نیروی دریایی ایران را به دو دسته تقسیم می‌کند:

الف. نیروی دریایی ارتش

ب. نیروی دریایی سپاه پاسداران

او سپس تاکید دارد که استراتژی نظامی نیروی دریایی سپاه متفاوت از ارتش است و حتی سلاح های استفاده شده در این دو نیرو با هم فرق دارد.

نویسنده مقاله فوربس معتقد است که سپاه اصولا سعی دارد با قایق های تندرو خود و با اتکا به سرعت به اهداف خود برسد. در تاکتیک های جنگی نیز روش نیروی دریایی سپاه متفاوت است. نیروی دریایی سپاه بر خلاف نیروی اصلی ارتش سعی دارد از تاکتیک جنگ های نا متقارن در آب های آزاد استفاده کند؛ عمده محل رفت و آمد و مانور این نیرو نیز آب های خلیج فارس و دریای عمان است که محل مناسبی برای پیشبرد جنگ های نا متقارن است.

بر خلاف دریای عمان و خلیج فارس که محل مانور نیروی دریایی سپاه و به خصوص قایق‌های تندرو است، آبهای اطراف یعنی دریای سرخ و دریای عرب، محل عبور و مرور و قدرت نمایی نیروی دریایی اصلی ایران و کشتی های بزرگ تر و ناوچه هایش هستند.

نویسنده فوربس معتقد است به همین علت، نیروی دریایی آمریکا در بیرون از خلیج فارس سعی دارد فاصله مناسب را با کشتی های ایران حفظ کند، اما در خلیج فارس به علت حضور قایق های تندرو سپاه، گاهی این فاصله از بین رفته و نیروهای دو طرف حتی در آستانه جنگ مستقیم نیز پیش می‌روند. نمونه های فراوانی در این مورد وجود دارد. آخرین نمونه مربوط به آوریل 2020 بود که تنش دریایی نیروهای آمریکایی و سپاه پاسداران حتی به توییت زدن های دونالد ترامپ و تهدیدات متقابل مقامات ایران و آمریکا انجامید.

حضور در اقیانوس هند؛ شاید درگیری با آمریکا

حالا طبق گفته نویسنده فوربس، قرار است محل حضور استراتژیک نیروی دریایی سپاه تغییر کند. نویسنده به استناد اظهار نظر اخیر سردار تنگسیری(فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) تاکید دارد که قرار است نیروی دریایی سپاه وارد آب های اصلی اقیانوس هند هم بشوند.

پل ایدون معتقد است که حضور فعال در اقیانوس هند آرزویی است که ایران از زمان محمد رضا شاه پهلوی در پی تحقق آن بود و به خصوص در سالهای ابتدایی دهه 70 میلادی آن را دنبال می‌کرد. با این حال، این مهم در سالهای اخیر است که در حال تحقق یافتن است.

طبق گفته فوربس، گسترش فضای حیاتی نیروی دریایی سپاه از آبهای خلیج فارس به اقیانوس هند، تحولی عمیق و استراتژیک است که نتایج بسیار بزرگ و تاثیرگذاری دارد؛ چرا که ممکن است منجر به افزایش تنش و اصطکاک ناوها و کشتی های ایران و آمریکا شود.

ایران از زمان پهلوی به دنبال حضور در اقیانوس بود

طبق تحلیل نویسنده فوربس، آمریکا هرگز علاقه نداشته است که ایران حضور نظامی و به خصوص دریایی اش را گسترش دهد. این سیاست ریچارد نیکسون بود که حتی زمانی که بهترین رابطه را با ایران داشت، تلاش نمود تا حضور دریایی ایران از خلیج فارس بیرون نرود. در آن زمان، شاه ناوچه های بزرگ و مجهزی از انگلستان خرید و با تسلیحات خود توانست (به نمایندگی غرب) بر آب های خلیج فارس تسلط بیابد؛ اما این تسلط هرگز از خط و مرز آب های جنوب ایران فراتر نرفت.

قدرت گیری نیروی دریایی ایران در آن زمان، شاه را بر آن داشت که حوزه استراتژیک خود را افزایش داده و ناوهای خود را به اقیانوس هند هم بفرستد؛ این دقیقا سیاستی بود که شاه در گفتگویش با معاون رئیس جمهور وقت آمریکا یعن “نلسون راکفلر” نیز بر آن تاکید کرد؛ شاه همزمان با استرالیا و آفریقای جنوبی نیز برای اجرای این سیاست شروع به صحبت کرد اما این سیاست هرگز به اجرا نرسید چرا که آمریکا به شدت در مورد حضور نظامی ایران در بیرون از خلیج فارس نگران بود.

با انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی، اولویت نیروی دریایی ایران تغییر کرد. طبق گفته فوربس، در همان سالهای ابتدایی جنگ، ایران نشان داد که در دریا قدرت مطلق است و نیروی دریایی عراق در خلیج فارس هیچ شانسی برای حضور ندارد. قدرت دریایی ایران به حدی بود که طی یک عملیات سریع، نیروی دریایی رژیم بعث را فلج کرد و عملا جنگ در دریا پیش از اوج گیری آن، به سود ایران به پایان رسید.

در پایان دهه 80 نیروی دریایی ایران مستقیم و غیر مستقیم با آمریکا درگیر شد. با این حال، شرایط استراتژیک دهه 90 ایران را به سمتی پیش برد که سعی کرد جز در موارد استثنایی از خلیج فارس بیرون نرود. یکی از این موارد استثنا حضور در کانال سوئز و حضور در دریای مدیترانه بود که بعد از انقلاب 2011 مصر به وقوع پیوست.

تغییر سیاست دریایی ایران؛ حضور در آب های آزاد

طبق تحلیل نویسنده فوربس، از سال 2015 ایران سعی کرد حضور دریایی خود را گسترش دهد. در این سال، برخی کشتی های ایران وارد اقیانوس اطلس شدند. از آن سال تا 2019 حضور دریایی ایران گسترش بیشتری پیدا کرد و در یک سال اخر، کشتی های ایران توانسته تا آفریقا و سوئز نیز پیش بروند.

به گفته فوربس، اوج این حضور چند هفته پیش مشاهده شده که کشتی ها و نفتکش های ایران از اقیانوس گذشته و وارد دریای کارائیب شدند تا در یک تبادل تجاری مهم به سواحل ونزوئلا برسند.

اینها همه نشان م‌یدهد که ایران چگونه در چند سال اخیر توانسته از حوزه آب های سرزمینی خود بیرون رفته و گستره فعالیتش را بیشتر کند. آخرین مرحله از این حضور نظامی، حضور نیروهای سپاه در اقیانوس هند است که می تواند ارتباطات دریایی دنیا را وارد فاز جدیدی کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *