سال ۱۴۰۱ را پشت سرگذاشتیم، سالی که قدری نگاه مسئولان به اقتصاد دریا محور تغییر کرد به طوریکه بعد از ابلاغ سیاست‌های برنامه هفتم توسعه، بند ۱۰ در آن درخشان بود و همین موضوع نشان دهنده پوست اندازی رویکرد نظام و دولت به سمت دریاست. این که بالاخره مقوله دریامحور در اقتصاد ایران پدیدار شد و مسئولان کشور به اهمیت این موضوع واقف شدندجای بسی خرسندی و امیداری دارد.
به گزارش راد، با این حال سال گذشته رویکرد دریایی بیش از سال های پیش بود و در همین راستا دولت رییسی با شعارهای مهمی که در باره اقتصاد دریامحور اعلام کرده چنین به نظر می رسد که نگاهی جدی به این مهم داشته و دارد.
این سیاست‌ها در موقع مناسب، خودش را در مصوبه سه بند از پیشنهادات شورای مکُران نشان داد و کارگروه تشخیص مصلت نظام، با تصویب سه بند، به نگاه دریامحور اقتصادی ایران تاکید کرد که این نیز موجب خوشحالی اهالی دریا شد. درادامه، دستور رئیس جمهور مبنی بر تشکیل کارگروه دریامحور، اقدامی عملی در عالی‌ترین سطح اجرایی کشور بود که باز هم امیدها را برق انداخت و موج لبخند بر لبان دریایی‌ها نشست. این خبرهای خوب دریایی، ما را امیدوار کرد که ایران را با نعمات بزرگ دریایی، کشتی اقتصاد ایران را نه به اشتباه به ساحل امن! بلکه به عمق دریای با صفای تولید و اشتغال برسانیم و از ساحلی که خشکی از آن برداشت می‌شد و خیال می‌کردیم امن است، کمی فاصله بگیریم.
اهالی دریا با این روند، باید سال ۱۴۰۲ را سال دریامحور بدانند و تلاش کنند که هم انگیزه باشند برای دولت و هم کمک‌کننده. کمک‌های فکری یکی از بهترین مساعدت‌هایی است که بخش خصوصی می‌تواند برای دولت و مجلس فراهم کند. اهالی دریا بنا به ماهیت کار و فعالیت حرفه‌ای که دارند، ازتحصیلات، فن و تجربه بسیار بالایی برخوردار هستند و به راحتی می‌توانند خوراک فکری تصمیم‌ساز و تصمیم گیر را فراهم آورند.
باید قبول داشت که دولت ما دولتی دریایی نیست. نه این دولت بلکه دولت‌های گذشته هم دریایی نبودند و اغلب اعضای کابینه- مانند همین کابینه حاضر- از اهالی خشکی هستند. تخصص، تجربه و تحصیلات همه خشکی‌گرا هستند. از تحصیلات دریایی در دولت و حتا مجلس نیست و یا بسیار اندک است. این را به عنوان یک ضعف نشناسیم، بلکه به عنوان یک واقعیت بپذیریم و به عنوان یک فرصت استفاده کنیم؛ فرصت از این جهت که دولت تصمیم به دریایی شدن دارد؛ پس همه باید به دریایی‌شدنش کمک کنند و کمبود اطلاعات و آمار و حتا کمبود دانش دولت و مجلس را جبران کنند.
در صورت هم‌فکری و مشارکت در اطلاع‌رسانی، دولت را می‌توان دریایی کرد. این دولت جرات دل به دریا زدن را پیدا کرده است؛ اگر در چند و چون کار تردیدی دارد، اهالی دریا باید با داد و دهش فکری با استفاده از رسانه‌های دریایی تردیدها را برطرف کنند.
شاید به جرات بتوان گفت که اعضای کابینه اغلب هرگز یک سفر دریایی نرفته باشند. هیچ کدام کاپیتان نبوده‌اند.هیچ‌کدام تحصیلات ساخت کشتی یا مهندسی دریایی ندارند؛ پس نباید انتظارها غیر واقعی باشد و به یکباره انتظار داشته باشیم که تمام راهبردها و سیاست‌های دریایی یکباره تولید و عرضه شوند. همین مصوبه سه گانه کارگروه تشخیص مصلحت نظام، کلی ابهام دارد و معلوم است که چندان نظرات دریایی ها لحاظ نشده است. دهقان به عنوان دبیر شورای توسعه مکُران، نه تحصیلات دریایی دارد و نه تجربه دریایی! اما دانش و تجربه مدیریت برای راهبری موضوع را دارد؛ کافی است کارشناسان دریایی دیدگاه‌ها و نظرات خود را از وی و امثال وی مخفی نکنند؛ بلکه با روی باز و با نقد منصفانه و اظهار نظر کارشناسانه تیم کارشناسی را تقویت کنند. کارشناسان حتما از تحصیلات و دانش دریایی بهره دارند و خوب است که احساس تنهایی نکنند و امواج بزرگ دریا را با خود همراه ببینند.
با این روند، هم مسئولان کنونی تقویت می‌شوند و هم رئیس جمهور از مسئولان دریایی استفاده بیشتر خواهد کرد. و چنین است که دولت دریایی خواهد شد.
به استناد سیاست‌های برنامه هفتم و تلاش‌های مجدانه دولت سیزدهم در گرایش به اقتصاد دریامحور، هیچ بعید نبود که شعار سال آینده مایه دریایی داشته باشد. پیشتر هم در این باره نوشتیم و آرزو کردیم که سال ۱۴۰۲ سال اقتصاد دریامحور باشد وگویا بخشی از این آرزو محقق شده است.
اگر شعار سال ۱۴۰۲ گرایش دریایی داشت که باید از بزرگترین فرصت پیش آمده نهایت استفاده را کرد با این حال، باید با دیدگاه دولت و کارگروه رئیس جمهور چنان همراه شد که همه اقتصاددریامحور را بشناسند و دولت و مجلس را به دریا دعوت کنند.
اما آن چه به عنوان پاشنه آشیل اقتصاد دریامحور است و همچنان آزاردهنده، پراکندگی بیش از حد ساختارها و سازمان‌های حوزه دریاست که نه سرش پیداست و نه دمش. ما فکر می‌کنیم که اولین اقدام جمعی از کارگروه دریایی رئیس جمهور این باشد که مجمع‌الجزایر پراکنده دریایی را سامان دهد. تلاش شورای عالی صنایع دریایی قابل تحسین است، اما کافی نیست. از تشکیل یک مجموعه، سینرژی به دست می‌آید و در حال حاضر، مجموعه معنا پیدا نکرده است. در این باره بیشتر سخن خواهیم گفت.
و شاید شروع بالندگی اقتصاد دریا از سواحل باشد. ساحلی که باید آباد شود، جمعیت پذیر شود و مهاجرت را معکوس کند. اقتصاد دریامحور در ایران به شدت اشتغال زاست. اشتغال از سواحل با ساخت مسکن می‌تواند شروع شود. به بنادر با ایجاد اسکله‌های گردشگری و ساخت کشتی و… برود و سپس بزند به دل دریا و از شیلات تا ترانزیت دریایی تا بانکرینگ و… همه و همه گوهرهایی هستند که شایسته است تقدیم به ایرانیان شود.
در اوج همه، این «گنج پنهان» است که باید آشکار شود. تعبیر زیبای رهبری برای سواحلی که بکر و دست‌نخورده رها شده‌اند. تصور کنید که سواحل مکُران آباد شود. چه جمعیتی در دل خود جای می‌دهد و چه حجم از اشتغال و تولید شکل می‌گیرد و….
امیدواریم در سال ۱۴۰۲ گنج پنهان در دل دریای عمان کشف شود و درهای جدیدی به روی مردم منطقه و کشورمان باز شود.
