:: ماھیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده شانک ماھیان »» گونه صبیتی
■ سیستماتیک:
Sparidentex hasta (Valenciennes, 1830)j :گونه علمی نام■
:: نام فارسی و محلی ایران: صبیتی (با زبیدی اشتباه نشود)
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: جاراز. سایر اسمھا: سبیتی، صوبیتی، سبیطی
:: رده بندی کامل ↓
← Actinopterygii: Class) رده: پرتوبالگان)
← Teleostei: Infraclass) فرو رده: پیوسته استخوانان)
← Perciformes: Order) راسته: سوف ماھی سانان)
← Percoidei: Suborder) زیرراسته: سوف ماھی واران)
(En: Porgies) (ماھیان شانک: خانواده (Family: Sparidae ←
Genus: Sparidentex ←
(صبیتی: گونه (Species: Sparidentex hasta ←
Sobaity bream, Silver black porgy : نیز و Sobaity seabream :انگلیسی نام::
• کشورھای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: أسبور سوبیتی ، Imzaizi ،سبیطی
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: hasta Sparus, hasta Dentex
:: ریشه لغوی: –
■ کشورھای محل زندگی ماھی صبیتی:
• بومی در ایران و نیز:
بحرین، عراق، کویت، عمان، قطر، عربستان، امارات متحده، بحرین، ھند و پاکستان.
• معرفی شده به: استرالیا، احتمالا به صورت ناخواسته و با آب تعادل کشتی ھا.
■ زیستگاه ھای گزارش شده ماھی صبیتی:
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و نیز:
دریای عرب، اقیانوس ھند، فلات شمال و شمالغرب استرالیا
■ ویژگی ھای زیستگاه ماھی صبیتی:
ساکن آب ھای دریایی و نیز لب شور. تا حدی نزدیک به بستر،
ساکن اعماق 1 تا 50 متری.
ساکن مناطق گرمسیری
بالغین در آب ھای کم عمق تا عمق متوسط ساحلی مشاھده می شوند.
مختصات جغرافیایی: از 30 °شمالی تا 6 °شمالی و 49 °شرقی تا 80 °شرقی.
■ مشخصات ظاھری، رفتاری و فیزیولوژیک ماھی صبیتی:
• شکل بدن: کلیه این ماھی به رنگ قرمز تیره در امتداد ستون فقرات از ناحیه سر تا انتھای بدن کشیده شده است. ماھی صبیتی دارای
کلیه مزونفریک است این نوع کلیه عموماً در ماھیان استخوانی دیده می شود.
• اندازه: حداکثر طول کل 50 سانتیمتر و طول کل میانگین آن 20 سانتیمتر است.
• طول عمر: –
• غذا: ماھی صبیتی، گوشتخوار است. در محیط طبیعی از ماھی ھای کوچک و نرم تنان تغذیه می کند و الگوی فعالیت ھای گوارشی آن
مشابه سایر ماھیان گوشتخوار با فعالیت آنزیم ھای پروتئولیتیک و لیپولیتیک زیاد اما فعالیت آمیلولیتیک کم می باشد.
جیره غذایی این ماھی در محیط پرورشی به این شکل است: نتایج تحقیقات درایران نشان می دھد که جیره غذایی ماھی صبیتی
پرورشی باید حداقل حاوی 48 درصد پروتئین خام، 15 درصد چربی خام، 15 درصد کربوھیدرات و 20 کیلوژول بر گرم انرژی باشد. علاوه بر آن
میزان بھینه اسیدھای آمینه ضروری در جیره غذایی این گونه بر اساس گرم بر 16 گرم نیتروژن برابر است با: آرژنین 5.5 ،لیزین 6 ،ترئونین
.4.6 والین و 1 تریپتوفان، 5.6 تیروزین و آلانین فنیل، 4 سیستئین، متیونین، 5.4 لئوسیت، 4.6 ایزولوسین، 2.5 ھیستیدین، 5.2
روغنھای گیاھی برای جایگزینی کامل با روغن ماھی در جیره غذایی صبیتی پرورشی پیشنھاد شده است.
در شرایط پرورشی بھترین میزان، 2 بار تغذیه در روز است.
• ژنتیک: ـ
• خصوصیات رفتاری: بی خطر برای انسان. جابجایی بکمک حرکت بدن و / یا باله دمی
• سایر توضیحات: قدرت تحمل و سازش پذیری ماھی صبیتی نسبت به تغییرات شوری محیط، بدلیل ایجاد تغییرات سریع در سلول ھای
غنی از میتوکندری جھت تنظیم میزان ورود و خروج آب و الکترولیت ھا می باشد. به این صورت که در شرایط جدید ایجاد شده جھت تطابق
سلول، تغییراتی در سطح دھانه ھای راسی صورت می گیرد که میزان آنزیم ھای ناقل الکترولیت ھا در غشای پایه ای- جانبی را تنظیم و
ھمچنین فعالیت میتوکندری ھای سلول ھای غنی از میتوکندری را با شرایط جدید تطبیق می دھد.
■ تولیدمثل ماھی صبیتی:
در سال اول یا دوم بالغ و ھمگی ابتدا نر ھستند. در سال اول 90 درصد صبیتی ھا نر، و بقیه نابالغ ھستند. مشخص نیست در چه سنّی
تغییر جنسیت صبیتی اتفاق می افتد.
تحقیقات روی لاروھای پرورشی در ایران نشان داد که: مراحل لاروی این گونه به پنج مرحله (1 (لارو اولیه (2)،(larvae Early (لاروی
(3)، (Larvae (پست لاروی (4)، (larvae Post (نوجوانی اولیه juvenile Younger و (5 (نوجوانی Juvenile قابل تقسیم می باشد. ھمچنین
تغییرات شکل بدن ماھی صبیتی در مراحل اولیه تکوین جھت رفع نیازھای زیستی این گونه بر اساس اولویت ھای حیاتی آن می باشد.
■ صید ماھی صبیتی:
آمار صید این ماھی دقیق نیست، اطلاعات فائو نشاندھنده رشد صید از 72 تن در سال 2000 به 170 تن در سال 2011 است.
صید ورزشی دارد.
صبیتی اغلب با روش ھای سنتی و دستی و ترال ھای کف و نیز ریسه ھای قلابدار صید می گردد.
■ ارزش ھای اقتصادی ماھی صبیتی:
ماھی صبیتی، بصورت تازه فروخته می شود، اما ارزش اقتصادی آن در جھان به نسبت کم می باشد. اگرچه در منطقه خلیج فارس، بیش از
یک قرن ماھی خاصی محسوب می شده و در مراسم ویژه و مھمانی ھا مصرف می شده است.
پرورش دریایی آن در ایران و سایر کشورھا انجام می شود. در ایران تکثیر و پرورش آن به منظور معرفی به قفسھای پرورش انجام می شود.
پرورش ماھی صبیتی از 4 تن در سال 1995 بوسیله کشور بحرین شروع شده و بعد از آن کویت، عربستان و امارات متحده ھم پرورش
صبیتی را شروع کردند و در سال 2003 به میزان 967 تن پرورش رسانده اند، اما بعد از آن میزان پرورش دچار افت شده و در 2009 به صفر
رسید. علت این کاھش در درجه اول ورود گونه ھای غیربومی مناسب تر برای پرورش بوده است. در 2010 و 2011 ،540 و 550 تن صبیتی
در کشورھای مختلف پرورش داده شده است.
شرکت بین المللی آبزی پروری خلیج [فارس]، در سال 2004 موفق به تولید انبوه تخم این گونه برای پرورش در قفس گردید.
■ وضعیت ذخایر ماھی صبیتی:
در سیاھه قرمز، دارای وضعیت کمترین نگرانی (LC (است.