دکتر ولی کوزه گر کالجی؛ پژوهشگر ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری و عضو شورای علمی موسسه ایران و اوراسیا (ایراس) در خصوص رونق تجارت دریایی ایران در دریای کاسپین توصیه‌هایی می‌کند.

نشست “رو به‌دریا یا پشت به‌دریا بودن مردم شمال ایران” توسط نشریه الکترونیک باستان‎شناسی منظر فرهنگ دریایی با همکاری پژوهشکده‌ی مردم‌شناسی و مدرسه بین المللی غواصی آبکاوان به‌مناسبت روز جهانی مردم‌شناسی برگزار خواهد شد.

یک هواپیمای آب‌نشین غول‌پیکر، یادگاری از دوران جنگ سرد، از آب‌های دریای کاسپین بیرون کشیده شد. این هواپیما قرار است جاذبه توریستی شود. ماموران سازمان سیا در دهه ۶۰ به عکس‌های هوایی این “هیولا” دست یافته بودند.

محصولات صادراتی کیوی و سیب برای نخستین بار از طریق مجتمع بندری آستارا با کانتینرهای یخچالی و با کشتی از طریق دریای کاسپین به بندر اکتائو در قزاقستان ارسال شدند.

رئیس انجمن ژئوپلیتیک ایران با اشاره به ظرفیت ژئوپلیتیکی دریای کاسپین گفت: جمهوری اسلامی ایران با استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی و کریدورهای تجاری کشورهای حوزه‌های ژئوپلیتیکی دریای کاسپین دو مسیر راهبردی تعامل با چین را از طریق آسیای مرکزی و تعامل با کشورهای اوراسیا فعال ساخته است.

«ایرانی‌ها، سال‌ها خزر را از ساحل دیده‌اند و حالا وقت آن رسیده تا زیبایی‌های ساحل را از دریا ببینند.» این یکی از برنامه‌های سازمان بنادر و دریانوردی برای دریای خزر است؛ دریایی که از طریق ولگا و ولگا-دُن به آب‌های آزاد دسترسی دارد، با ظرفیت‌های بسیار خوب که جذابیت‌های آن برای سرمایه‌گذاران هنوز ناشناخته باقی‌ مانده. برهمین اساس، سازمان بنادر و دریانوردی برنامه‌های بسیاری برای بزرگ‌ترین دریاچه جهان دارد؛ از توسعه فعالیت‌های تجاری گرفته تا ترغیب و تشویق بخش خصوصی برای فعال کردن گردشگری دریایی و مسافری و حضور در عرصه تجاری.

رئیس کمیته بندری و دریایی مجلس شورای اسلامی گفت: در شمال ایران کشورهای مستقل نظیر ارمنستان و آذربایجان هزینه‌هایی در احداث بنادر داشته‌اند تا موقعیت استراتژیک و محور شمال به جنوب دریای کاسپین را به محور شرق و غرب این دریا جابه‌جا کنند.

رئیس کمیسیون عمران مجلس گفت: لایحه 12 ماده‌ای موافقت نامه بین دولت‌های ساحلی دریای کاسپین در زمینه حمل و نقل در این کمیسیون تصویب شد که بر همین اساس این کشورها براساس منافع متقابل با یکدیگر همکاری خواهند داشت.

مدیر عامل شرکت نفت خزر گفت: از سال ۱۳۷۷ با انجام مطالعات وسیع ژئوفیزیکی، زمین شناسی و مهندسی نفت به نتایج بسیار خوبی به لحاظ وجود منابع غنی هیدروکربوری در بخش جنوبی آب های عمیق دریای خزر دست یافته ایم به طوری که امروز بر اساس همین مطالعات ۴۶ ساختار کوچک و بزرگ نفتی در اعماق بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ متر با ذخایری بالغ بر ۴۸ میلیارد بشکه نفت وگاز شناسایی شده است.

عضو هیئت علمی گروه علوم دریایی و اقیانوس شناسی دانشگاه مازندران در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است دریای کاسپین، روزی به سرنوشت دریاچه ارومیه گرفتار و خشک شود، تصریح کرد:این قیاس خیلی درست نیست، چرا که کاسپین از نظر وسعت دریا و حوزه آبریز حدود ۸۰ برابر از دریاچه ارومیه بزرگ‌تر است پس نوسانات آن هم به نسبت درازمدت تر است.

عده ای گمان می کنند که خط ساحل این دریا یعنی در هر زمان و هر نقطه از ساحل آب دریا قرار دارد آغاز می شود و کافیست فقط ۶۰ متر بعد از آن را محدوده حریم دریا در نظر بگیرند که این اشتباه کامل است، بلکه بر اساس قانون مصوب مجلس، خط ساحلی دریا کاسپین در محدوده ایران و کشورهای ساحلی دیگر، با مطالعات انجام شده از رفتارهای تاریخی و منحصر این دریا، ارتفاع نهایی زمان بیشینه ارتفاع پیشروی این دریا است، یعنی همان ارتفاع منهای ۲۴.۷ متر از سطح آب آزاد دریاها، معین شده است.

باور و فرهنگ غلط بهره‌کشی حداکثری از دریای خزر فراتر از توان اکوسیستم و بازسازی، این زیستگاه منحصر به فرد را با خطر جدی مواجه ساخته که نخستین علاج آن تلاش برای اصلاح باور و رویکرد ساکنان جوامع پیرامونی در استفاده متعارف از پتانسیل این پهنه آبی است.