به گزارش خبرنگار مانا؛ علی‌اکبر صفایی که در نشست سه جانبه جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری هند پیرامون تسهیل ترانزیت در مسیر کریدور شمال-جنوب که با حضور مقامات عالی رتبه کشورهای روسیه و هند، سفرای مختلف کشورهای حوزه خلیج فارس، دریای عمان و کشورهای شرق و غرب دریای خزر و نمایندگان بخش خصوصی برگزار شد سخن می‌گفت، با بیان اینکه حضور موثر مقامات عالی روسیه و هند و نمایندگان سایر کشورها، در این نشست طی یک فضای تعاملی و سازنده، نقطه نظرات ارزشمندی تبادل خواهد شد و در نهایت خروجی این نشست به توسعه همکاری‌های کشورهای عضو کریدور شمال-جنوب منجر خواهد شد، تصریح کرد: این نشست با عنوان «هم‌اندیشی ارتقای جایگاه ترانزیتی کریدور شمال-جنوب» در راستای تحقق برنامه‌های دولت مردمی و با هدف اجرایی‌سازی اهداف موافقتنامه ترانزیتی کریدور شمال-جنوب به منظور بررسی راهکار‌های عملیاتی شدن ابتکار «ایران-راه» که توسط وزیر محترم راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران مطرح شده، مدنظر قرار گرفته است.
وی ادامه داد: در این راستا از جمله مسائل مدنظر مدیریت یکپارچه جریان حمل‌ونقل ترکیبی کالا‌های ترانزیتی، ارتقای گفتگو‌های بین شرکتی با هدف رقابتی کردن هزینه و زمان حمل کالای ترانزیتی از مسیر ایران با معرفی شرکت‌های مالک و بهره بردار مد‌های مختلف حمل و نقل، دگرگونی دیجیتالی حمل‌و نقل و بنادر، تغییر بنادر از هاب‌های حمل‌ونقل سنتی به مراکز لجستیک دیجیتالی و ارتقای نقش بنادردر اکوسیستم زنجیره تامین با استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی است.
معاون وزیر راه با اشاره به اینکه در پی موفقیت سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در توسعه روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای همسایه و هدف طی یک سال گذشته بسیاری از موانع برطرف شده و ایران بار دیگر در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا مورد توجه تجار و سرمایه گذاران کشورهای مختلف قرار گرفته است، عنوان کرد: پیوستن ایران به سازمان شانگ‌های و اتحادیه اقتصادی اوراسیا فرصت‌های بی نظیری را در اختیار طرف‌ها قرار خواهد داد و ایران مصمم است تمامی موانع تعرفه‌ای و غیر تعرفه‌ای خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن برطرف کند.
صفایی ادامه داد: امروزه دولت‌ها و حاکمیت‌ها تنها در صورت همراه بودن بخش غیردولتی توانایی ایفای نقش در تسهیل و ارتقای تجارت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را دارند و تنها از طریق توافق‌های کلیدی و همسوسازی سیاست‌ها، راهبردها، برنامه‌ها و اقدامات در چارچوبی مشارکتی منافع حداکثری همه طرف‌ها تامین خواهد شد.
وی بیان کرد: در این میان رابطه متقابل و مکمل تجارت با مقوله زنجیره تامین به ویژه مفهوم امروزی زنجیره تامین جهانی، معادلاتی را در حوزه لجستیک و حمل و نقل بین المللی و به ویژه ترانزیت ایجاد می‌کند و مسیر‌های ترانزیتی به این ترتیب، کشورهای عضو کریدور‌های ترانزیتی و سایر کشورهای ذینفع غیرعضو و در یک نگاه همه بازیگران عرصه تجارت، لجستیک و حمل و نقل، تولیدکنندگان کالا در مبدأ و مصرف کنندگان در مقصد نهایی و کسب و کار‌هایی که در مسیر این مبادلات قرار دارند از مزایای بی شماری در زمینه سرمایه گذاری مشترک در زیرساخت ها، توسعه و بهبود خدمات بازرگانی و حمل و نقل کالا بهره‌مند خواهد شد که تأثیر نهایی و ملموس خود را در رشد و شکوفایی توسعه همه جانبه کشورها نشان خواهد داد.
وی اعلام کرد: این نوع جانمایی کریدور‌های ترانزیتی در منطقه‌ای از اهمیت دوچندان برخوردار است، زیرا این منطقه جغرافیایی در مسیر بازار‌های بزرگ تولید، مصرف و ایجاد ارزش افزوده کالا در شمال و جنوب، شرق و غرب قرار گرفته است و همچنین مطالعات واقع بینانه انجام شده توسط بانک توسعه اوراسیا نشان می‌دهد که تقاضای بالقوه برای حمل کالا در کریدور شمال-جنوب تا سال ۲۰۳۰ به ۲۴.۷ میلیون تن خواهد رسید که ۱۲.۸ میلیون تن آن غیر کانتینری و ۱۱.۹ میلیون تن کانتینری است و این ارقام نشان دهنده اهمیت حمل و نقل کانتینری در آینده کریدور شمال-جنوب است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به اینکه بنادر ایران علاوه بر سرمایه گذاری و توسعه زیرساخت‌های لجستیکی خود جهت پذیرش ۲۹۰ میلیون تن کالا، سرمایه گذاری‌های زیادی در لجستیک کانتینری انجام داده اند، بیان کرد: ماحصل این اتفاق، ایجاد ظرفیت عملیات لجستیکی برای ۸.۲ میلیون TEU کانتینر در سال است و برنامه توسعه ظرفیت لجستیک کانتینری تا ظرفیت ۹.۵ میلیون TEU در حال انجام است.
صفایی ادامه داد: به طور کلی توسعه متوازن و هماهنگ زیرساخت‌های فیزیکی و زیرساخت‌های نرم، تأثیر بسزایی در تسهیل، تسریع و افزایش حجم تقاضا برای حمل و نقل کالا در کریدور شمال-جنوب خواهد داشت، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران در زمینه توسعه زیرساخت‌های فیزیکی اقدامات زیادی انجام داده است.
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته، گفت: در ماه‌های آینده پروژه احداث قطعه راه آهن رشت به آستارا با هدف افزایش ظرفیت تردد سالانه به ۱۵ میلیون تن بار در این مسیر انجام می‌شود و با تامین تجهیزات و روساخت‌های لازم، بهره‌برداری از این قطعه راه آهن فصل جدیدی را در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال جنوب باز خواهد کرد به گونه‌ای که تمامی بازیگران عرصه حمل و نقل، لجستیک و زنجیره تامین منطقه‌ای و کشورهای عضو این کریدور و سایر کشورها از شرق و جنوب شرق آسیا تا کشورهای حاشیه جنوبی دریای عمان و خلیج فارس و همچنین منطقه قفقاز، روسیه و اروپا از مزیت‌های رقابتی این مسیر از نظر امنیت، ایمنی، زمان و هزینه حمل و نقل بهره‌مند خواهند شد.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به پروژه عظیم اتصال بندر راهبردی و اقیانوسی چابهار در جنوب شرقی ایران و در ساحل دریای عمان به شبکه راه آهن کشور در شهر زاهدان به طول حدود ۶۳۰ کیلومتر و با پیشرفت فیزیکی بیش از ۶۵ درصد، اعلام کرد: همچنین در ادامه آن، اتصال ریلی تا شهر مشهد در شمال شرق کشور به طول حدود ۹۱۰ کیلومتر جهت دسترسی به مرز ریلی سرخس با کشور ترکمنستان و فراتر از آن، در اولویت قرار دارد.
صفایی با بیان اینکه همچنین چندین پروژه توسعه زیرساخت فیزیکی در کریدور شمال-جنوب علاوه بر ایران توسط کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان برای اجرا پیش بینی و برنامه ریزی شده است، گفت: از جمله مهم‌ترین موارد می‌توان به پروژه‌های نوسازی گذرگاه‌های مرزی راه آهن در آذربایجان و گذرگاه راه آهن در بندر روسیه، ساخت چندین بخش از بزرگراه سریع باکو-مرز فدراسیون روسیه، ساخت بخش‌های متعدد کریدور جاده‌ای شمال-جنوب در ارمنستان، ساخت بزرگراه سیرجان-بندرعباس، ساخت جاده کنارگذر در اطراف شهر ماخاچ کالا در بزرگراه آستاراخان-ماخاچ کالا، بازسازی جاده مرز روسیه و قزاقستان، ساخت جاده مرزی ترکمن باشی-قزاقستان، نوسازی گذرگاه راه آهن اینچه برون در مرز ترکمنستان و ایران و نیز نوسازی خط راه آهن گرمسار – اینچه برون در ایران اشاره کرد.
وی ادامه داد: با تجزیه و تحلیل داده‌های سرمایه‌گذاری‌های مربوط به توسعه زیرساخت‌های فیزیکی کریدور شمال-جنوب، متوجه می‌شویم که کل سرمایه‌گذاری در تمامی پروژه‌های زیربنایی در حال اجرا یا برنامه‌ریزی شده بالغ بر ۳۸.۲ میلیارد دلار و ۶۹ درصد از کل اعتبارات مربوط به شاخه غربی خزر است.
به گفته مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی شاخه شرقی و شاخه میانی (ترانس خزر) به ترتیب ۱۱.۱ و ۱۹.۲ درصد از کل بودجه را به خود اختصاص داده اند و بیشترین میزان سرمایه گذاری مربوط به پروژه‌های در حال اجرا و برنامه ریزی شده در کریدور شمال-جنوب مربوط به دو کشور روسیه و ایران است که به ترتیب با ۱۳.۲ میلیارد دلار و ۱۲.۸ میلیارد دلار در توسعه زیرساخت‌های فیزیکی برنامه ریزی شده و میزان سرمایه گذاری در توسعه زیرساخت‌های فیزیکی توسط قزاقستان، آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان به ترتیب ۶.۳، ۲.۸، ۱.۸ و ۰.۶ میلیارد دلار است.
صفایی با بیان اینکه برای رونق کریدور شمال -جنوب، توسعه متوازن و هماهنگ زیرساخت‌های نرم در همراهی با زیرساخت‌های فیزیکی مهم است و بدون توسعه زیرساخت‌های نرم، سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه زیرساخت‌های فیزیکی اثربخش نخواهد بود، عنوان کرد: تاکید امروز بنده بیشتر مربوط به سیاست‌های مربوط به توسعه زیرساخت‌های نرم است که حمایت و همکاری نزدیک سایر اعضای کریدور را می‌طلبد.
وی با اشاره به تمهیدات مهم مربوط به توسعه زیرساخت‌های نرم و سخت در کریدور شمال-جنوب کمک می‌کند، توضیح داد: توسعه و سرمایه گذاری در زمینه ناوگان حمل و نقل دریایی خزر و نیز اعتماد به شرکت‌های فورواردری که با مالکیت زیربخش‌های لجستیکی در مد‌های مختلف حمل و نقل قادر به ارایه خدمات قابل اعتماد و اقتصادی با هزینه و زمان سیر رقابتی با مسیر سنتی را ارایه می‌کنند از جمله موارد مهم است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: همچنین باید بدانیم توسعه یک اکوسیستم اطلاعاتی واحد که شامل تمام داده‌های موجود در مورد فعالیت‌های بازار حمل و نقل از جمله داده‌های ترافیک بار در لحظه، داده‌های وضعیت بارگیری و تخلیه، داده‌های درخواست بارگیری و … است و اکوسیستم اطلاعاتی INSTC باید از تبادل متقابل داده‌ها در حمل و نقل محموله‌هایی که از طریق همه کشورهای متعاهد حمل می‌شوند، پشتیبانی کند.
صفایی با اشاره به توسعه یک اکوسیستم قانونی واحد برای عملیات حمل و نقل گفت: این اکوسیستم شامل اسناد حمل و نقل استاندارد و قوانین سازگار برای حمل و نقل و اسناد پشتیبان بر اساس بارنامه‌های SMGS یا CIM برای حمل و نقل ریلی، بارنامه‌های CMR برای حمل و نقل جاده ای، بارنامه هایدریایی برای حمل و نقل دریایی، بارنامه‌های حل چندوجهی فیاتا، رسید انبار فیاتا، گواهینامه‌های قرنطینه دامی و نباتی و… است.
وی در مورد سایر تمهیدات، اظهار داشت: توسعه پنجره واحد برای خدمات گمرکی، ترویج حمل و نقل چندوجهی و خدمات لجستیکی حمل درب به درب، توانمندسازی شرکت‌های حمل و نقل و تشویق آن‌ها به ایفای نقش متصدی حمل و نقل چند وجهی و صدور بارنامه واحد، ایجاد شرکت‌های کشتیرانی مشترک در دریای خزر و تعهد به برقراری سرویس‌های منظم کشتیرانی که هم اکنون کشتیرانی ج. ا. ا این سرویس را راه اندازی کرده و اطلاعات سرویس‌های مربوطه در دسترس تجار است از دیگر مواردی است که باید به آن اشاره داشت.
معاون وزیر راه با اشاره به توسعه مهر و موم‌های (پلمب) الکترونیکی برای نصب روی کامیون ها، واگن‌های ریلی و کانتینر‌ها برای اطمینان از قابلیت ردیابی آن‌ها در تمام طول کریدور، عنوان کرد: ایجاد لاین و مسیر‌های الکترونیکی عبور کامیون در گذرگاه‌های مرزی و بنادر تجاری خزر، ایجاد یک پورتال وب جهت کریدور شمال جنوب برای فهرست کردن شرایط حمل و نقل در کشورهای متعاهد، تعرفه‌ها و شماره تماس‌های مورد نیاز و نیز توسعه مجوز‌های الکترونیکی ترانزیت از دیگر تمهیدات مهم مورد نظر است.
صفایی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران با آگاهی از اهمیت نقش عوامل زیرساختی نرم به ویژه اهمیت سرویس لجستیک درب به درب و تاثیر آن بر کاهش قیمت تمام شده، تحویل سریع کالا و برقراری خدمات حمل و نقل منظم و برنامه‌ای محمولات، اقدامات مهمی را انجام داده است، خاطرنشان کرد: از جمله این اقدامات و تمهیدات، ساماندهی خدمات لجستیک یکپارچه و تشکیل شبکه همکاری و توسعه دفاتر نمایندگی در هند و روسیه توسط سه شرکت حمل و نقل چندوجهی ایرانی است.
وی افزود: انتظار داریم کشورهای دوست روسیه و هند و همچنین سایر کشورهای عضو کریدور شمال-جنوب حمایت عملی لازم را برای انتقال کالا از طربق خاک ایران انجام دهند و تمهیدات لازم را برای برقراری ارتباط مؤثر بین تجار صادر و واردکننده و شرکت‌های حمل و نقل و فورواردر‌ها جهت عبور کالا از کشور ایران را پیش بینی و عملی کنند.
