خلیج‌فارس سرشار از ظرفیت‌ها و فرصت‌های ممتازی است که همجواری با تنها چند کیلومتر آن برای بسیاری از کشورها یک آرزو است، اما استان بوشهر بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز با این دریا دارد و از این میزان شهرستان گناوه با ۱۵۰ کیلومتر بیشترین طول نوار مرزی دریایی را در این استان به خود اختصاص داده است.
اقتصاد دریا محور که از شعارهای مورد تاکید حجت الاسلام رئیسی رئیس جمهوری در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری ایشان بوده است، می‌تواند افق‌های تازه‌ای را پیش روی کشور برای برون‌رفت از اقتصاد متکی به نفت ایجاد کند و زمینه‌ساز توسعه پایدار کشور باشد که شهرستان گناوه در این زمینه می‌تواند نقش‌آفرینی کند.
طبق اعلام کارشناسان در زمان حاضر حدود ۹۵ درصد واردات و ۸۵ درصد صادرات کشور از طریق بنادر انجام می‌شود، بنابراین با توجه به این حجم گسترده، توسعه بنادر به‌عنوان دروازه‌های ارتباطی کشور در راستای توسعه دریا محور امری الزامی است.
در سال‌های پس از انقلاب اسلامی در استان بوشهر که استانی زرخیر و آرمیده بر بستر نفت و گاز است و نیز بخش قابل توجهی از صادرات نفتی و گازی از این استان صورت می‌گیرد، هیچ جایگزینی برای شغل دریانوردی برای مردم این مناطق استان از جمله مردم شهرستان گناوه در نظر گرفته نشده است و چنین عواملی باعث شده تا ۸۰ درصد معیشت مردم به دریا و تجارت دریایی با لنج‌های سنتی گره بخورد.
عمده پایه اقتصاد مردم گناوه بر اساس تجارت با کشورهای حاشیه خلیج فارس و عمده ساکنان این منطقه از این راه امرار معاش می‌کنند.
تقویت اقتصاد دریا محور در کنار سایر مطالبه های مردم یکی از ضرورت‌های راهبردی در این شهرستان به شمار می‌رود که می‌تواند علاوه بر کمک به رفع بیکاری در اقتصاد استان بوشهر هم نقشی پررنگ ایفا کند.
باتوجه به اینکه بخش عمده ای از مردم گناوه از طریق تجارت و در امر صادرات و واردات کالا مشغول بکار هستند، می‌طلبد که برای استفاده بهینه از اقتصاد متکی به دریا، زیرساخت‌های بندری و دریایی این منطقه تقویت و توسعه یابد.
اگرچه طرح جامع بندرهای گناوه و ریگ در شمال استان بوشهر امسال تصویب شده است، اما باید هرچه زودتر عملیاتی شود ت بتواند نقشی بارز و مهم در رونق و توسعه بیشتر این منطقه داشته باشد.
تجارت دریایی یک شغل در گناوه است که آبا و اجدادی در این خطه از گذشته‌های خیلی دور انجام شده است و به علت ایجادنشدن فرصت های شغلی از جمله احداث کارخانه ها و صنایع پایین دستی در حوزه نفت و گاز تاکنون این شغل به دل مردم وابسته است و راهی جز این ندارند و از این فرصت و موقعیت خدادادی برای امرار معاش و تامین مایحتاج اولیه زندگی استفاده می‌کنند.
دریا، نعمت خدادادی به عنوان پل ارتباطی ایران و راه دسترسی آسان لنج‌های چوبی سنتی به کشورهای حاشیه خلیج فارس است که فرصتی مناسب برای ساحل نشینان استان بوشهر از دیرباز بوده و هست تا از این طریق بتوانند زندگی خود را بچرخانند.
یکی از قابلیت‌های بندری و ساحلی شهرستان گناوه و همجواری آن با خلیج فارس که شرایطی خوب برای درآمدزایی، ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی کل کشور ایجاد کرده است، وجود شناورهای سنتی (لنج) از قدیم تاکنون است.
لنج نماد و سمبل سنت دریانوردی گناوه
لنج‌های چوبی، سمبل سنتی کارورزی و کارآفرینی و معیشت مردم این دیار به شمار می‌آیند.
نام خلیج‌فارس که به زبان می‌آید شاید تصویر لنج های چوبی و ناخدایانی که سکان آن را در این دریای نیلگون به حرکت درمی‌آورند، در ذهن آدمی پدیدار شود، لنج هایی که تنها کالا با خود حمل نکرده بلکه می‌توان آنها را سفیرانی دانست که فرهنگ و سنن ایران‌زمین را با خود به کشورهای دیگر برده و عظمت و قدمت میراث داران خلیج‌فارس را به سایر نقاط جهان انتقال داده‌اند.
گناوه ازقدیمی ترین و بزرگ ترین بنادر سنتی تجارتی نه تنها در کشور بلکه جهان است که زندگی مردم آن از دیرباز وابستگی شدیدی به مبادلات تجاری با کشورهای همسایه از طریق خلیج فارس دارد، طوریکه شغل عمده ساکنان این شهرستان صادرات و واردات کالا است که با شناورهای سنتی در این زمینه فعالیت می‌کنند.
در روزگاری که خبری از جی پی اس، رادار و تجهیزات مدرن امروزی ناوبری در کشتی‌ها نبود، دریانوردان بندر گناوه شناورهای دریایی را با توجه به موقعیت خورشید، ماه و ستاره‌ها و همچنین با استفاده از عرض و طول جغرافیایی و همین‌طور عمق آب و پیش‌بینی‌های هواشناسی به حرکت درمی‌آوردند و بر همین اساس، کار لنج‌رانی آن‌قدر پیچیدگی دارد که خبره شدن در آن، کار هرکسی نیست.
عمده مردم این بندر با اندک سرمایه‌های شخصی خود و بدون استفاده از تسهیلات دولتی، لنج‌های سنتی را به‌صورت فردی یا مشارکتی برای امرار معاش ساخته‌اند که می توان از آن به عنوان حکم کارگاه‌های زود بازده یاد برد.
ته لنجی، حیات اقتصادی مردم گناوه از دریا
کالای همراه ملوان ( ته لنجی) نوعی واردات کالا است که در جنوب ایران از دیرباز رواج داشته و به کالایی گفته می‌شود که صاحبان لنج و خدمه مجاز به واردات آن با معافیت از پرداخت عوارض گمرکی هستند که به عنوان امتیازی برای توسعه مناطق مرزی و محروم به برخی بنادر و شهرهای مرزی ایران برای گذران زندگی ساحل نشینان در سال‌های دور اعطا شده‌است.
ته لنجی زنجیره اقتصادی وسیعی را در بنادر استان بوشهر از جمله شهرستان گناوه ایجاد کرده که شامل ملوانان، لنج‌داران، کارگران، ماشین های حمل‌بار و مغازه دارها می‌شود و اصلی ترین راه معاش مردم بنادر استان بوشهر است.
داد و ستد مردم ساکن در مناطق مرزی نوار ساحلی جنوب کشور از جمله شهرستان گناوه حتی قبل از انقلاب اسلامی با کشورهای حاشیه خلیج فارس و صادرات و واردات کالاهای اساسی از جمله ته لنجی رایج بوده‌است و همه نیز بر این امر واقف هستند.
حیات اقتصادی بسیاری از بنادر جنوبی ایران، بویژه شهرها و بنادری مثل گناوه وابسته به سهمیه کالایی است که ملوانان می‌توانند در سفرهای دریایی خود از کشورهای حاشیه خلیج فارس به ارمغان بیاورند.
خیلی‌ها از مردم بنادر استان بوشهر بویژه گناوه از بازار ته‌لنجی نان می‌خورند از خدمه شناور گرفته تا صاحبان خودروهای باربری و از بازاری گرفته تا حتی کسی که در زمینه گردشگری فعال است و به بازارگردانی که به هوای خرید کالای ارزان قیمت به بنادر این استان سفر می‌کنند.
باوجود اینکه ته لنجی، راه درآمد بسیاری از ملوانان این استان از سال‌های دور مطرح است و بسیاری از شغل‌ها در کنار آن به وجود آمده است، اما در سال های اخیر همواره دچار فرازونشیب های زیادی شده است.
اکثر شهرستان‌های استان بوشهر که از این امتیاز برخوردار هستند توانسته‌اند پیشرفت چشمگیری در حوزه گردشگری و اقتصادی داشته باشند و بازارهایی با بهره از کالاهایی با کیفیت را توسعه ببخشند.
در واقع بیش از ۹۰۰ شناور سفاری و باری در شهرستان ساحلی گناوه در استان بوشهر فعالیت دارند که هرکدام از این لنج‌ها با دارابودن ۶ تا ۸ ملوان هزاران نفر را بطور مستقیم مشغول بکار کرده‌اند.
جدا از این شما هزاران نفر نیز در بازار، اسکله و وانت‌بارها و دیگر صنوف از طریق واردات کالای ملوانی فعالیت اقتصادی و امرار معاش می‌کنند.
در حالی که بخش صنعتی برای ایجاد اشتغال در این مناطق وجود ندارد، ته‌لنجی اشتغال بسیار خوبی را چه کاذب یا واقعی بصورت مستقیم و غیرمستقیم در شهرهای مرزی ایجاد کرده‌است.
اگرچه اشکالات و ایراداتی به واردات ته لنجی از سوی مرکزنشینان وارد شده و هر از چندگاهی دستخوش تغییر و با محدودیت‌ها و اعمال قانون‌هایی مواجه می‌شود اما همچنان امید زندگی مرزنشینان بوده و درصورتیکه تعطیل شود، عده زیادی بیکار و منطقه از رونق اقتصادی بازخواهد ایستاد و معیشت مرزداران با مشکل روبرو خواهد شد.
رشد قاچاق و ناهنجاری‌های اجتماعی، بیکارشدن هزاران نفر، گرانی سرسام آور و رکود بازار تجاری از پیامدهای مهم حذف ته لنجی در مناطق ساحلی است.
تداوم فعال بودن واردات کالای همراه ملوان نقشی مهم در بازدارندگی از بیکاری و کسب در آمد مردم این مناطق در برهه کنونی که کشور با شیوع ویروس کرونا درگیر شده دارد.
ساحل نشینان این دیار توقع دارند، ته لنجی برای همیشه قانونمند و ساماندهی شود تا به دور از هرگونه دلهره و اضطراب و با آرامش خاطر از این فرصت و ظرفیت به کسب و کار بپردازند و در جوار آب های نیلگون خلیج فارس زندگی بدون دغدغه‌ای را سپری کنند.
مردم این دیار از دولت سیزدهم توقع و انتظار دارند همانگونه که حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در گفت‌وگوی تلویزیونی زمان تبلیغات انتخاب ریاست جمهوری با مردم استان بوشهر یکی از شعارهای خود را تاکید بر اقتصاد دریا محور و ساماندهی ته‌لنجی عنوان کرد ، ابن وعده ها محقق و جامه عمل پوشانده شود.
پرورش آبزیان از دیگر ظرفیت‌های مهم اقتصاد دریا محور گناوه
گناوه از شهرهای ساحلی استان بوشهر با دارابودن ۱۵۰ کیلومتر نوار مرزی ساحلی در زمینه طرح‌های توسعه آبزی پروری گام‌های خوبی برداشته و هم اینک با دارابودن سه سایت پرورش میگو به عنوان بزرگترین تولید کننده این آبزی در این استان محسوب می‌شود و علاوه بر این طرح‌های جدیدی نیز پیش بینی شده‌است.
طرح در دست اجرای مجتمع شهرک شیلاتی رودشور جنوبی بخش ریگ شهرستان گناوه به عنوان یکی از بزرگترین طرح‌های اقتصادی کشور در استان بوشهر در رونق تولید و اشتغال و تحقق شعار سال نقش آفرین خواهد شد.
احداث این مجتمع یکی از طرح‌های توسعه آبزی پروری در این شهرستان به عنوان بزرگترین طرح مهم اقتصادی به مساحت بیش از سه هزار هکتار در دست اجراست که با اتمام آن گام بزرگی در پیشرفت و رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی بومیان منطقه بخوبی برداشته خواهد شد.
با بهره‌برداری از این مجتمع با احتساب صنایع بالا و پایین دستی که در این طرح ایجاد خواهد شد بیش از پنج هزار اشتغال ایجاد می‌شود و می‌تواند تحول اساسی در رفع محرومیت، توسعه اقتصاد و ایجاد اشتغال برای مردم منطقه داشته باشد.
براساس پیش بینی های صورت گرفته با اتمام و بهره‌برداری شهرک شیلاتی رودشور، یکهزار و ۵۰۰ شغل بصورت مستقیم و یکهزار اشتغال غیرمستقیم ایجاد و می‌تواند جامعه بیکار روستاها و حتی افراد بیکار دیگر در شهرستان گناوه را پوشش دهد.
مجموع سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در مجتمع شهرک شیلاتی به عنوان یکی از بزرگترین طرح‌های اقتصادی استان بوشهر و کشور نوید بخش برای مردم در عرصه رونق اقتصاد و اشتغال این منطقه برای تحقق شعار سال بامحوریت جهش تولید است.
طرح‌هایی برای پرورش ماهی در قفس در این شهرستان آغاز و تعدادی از آنها اجرایی شده است که این‌ها تنها بخش کوچکی از ظرفیت خلیج‌فارس است و باید با توسعه این طرح‌ها زمینه اشتغال‌زایی و تولید و درآمدزایی در خلیج‌فارس بیش‌ازپیش گسترش یابد.
مغفول ماندن گردشگری دریایی در شهرستان گناوه
گردشگری دریایی یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌ها برای کشورهای دارای دریا و ساحل شناخته می‌شود اما در شهرسان گناوه با دارا بودن ساحل زیبا و طولانی با خلیج‌فارس تاکنون نتوانسته از این ظرفیت خدادادی بهره کافی داشته باشد.
صنعت گردشگری یکی از صنایع مهم درحال رشد در جهان است که در این ارتباط با ایجاد بسترها و امکانات لازم از جمله تورهای گردش دریایی، تفریح‌ها و ورزش‌های آبی و دیگر سرگرمی‌های مرتبط با ساحل تلاش می‌کنند با دارا بودن هر میزان ساحل از آن، برای گسترش صنعت گردشگری استفاده کنند.
ساحل زیبای گناوه برای سرمایه‌گذاری بسیار مستعد است اما بلااستفاده مانده و استفاده مناسبی برای اجرای طرح‌های گردشگری دریایی از آن نشده است.
سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت گردشگری و ایجاد زیرساخت‌های این صنعت نه تنها موجب رونق اقتصادی و ورود توریست به این شهرستان و استان بوشهر می‌شود بلکه در ایجاد اشتغال و رونق در زمینه کسب‌وکار نیز بسیار موثر خواهد شد.
یادداشت از نعمت الله بهروزی – مسئول دفتر مرین‌پرس در گناوه
ته لنچی همان قاچاق هست.
ته لنچی که وقتی تخلیه میشه بار چند تا نیسان میشه با قاچاق چه فرقی میکنه؟
ما چند هزار لنج در کشور داریم. تصور کنید هرکدام در هر سفر به اندازه یک کامیون جنس بیارن. دیگه چیزی از اقتصاد کشور باقی میمونه؟
بعدشم از این ته لنچی چیزی به کارگرهای بدبخت روی لنج نمیرسه و همش میره توی جیب مالک میلیاردر لنچ