حسین شهدادی /معاون امور بندری و اقتصادی اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان
با روی کار آمدن دولت جدید؛ به توسعه همکاری تجاری با کشورهای منطقه از سوی رئیس جمهور به عنوان یکی از اولویت‌های سیاست خارجی دولت تاکید شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان بنادر و دریانوردی ؛ به دلیل محدودیت‌هایی که برای کشور ازبکستان برای بهره‌برداری از ریل سراسری روسیه در مسیر غرب چین به روسیه ایجاد شده است. طی سال گذشته در جریان سفر مقامات کشور ازبکستان به ایران و بازدید از بنادر جنوبی کشور از قبیل بندر چابهار و شهید رجایی آمادگی طرف ازبک برای سرمایه‌گذاری و انتقال کالا از طریق ایران به کرات اعلام شد. ازبکستان برای دستیابی به آب‌های آزاد در جنوب ایران ناگزیر به عبور از سه کشور است که این موضوع محدودیت‌های زیادی برای تجارت و انتقال کالا پیش روی تجار و فعالان اقتصادی ازبک گذاشته است.
مسیرهای انتقال کالا به/ از ازبکستان به مبادی و مقاصد مصرف از طریق ایران محدود به مسیرهای ذیل است. از مسیر دریایی بنادر شمالی ایران (آستارا، انزلی، امیرآباد) و سپس بندر کوریک و اکتاویو در قزاقستان – بینو – قره‌قالپاق (مرز ازبک و قزاقستان) – نکوس – بخارا – سمرقند و تاشکند که علاوه بر طی مسیر دریایی لازم است بخشی طولانی از مسیر به صورت زمینی طی شود. از مسیر ترکمنستان با عبور از پایانه مرزی سرخس – شهر فاراب (ترکمنستان) – شهر مرزی آلات در ازبکستان. از مسیر افغانستان با عبور از پایانه میلک – قندهار – کابل – مزار شریف – ترمز (مرز ازبکستان) – قارشی ازبکستان – سمرقند و بخارا .
متاسفانه در حال حاضر به دلیل محدودیت‌های ازبکستان، تردد کالای ترانزیتی از سرخس و آلات به ترکمنستان توسط دولت ترکمنستان کاملا محدود شده است و صرفا تریلرهای حامل کالای ترانزیتی توسط کامیون‌های ترکمن در مسیر فوق حمل می‌شود و کامیون‌های ایرانی و ازبک امکان تردد از طریق ترکمنستان را ندارند، که این امر سبب افزایش هزینه و زمان انتقال کالا از طریق ترکمنستان به مبدا و مقصد ازبکستان شده است. در مسیر دریایی که در سطور بالا به آن اشاره شد، به‌رغم آمادگی بنادر شمالی به‌ویژه بندر آستارا به دلیل محدودیت‌های انتقال دریایی کامیون توسط شناورهای رو-رو و توقف طولانی در بندر کوریک و اکتاویو هزینه و زمان انتقال بالا است. علاوه بر آن محدودیت‌های ریلی در قزاقستان و عدم امکان انتخاب مسیر ریلی توسط تجار ازبک در کشور قزاقستان و همچنین مسیر طولانی زمینی سختی‌های خاصی را پیش روی حمل زمینی کالا پس از تخلیه در بنادر قزاقستان قرار داده است. به نظر می‌رسد بهترین مسیر انتقال کالا از طریق چابهار و پایانه مرزی میلک و ترانزیت از خاک افغانستان به ازبکستان خواهد بود. از این رو برنامه‌ریزی برای الحاق ازبکستان به توافق‌نامه چابهار و استقبال تجار ازبک از مسیر افغانستان فرصت بسیار مناسبی برای ایجاد مسیر ترانزیتی مطمئن برای جابه‌جایی کالای متعلق به ازبکستان از خاک جمهوری اسلامی‌ایران و دسترسی ازبکستان به آب‌های آزاد از طریق بندر چابهار خواهد بود.
