بنیاد باستان شناسی دریایی با صدور بیانیه ای در کنفرانس دهه اقیانوسی بر نقش میراث فرهنگی در کمک به اجرای هدف 14 توسعه پایدار و به عنوان یک منبع ارزشمند تاکید نمود.
به گزارش مرین‌پرس، بنیاد باستان شناسی دریایی (Maritime archaeology trust) به عنوان یک سازمان یا اِن‌جی‌اُ معتبر در کنوانسیون 2001 یونسکو در مورد حفاظت از میراث فرهنگی زیر آب (UCH) به تاکید بر نقش میراث فرهنگی در کمک به اجرای هدف 14 توسعه پایدار و به عنوان یک منبع ارزشمند که می‌تواند بر نتایج دهه علوم اقیانوسی سازمان ملل برای توسعه پایدار (2021-2030) تاثیر گذار باشد؛ اشاره نمود که می خوانید.
– یک اقیانوس سالم و پایدار (A healthy and resilient ocean): میراث فرهنگی دریایی، به شکل شناورها یا سازه‌های غرق شده تاریخی در بستر اقیانوس‌ها است که قابلیت تاریخ‌گذاری و ارائه نقاط مرجعی را دارا میباشد، که با سلامت اقیانوس‌ها قابل مقایسه و تحلیل است. هنگامی که یک کشتی غرق می‌شود، به عنوان یک زیستگاه مناسب، موجودات اعماق دریا را به سمت خود جذب می نماید و به بخشی از محیط زیست دریایی تبدیل می‌شود؛ این پدیده یک چارچوب زمانی تعیین شده مناسب برای مقایسه سیستمهای بومشناختیِ قبل و بعد از ورود بسترهای جدید فراهم می‌نماید. از طرفی با توجه به وجود شاخصههای مانند: فراوانی، جهان شمول بودن و کثرت قدمتی در میراث فرهنگی دریایی؛میتوان از آن به عنوان یک آزمایشگاه زیر آب (underwater laboratory) استفاده نمود. تجربه ثابت کرده در جایی که ارزش میراث فرهنگی دریایی به رسمیت شناخته شود و مورد احترام قرار بگیرد؛ نیز بهتر محافظت می شود و پیرو آن از محیطی که این میراث در آن قرار داردند؛ محافظت می گردد.
– یک اقیانوس مولد(A productive ocean): بقایای مادی برجای مانده از فرهنگ دریایی در بستر دریاها، جایگاه محکمی را برای حیات دریایی ایجاد میکنند که بر آن اساس رشد میکند. این بقایا به اکوسیستم تبدیل شده تا صخرههای مصنوعی را تشکیل دهند و نتیجه آن افزایش بهرهوری دریایی است. چنین محوطههایی برای ماهیگیران از جذابیت خاصی برخوردار است، اما مهم‌تر از آن، عناصر کلیدی را برای گردشگری پایدار از نظر زیست‌محیطی فراهم میکنند.
– یک اقیانوس مورد پیش‌بینی (A predicted ocean): نوسان تراز سطح آب دریاها از از دیر باز بر زیست بشری تأثیر گذار بوده و جوامع بشری نیازمند به سازگاری با این تغییرات اقلیمی هستند؛ از این رو، بقایای باستان شناختی برجای مانده از تحولات فوق الذکر که بر اساس نوسان در تراز سطح آب دریاها شکل گرفته؛ هم اکنون قابل مشاهده است و شامل ابزار، سازهها و سکونتگاهها میباشند. محل قرارگیری مواد فرهنگی فوق الذکر، اغلب در مناظری است که شاهد بالا آمدن سطح آب دریاها بودهاند. در مجموع، پدیده نوسان در تراز سطح آب دریاها، منابعی را فراهم می‌نماید که ظرفیت تاریخ‌گذاری و تحلیل علمی داشته باشند و منجر به تولید داده‌هایی با وضوح بالا میگردد که توانایی درک تغییرات آب و هوایی گذشته و پاسخ‌های انسانی را دارند. سلسله رویدادهای گذشته دارای دو مفهوم علت و معلولی هستند و همچنان پایه و اساس تغییرات آینده را نیز تولید میکنند. وقتی تأثیرات ناشی از تغییرات مستمر را درک نماییم، بهتر می‌توانیم تحولات آتی اقیانوس‌ها را پیش‌بینی کنیم.
– یک اقیانوس الهام بخش و جذاب (An inspiring and engaging ocean): میراث فرهنگی دریایی سرگذشت بشری را روایت میکنند. این داستان با آثار باستانی بر جای مانده از مهاجرت انسانهای اولیه از قارهای به قارهای دیگر در بستر اقیانوس هنگامیکه سطح آب در پایین‌ترین حد بوده؛ آغاز می‌شود، همچنین بقایایی از کشتی‌های غرق‌شده که پس از بالا آمدن سطح آبها به کف دریا انتقال پیدا کردهاند؛ نیز موجود است. هر عنصر روایتی را ارائه میکند که به عنوان یک آجر از ساختمانی حافظه بشری محسوب می‌شود، به ویژه، خاطراتی که با جوامع ساحلی مرتبط باشند. امروزه، میراث فرهنگی دریایی به عنوان یک منبعی فرهنگی با جذابیت بالا محسوب می‌شود؛ از این رو، می‌تواند به طور فزایندهای برای پیوند جوامع امروزی با گذشته و ایجاد حس به‌زیستن جمعی استفاده شوند، و توانایی افزایش درک ما از اقیانوس‌ها را از طریق سواد اقیانوسی (Ocean Literacy) دارد.
برای کمک به دستیابی نتایج فوق الذکر، داده‌های جمع‌آوری‌شده از طریق میراث فرهنگی دریایی ظرفیت ارائه دانشی از گذشته را دارد که در آن درس‌هایی موجود است که برای الهام‌بخشی، مشارکت و اطلاع‌رسانی مورد استفاده قرار بگیرد.
ما از سازمان ملل متحد میخواهیم که اقدامات اقیانوسی ذیل را در نظر بگیرد:
- در نظر گرفتن نقش اساسی میراث فرهنگی در مسیر توسعه پایدار در دریاها و اقیانوس‌ها، به ویژه در ارتباط با یکی از اهداف هفده گانه دهه اقیانوسی یونسکو در مورد فرهنگ (SDG 14) در سند 2030.
- در نظر گرفتن میراث فرهنگی به عنوان ابزاری برای جذب مردم در خصوص توجه به پایداری سواحل، دریاها و اقیانوس‌ها به منظور بررسی، حفاظت و تجلیل از روابط دیرینه بین مردم و دریاها در سراسر جهان.
- به رسمیت شناختن ارزش میراث فرهنگی برای اطلاع از الگوهای تغییرات بلندمدت که می تواند به پیش بینی نتایج آینده کمک کند.
- به رسمیت شناختن اهیمت ذینفعان میراث فرهنگی در توانمندسازی دانشمندان اقیانوس‌شناسی و ایجاد مشارکت‌های نوآورانه برای همکاری با یکدیگر برای هموار نمودن هدف 14 سند 2030.
منبع:
Momber, G. (2022, July 14). UN Oceans 2022 Statement. Maritime Archaeology Trust; Maritime Archaeology Trust. https://maritimearchaeologytrust.org/3938-2/
