مرین‌پرس
همواره شبکه ریلی در توسعه تجارت خارجی می تواند نقش آفرینی کند، اما بررسی ها نشان می دهد که عدم متناسب سازی ظرفیت ها، تا حدود زیادی برای تحقق این امر با چالش روبرو است. شبکه ریلی در بزرگترین بندر تجاری کشور یعنی بندر امام خمینی (ره) نیز نیازمند توجه ویژه ای است. در دوره جدید کاری بنادر و دریانوردی خوزستان، شناسایی نقاظ ضعف و قوت شبکه ریلی در توسعه تجارت دریایی از بندر امام خمینی (ره) و همچنین بنادر تابعه را با جدیت در دستور کار دارد.
به گزارش مرین‌پرس ، بهروز آقایی مدیرکل بنادر و دریانوردی خوزستان با اعتقاد بر اینکه شبکه ریلی و حمل و نقل دریایی در بندر امام خمینی (ره) به پیوند مستحکم تری با یکدیگر نیاز دارند؛ به بیان برخی سیاست ها و الزامات بهبود شرایط موجود برای استفاده بهتر از حمل و نقل ریلی پرداخته است که در این گفت وگو به برخی از ابعاد این سیاست ها اشاره می شود.
با توجه به اینکه، بندر امام خمینی (ره) از جمله بنادر متصل به شبکه ریلی است، تا چه میزان از این ظرفیت در حمل و نقل کالا استفاده می شود؟
بندر امام خمینی(ره) به عنوان بزرگترین بندر تجاری کشور با برخورداری از بیش از 100 کیلومتر راه آهن داخلی، امکان دسترسی مستقیم شبکه ریلی کشور به بیش از300 هزار متر مربع انبار سرپوشیده، 300 هزار تن مخزن روغن خوراکی، 120 هزار تن سیلوی غلات ، 140 هزار تن تن مخزن مواد نفتی و بیش از یک میلیون تن متر مربع محوطه و بارانداز را فراهم نموده و امکان بارگیری روزانه بیش از 50 هزار تن انواع کالا را ایجاد نموده است. علیرغم وجود این قابلیت ها، سهم حمل ریلی از حمل و نقل بار کمتر از 15 درصد می باشد و روزانه کمتر از 10 هزار تن است.
چه عواملی باعث سهم پایین حمل ریلی کالا از این بندر و یا دیگر بنادر کشور است؟
علیرغم برخورداری از زیرساخت های مناسب حوزه حمل و نقل ریلی، میزان بهره گیری و بهره برداری از این زیرساخت ها به دلیل عدم رغبت صاحبان کالا به استفاده از این روش حمل و نقل مناسب نبوده است که دلایل مختلفی را دربرمی گیرد. یکی از این عوامل ، سرعت بسیار پایین حمل و نقل ریلی در مقایسه با سایر شقوق حمل و نقل نظیر حمل و نقل جاده ای است؛ به طوری که مدت زمان لازم جهت انتقال کالا توسط شبکه ریلی بیش از 15 برابر حمل و نقل جاده ای می باشد.
همچنین می توان اختلاف محسوس هزینه های حمل و نقل ریلی در مقایسه با هزینه حمل و نقل جاده ای در برخی مسیرها اشاره کرد، به گونه ای که حتی در بعضی از این مسیرها، هزینه حمل و نقل ریلی بیشتری به صاحب کالا تحمیل می گردد.
افزایش سهم حمل کالاهای تجاری از بنادر به وسیله شبکه ریلی با چه موانعی روبرو است؟
در این زمینه ، عوامل متعددی را می توان اشاره کرد اما عمده ترین آنها، تک خطه بودن بیشتر مسیرهای ریلی است؛ که این موضوع خصوصأ در مسیر غرب کشور، قابلیت انعطاف پذیری و امکان کاهش زمان سیر را با مشکل مواجه کرده است.
همچنین فرسودگی و عمر بالای تجهیزات سیر و حرکت( لوکوموتیو و پوشتراک) مورد استفاده توسط راه آهن ج.ا.ا باعث کاهش کیفیت خدمات و کاهش سرعت انتقال گردیده است که قطعا باید با مشارکت شرکت های دانش بنیان، بهسازی و یا نوسازی این ناوگان را در دستور کار قرار داد.
علاوه بر این نیز، کاهش کیفیت ارائه خدمات به علت انحصار در ارائه خدمات سیر و حرکت توسط بخش دولتی و از بین رفتن ارائه خدمات رقابتی را می توان مانع بزرگی در مسیر افزایش سهم حمل کالاهای تجاری از بنادر به وسیله شبکه ریلی عنوان کرد.
فعالان حوزه تجارت دریایی و صاحبان کالا در چه صورتی به سمت استفاده بیشتر از شبکه ریلی گرایش پیدا می کنند؟
اداره کل بنادر و دریانوردی خوزستان، در فرآیندی عدم استقبال فعالان حوزه تجارت دریایی و همچنین صاحبان کالا در بندر امام خمینی (ره) و دیگر بنادر تابعه را آسیب شناسی کرده اند و انتظارات تجار و بازرگانان را بصورت کارشناسی، شناسایی کردند که مهمترین خواسته آنها، ارائه خدمات door to door توسط شرکت های حمل و نقل ریلی با لحاظ شاخص های رقابتی در هزینه، زمان و امنیت کالا در مقایسه با حمل و نقل جاده ای محسوب می شود.
در این راستا نیز، باید تجهیزات و تأسیسات مناسب تخلیه، بارگیری و نگهداری انواع کالا در ایستگاه های ریلی کشور به منظور فراهم شدن زمینه ارائه خدمات حمل و نقل چند وجهی با هدف پوشش سطح بیشتر تقاضا ویژه صاحبان کالا نیز ایجاد شود تا از این طریق شاهد افزایش سهم حمل کالا از طریق شبکه ریلی در کشورمان باشیم.
در صورت بهبود زیرساخت ها، شبکه ریلی تا چه میزان می تواند در حوزه تجارت خارجی بخصوص تجارت دریامحور تاثیرگذاری داشته باشد؟
در حال حاضر، شبکه ریلی کشورمان از گستردگی قابل توجهی به مرزهای ترانزیتی برخوردار است؛ به گونه ای که شبکه ریلی کشور از مرز رازی به کشور ترکیه، جلفا به کشور آذربایجان، اینجه برون، لطف آباد و سرخس به کشور ترکمنستان، شمتیغ به کشور افغانستان، بندر امیر آباد به بنادر واقع در سواحل دریای خزر و بنادر خرمشهر، بندر امام خمینی(ره) و بندر رجایی به آب های آزاد قابلیت اتصال را دارد.
این در حالی است که کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و قرار گرفتن در مسیر کریدورهای ترانزیتی بین المللی شرق به غرب و شمال به جنوب و نیز با برخورداری از شبکه گسترده ریلی متصل به این مرزها می تواند، سهم بیشتری در حمل کالاهای تجاری بخصوص از بنادر خوزستان داشته باشد.
شبکه ریلی کشور با وجود همه چالش هایی که با آن روبرو است، در حال حاضر امکانات بالقوه ای را برای نقش آفرینی در تجارت بین المللی و جذب کالاهای ترانزیتی و کسب منافع سرشار حاصل از آن به وجود آورده است اما باید توجه داشت که علیرغم برخورداری از زیرساخت های مناسب حوزه حمل و نقل ریلی، استفاده از این روش حمل و نقل نیازمند متناسب سازی بیشتری در بخش تجارت خارجی است.
