گروه امنیت دریایی- توحیدورستان- در گذشته نیروی دریایی چین قدرت دریایی بزرگی محسوب نمی‌شد، اما امروزه معیاری برای سنجش قدرت دریایی آمریکا و دیگر کشورهای غربی به حساب می‌آید. به طور خاص، بیست سال گذشته شاهد گسترش سریع در اندازه و قابلیت‌های نیروی دریایی چین بوده است. طبق گزارش مجله آمریکایی نشنال اینترست، تعداد کل کشتی‌ها، نوع و مأموریت‌های آنها نشان می‌دهد که نیروی دریایی چین تهدیدی قوی در هرگونه درگیری احتمالی با ایالات متحده است. واشنگتن اذعان می‌کند که توسعه و گسترش نیروی دریایی چین به گونه‌ای سرعت می‌گیرد که هیچ کس تصور آن را نمی‌کرد، به‌طوریکه مرکز ارزیابی‌های استراتژیک و بودجه (CSBA) متخصص در سیاست دفاعی، برنامه‌ریزی نیرو و بودجه آمریکا نیز آن را می‌‍پذیرد. براساس گزارش این مرکز در سال ۲۰۲۲، نیروی دریایی ارتش چین می‌تواند تعداد بیشتری کشتی وارد دریا کند و تا سال ۲۰۳۰، نیروی دریایی چین می‌تواند ۱۰ زیردریایی موشک بالستیک و حداقل ۵ ناو هواپیمابر داشته باشد. همچنین صدها کشتی نیروی دریایی بیشتر از نیروی دریایی ایالات متحده در اختیار خواهد داشت.
تاریخچه نیروی دریایی چین
بخش عمده‌ای از تاریخ نظامی چین بر درگیری‌های قاره‌ای با همسایگان یا دفع تهاجمات دریایی متمرکز بود. در آگاهی ناسیونالیستی چین، نیروی دریایی به ندرت چیزی بیش از یک حائل در برابر حمله کنندگان از دریا در نظر گرفته شده است. اما با شروع دهه ۱۹۸۰، با تلاش نیروی دریایی چین برای مدرن‌سازی و تبدیل شدن به یک نیروی واقعی در قرن بیست و یکم، برداشت‌ها شروع به تغییر کرد. معاملات در حوزه فناوری با ایالات متحده و سایر کشورهای غربی به توسعه سیستم‌های دریایی مدرن کمک کرد، و رهبری چین تمرکز بیشتری بر روی نیاز به ایجاد یک نیروی دریایی توانا کرد. روسای جمهور چین، از دنگ شیائوپینگ در دهه ۱۹۸۰، هو جین تائو در اوایل دهه ۲۰۰۰، تا شی جین پینگ امروز، اظهارات بسیاری در حمایت از ایجاد قدرت دریایی چین داشته‍اند و دستگاه دولتی به وضوح در تحقق این جاه طلبی‌ها موفق بوده است.
تمرکز ویژه پکن روی افزایش کشتی‌ها
کنترل متمرکز دولتی به این معنی است که ظرفیت تولید در جایی که مورد نیاز است قرار می‌گیرد و نیروی دریایی چین از این موضوع نهایت استفاده را برده است. در اوایل دهه ۲۰۰۰، نیروی دریایی چین از حدود ۲۲۰ کشتی تشکیل شده بود که در سال ۲۰۲۲، از ایالات متحده پیشی گرفت و اکنون بیش از ۳۵۰ کشتی عملیاتی در مقایسه با ۲۹۶ کشتی نیروی دریایی ایالات متحده در جایگاه نخست قرار دارد. این رشد تولید شگفت‌انگیز بوده است، این کشور متعهد به ساخت بیش از ۲۰ کشتی در سال بوده که با اندازه کل افزایش نیروی دریایی فرانسه در هر ۴ سال است. البته باید توجه داشت که این امر لزوماً به طور مستقیم با قابلیت‌های نیروی دریایی آبی مرتبط نیست. زیرا بسیاری از این کشتی‌ها کوروت ۰۵۶ هستند که عمدتاً برای عملیات ساحلی طراحی شده اند. چین همچنین ظرفیت عملیاتی دوربرد خود را با ناو هواپیمابر لیائونینگ – ناو هواپیمابر کلاس کوزنتسوف نیمه تکمیل شده که در اواخر دهه ۱۹۹۰ از اوکراین خریداری کرد – در سال ۲۰۱۶ افزایش داد و آن را با ساخت ناو هواپیمابر داخلی شاندونگ دنبال کرد. این ناوها اولین تولیدات هوانوردی دریایی در نیروی دریایی چین را نشان می‌دهند و چینی‌ها بدون تردید به مدتی زمان نیاز دارند تا در استفاده از آنها مهارت پیدا کنند. با این حال، این امر گام مهمی در تبدیل نیروی دریایی چین به رقیبی قدرتمند برای کشورهای غربی است.
افزایش دوبرابری توان نیروی دریایی چین
چین علاوه بر افزایش کشتی‌ها، توانایی‌های خود را نیز افزایش می‌دهد. در سال ۱۹۹۶، تنها ۳ ناوشکن و ناوچه چینی از ۵۷ ناوشکن دارای قابلیت‌های ضد هوایی بودند و بیشتر زیردریایی‌های تهاجمی آن بر اساس طرح‌های شوروی ساخته شده بودند که قدمت آن به دهه ۱۹۵۰ باز می‌گردد. بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷، شرکت رند، کشتی‌های چینی را از ۵۰ درصد به بیش از ۷۰ درصد ارتقا داد. در چند دهه گذشته، نیروی دریایی چین کشتی‌های تامین کالا و سوخت، کشتی تهاجمی آبی خاکی را به ناوگان خود اضافه کرده است. این کشور در سال ۲۰۰۹ توانایی محدودی را در عملیات برون مرزی نشان داد و چندین گروه عملیاتی را به همراه نفتکش‌های پشتیبانی به خلیج عدن برای شرکت در ماموریت‌های ضد دزدی دریایی ارسال کرد. به باور کارشناسان، در کوتاه مدت ارتش چین می‌تواند به ساخت طیف وسیعی از سکوهای بزرگ برای عملیات‌های بزرگ، از جمله ناوهای هواپیمابر، رزمناوها، ناوشکن‌ها، کشتی‌های لجستیکی، بمب افکن‌ها و هواپیماهای حمل و نقل و سوخت گیری استراتژیک ادامه دهد. از دیگر پیشرفت‌های فناوری می‌توان به پیشرفت‌های عمده در موشک‌های ضد کشتی، اعم از کروز یا بالستیک اشاره کرد. این سلاح‌ها به طور خاص برای جلوگیری از دسترسی نیروهای آمریکایی به منطقه در دریای چین جنوبی و تنگه تایوان، دو نقطه احتمالی درگیری در آینده، طراحی شده‌اند. اگرچه این امر لزوماً شاخص کاملاً دقیقی نیست که ساختار نیروی آینده ارتش چین چگونه خواهد بود، اما آمریکایی‌ها ۶ سال آینده نسبت به سرعت گسترش نیروی دریایی چین محتاط هستند. کارشناسان از نیروی دریایی آمریکا می‌خواهند تا علی‌رغم افزایش قدرت کیفی و عددی چین در سطح آب، برتری خود را در زیر آب حفظ کند، مزیتی که می‌تواند در آینده نزدیک تعیین‌کننده باشد.
تقویت قدرت در زیر دریا
در پاییز سال ۲۰۲۳، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه چین در توسعه نسل بعدی زیردریایی‌های خود پیشرفت چشمگیری داشته است تا جایی که قدرت‌های نظامی غربی احتمالا مجبور شوند استراتژی‌های دریایی خود را در منطقه هند و اقیانوس آرام برای همگام شدن با قابلیت‌های رو به رشد نیروی دریایی ارتش چین، «بازنگری» کنند. در این میان، احتمالا کار ردیابی زیردریایی جدید تایپ ۰۹۶ ممکن است دشوارتر باشد، که توانایی‌های هسته‌ای زیر آب چین را نیز افزایش می‌دهد. براساس اعلام مجله آمریکایی نشنال اینترست، انتظار می‌رود این زیردریایی مجهز به موشک‌های بالستیک GL-۳ باشد که برای نخستین بار در سال ۲۰۲۲ روی زیردریایی‌های تایپ ۰۹۴ آزمایش شد. برد تخمینی موشک GL-۳ که برای اولین بار آزمایش شد، نخستین بار در نوامبر ۲۰۱۸ با برد بیش از ۱۰۰۰۰ کیلومتر بود و می‌تواند سه کلاهک را به طور همزمان حمل کند. گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد که قابلیت‌های تایپ ۰۹۶ در مقایسه با نسخه‌های قبلی بسیار عالی بوده و اعتقاد بر این است که پتانسیل تغییر موازنه قدرت در منطقه هند و اقیانوس آرام را دارد. زیردریایی‌های جدید احتمالا تا پایان این دهه و شاید زودتر از زیردریایی‌های کلاس «کلمبیا» نیروی دریایی ایالات متحده که انتظار می‌رود در سال ۲۰۳۱ عملیاتی شوند، وارد نیروی دریایی شوند.
بازنشر مرین‌پرس به نقل از اقتصاد سرآمد
