عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشترگفت: با توجه به محدودیت منابع آب و خشکسالی در نیمه جنوبی کشور و توجه به این موضوع که سواحل جنوبی کشور در مجاورت آب های آزاد می باشد، می توان با احداث نیروگاه های هسته ای ترکیبی هم انرژی برق تولید نمود و هم همزمان با دبی مناسبی آب شور دریا را شیرین نمود.
به گزارش مرین‌پرس، نیاز به آب شیرین یک نیاز اساسی برای بقاست و بخش عمده ای از سطح سیاره زمین (بیش از 1.5 میلیون کیلومتر مکعب) را آب فرا گرفته است که نزدیک به 97 درصد این آب ها شور و غیر قابل نوشیدن هستند و 3 درصد باقی مانده به صورت یخ زده و غیر قابل مصرف در قطب ها و بر فراز قله کوه ها وجود دارد. تخمین زده شده است که تا سال ۲۰۲۵ حدود ۵۰ درصد از جمعیت جهان در مناطق کم آب زندگی خواهند کرد که این امر نشان دهنده اهمیت تصفیه و مدیریت آب می باشد. تصفیه آب دریا و شیرین سازی آن یکی از روش هایی است که می تواند مشکل کم آبی را حل کند. در همین راستا نشریه مهندسی دریا با آقای دکتر احسان یاری عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر گفتگویی انجام داده است که می خوانید:
- ضرورت بکارگیری آب شیرین کن های هسته ای در مواجهه با خشکسالی را چگونه ارزیابی میکنید؟ رویکرد دنیا به این فناوری چگونه است؟ در کشورهای منطقه خلیج فارس چگونه است؟
شیرین کردن آب دریا از مهمترین روشهای غیرمتداول در دنیا جهت جبران کمبود آب برای کشورهایی می باشد که با خشکسالی و کمبود منابع آب مواجه می باشند. این اهمیت برای کشورهای ساحلی و مناطقی که با منابع بی پایان آب شور مانند دریاها و اقیانوس ها در ارتباط هستند، دو چندان می شود. بیشتر کشورهای خاورمیانه و بویژه کشورهای جنوبی حوزه خلیج فارس از گذشته با مشکل کمبود آب شیرین مواجه بوده اند و امروزه با توسعه شهری و افزایش جمعیت این کمبودها بیشتر نمایان شده است. با توجه به در دسترس بودن منابع نفت در اکثر کشورهای حوزه خلیج فارس، لذا از گذشته تا به امروز همواره برای آب شیرین کن ها از سوخت ها فسیلی مانند نفت خام استفاده می کردند که به عنوان نمونه کشوری مانند عربستان حدود 2 میلیون بشکه نفت در روز را برای شیرین سازی آب مورد نیاز هزینه می کند که بسیار پر هزینه بوده و بشدت باعث آلودگی محیط زیست می گردد. امروزه با توجه به توسعه دانش و سطح تکنولوژی در نیروگاه های هسته ای در دنیا و توجه به این نکته که در فرآیند تولید انرژی الکتریکی برای خنک سازی بخار از آب دریا استفاده می کنند لذا می توان این بخش از عملکرد سیکل تولید برق را که انرژی مازادی به مجموعه نیز تحمیل نمی کند مورد استفاده قرار داد و برای شیرین سازی آب دریا استفاده نمود. امروزه موارد استفاده از این فناوری در کشورهای مختلف دنیا رو به افزایش است. لازم به ذکر است که بزرگترین مجموعه آب شیرین کن هسته ای در دنیا نیز مربوط به کشور اسراییل در سواحل مدیترانه می باشد. در مواجهه با خشکسالی های کشور نیاز اصلی امروز کشور مدیریت منابع و مصرف آب بویژه در بخش های صنعت و کشاورزی می باشد. اما با توجه به محدودیت منابع آب و خشکسالی در نیمه جنوبی کشور و توجه به این موضوع که سواحل جنوبی کشور در مجاورت آب های آزاد می باشد لذا می توان با احداث نیروگاه های هسته ای ترکیبی هم انرژی برق تولید نمود و هم همزمان با دبی مناسبی آب شور دریا را شیرین نمود.
- سطح دانش آن در ایران چگونه است؟ اگر همین امروز کار را بطور جدی شروع کنیم ظرف چند سال به دانش طراحی و سپس ساخت یک نمونه واقعی دست خواهیم یافت؟ چند رشته دانشگاهی را درگیر خواهد کرد؟ چه نقشی در کاربردی کردن تزهای دانشگاهی خواهد داشت؟ روش اجرایی کردن این پروژه در دانشگاه ها چگونه باشد تا بتوان به محصول واقعی رسید؟
امروزه رشته های مهندسی هسته ای، فیزیک و شیمی هسته ای در دانشگاه های زیادی در کشور وجود دارند و دانشجویان و محققین زیادی توسط اساتید در این زمینه ها تربیت شده اند. می توان گفت امروزه کشور در زمینه علوم هسته ای در سطح خوبی در دنیا قرار دارد. طراحی نیروگاه هسته ای نیاز به طراحی سوخت هسته ای، طراحی راکتور، طراحی توربین بخار اشباع، طراحی ژنراتور الکتریکی و چندین و چندها زیرسیستم مربوطه مانند سیستم های پمپاژ و غیره دارد، که دانش طراحی و تجربه ساخت و تست در کشور هنوز نوپا می باشند. مدت زمان لازم برای طراحی و ساخت یک آب شیرین کن هسته ای بستگی به توان مورد استفاده دارد و مابین 3 تا 5 سال زمانبر است. بطور خاص رشته های دانشگاهی هسته ای، مکانیک، برق، شیمی، آب و… تاثیر بیشتری در فرآیند طراحی دارند. قطعا تزهای دانشگاهی می توانند کمک شایانی در فرآیندهای طراحی، ساخت و تست نیروگاه و آب شیرین کن هسته ای داشته باشند اما همانگونه که ذکر گردید بخش های ایمنی و سطح تکنولوژی بسیار تاثیر گذارتر می باشند.
- چند نوع روش شیرین سازی آب در زیرمجموعه هسته ای وجود دارد؟ کدامیک اقتصادی تر است؟ نسبت به روش غیرهسته ای چطور؟ عدد و ارقامی وجود دارد برای مقایسه؟
فناوری حرارتی (MSF وMED) و غشایی دو روش اصلی شیرین کردن آب با انرژی هسته ای می باشند. ۶۰ درصد نیروگاه های هسته ای برای شیرین کردن آب از روش حراتی استفاده می کنند. علاوه بر اینکه در روش فسیلی آلودگی محیط زیستی بسیار زیاد است اما از لحاظ هزینه نیز هزینه آب شیرین کن های فسیلی حدود 10 الی 12 برابر آب شیرین کن های هسته ای می باشند.
