به گزارش مارین‌پرس، دنیای امروز با سه چالش عمده یعنی فقدان آب شـیرین، کمبود غذا و تخریب محیط زیست مواجه اسـت. روزانـه هـزاران نفـر در جهـان به واسـطه کمبـود مـواد غذایی می‌میرنـد و نـرخ مـرگ و میـر ناشـی از کمبود غـذا بـا افزایـش جمعیت شدت می‌یابد.
بـرای مقابلـه بـا ایـن چالـش بـزرگ، بشـر بایـد شـیوه‌های جدیدی را بـه‌کار گیرد تا میـزان تولیـد مـواد غذایی را افزایش دهد. در حالـی کـه تولید گوشـت قرمز و محصولات کشـاورزی بـا برخـی محدودیت‌هـا روبه‌رو اسـت، در عـوض دریاها کـه نزدیـک بـه 75 درصـد سـطح کـره زمیـن را اشـغال کرده‌انـد، یکـی از ظرفیت‌هـای بالقـوه بـرای تولیـد مــواد غذایی هسـتند کــه در دســترس بشــر قــرار دارنــد.
روند رشد فزاینده جمعیـت،محدودیـت منابـع غذایـی و کاهـش صیـد برخـی از گونه‌های دریایی در جهان، اولویـت اسـتفاده از منابـع آب شـیرین بـرای شـرب و کشـاورزی، کشـورهای تولید‌کننـده آبزیان را در سال‌های اخیر به سمت آبزی‌پروری دریایی، به‌ویژه پرورش ماهیان دریایی سوق داده اسـت.
ظرفیـت تولیـد بـالا بـه علـت وسـعت دریـا، قـدرت خـود پالایـی بـالا در محیط‌هـای دریایـی، تهویـه خـوب آب در محیـط پـرورش، عـدم نیـاز بـه اکسـیژن‌دهی، کاهـش هزینه‌هـای اسـتهلاک و تعمیـر و نگهـداری، اسـتفاده از محیـط طبیعـی، شـرایط مناسـب پرورشـی برای تولیـد ماهیان بـا ارزش از جملـه مزایایی هسـتند کـه انسان را در اسـتفاده از روش پـرورش ماهـی در قفس‌های دریایی ترغیـب کـرده اسـت.
پیشینه پرورش ماهی در قفس در ایران
پرورش ماهی در قفس در طی دو دهه اخیر بـه عنوان یکی از ظرفیت‌های توسـعه آبزی‌پروری کشـور مطرح بوده است و با توجه به شرایط عمومی و اقلیمی کشور، وجود برخی امکانات زیر بنایی طبیعی و انسـان سـاخت، همچنان به عنوان یکی از نقاط دست‌نخورده توسعه مطرح است.
در طی دهه هفتاد استقرار قفس‌های کوچک در محیط‌های آبی نظیر دریاچه پشـت سـدها، دریاچه‌هـا و آب‌بندان‌ها گوشـه کوچکـی از ظرفیت‌های توسعه پرورش ماهی در قفـس را بـه نمایش گذاشـت، به‌طوری کـه در سـال 1392، توسـط 45 مزرعه فعال قفس در 12 اسـتان کشـور، بیش از 1245 تن ماهی قزل‌آلا تولید شـد.
پرورش ماهیان دریایی در قفـس نیـز در اواخـر دهه هفتاد و اوایل دهه هشـتاد مـورد توجه قرار گرفت. سـفر وزیر وقت جهاد کشـاورزی و مدیران شـیلات ایران در آن زمان به کشـور نروژ و مشـاهده توسـعه پرورش ماهـی در قفـس در این کشـور نقطه عطفی در تصمیم سازی برای توسـعه پـرورش ماهی در قفـس بود کـه یکی از پیامدهـای آن انجام مطالعات اولیـه میدانـی و ارزیابی‌هـای مقدماتی از امـکان توسـعه پـرورش ماهی در دریـای کاسپین و آب‌هـای جنوب کشور بـود. ماحصل این بررسـی‌ها دایر شـدن اولین پایلوت «مهندسـی سـاز» پرورش ماهی در قفس بـا ظرفیت تولید سـالانه 180 تـن ماهـی در استان هرمزگان بـود.
اهـداف اصلـی این طرح سـنجش شـرایط محیطـی و تـوان گونه‌هـای بومـی و غیـر بومی، تربیت نیـروی انسـانی و انتقال دانـش فنی و ارزیابـی اقتصـادی از امـکان تولید ماهیان دریایی در قفـس بود. در اواخر دهه 80 (سـال1389) موضوع پرورش ماهی در قفس مجدداً مورد تأکید مسـئولین عالی وزارت جهاد کشـاورزی قرار گرفـت و متعاقبـا بـا حضور بخش غیردولتی و با مسـاعدت سازمان شیلات ایران طرح‌های پایلـوت آزمایشـی در مقیـاس تجـاری در اسـتان‌های گیلان، مازندران، هرمزگان و خوزسـتان بـه اجرا در آمده اسـت.
فرصت‌ها و نقاط قوت
- وجود گونه‌های بومی قابل پرورش در تمامی آب‌های ساحلی جنوب و شمال کشور
- وجود شرایط زیست محیطی و امکانات مناسب اکولوژیک در سواحل سرزمینی کشور
- امکان به‌کارگیری سیستم‌های نوین پرورش ماهیان دریایی در قفس
- وجود مناطق پناهگاهی مانند جزایر قشم وکیش و خوریات به‌عنـوان مکان‌هایی مناسـب راه‌اندازی مزارع پرورش ماهیان دریایی در قفـس
- زمینه افزایش تولید ماهیان پرورشی دریایی به منظور کاهش فشار صید
- وجود بخش‌های خصوصی علاقمند سرمایه‌گذاری
