یکی از مشکلات شرکت‌های کشتیرانی ایرانی که مانع توسعه فعالیت‌ها در مسیر روسیه می‌شود، لایروبی ولگا است. برای حل این مشکل یعنی افزایش آبخور و در نتیجه گردش محموله توسط مالکان کشتی‌ها چه اقداماتی انجام داده‌اید؟ آیا می‌توان امیدوار بود که این مشکل همیشگی در سال ۲۰۲۳ میلادی حل شود؟
همانطور که می‌دانید حدود ۹۰ درصد از کل محموله‌های عبوری از قطب حملونقل آبی آستاراخان دقیقاً در مسیر ایران می‌رود. در عین حال، پتانسیل قابل‌توجهی برای افزایش ترافیک بار وجود دارد. برای مدت طولانی ما به طور سیستماتیک توانایی‌های لجستیکی منطقه آستاراخان را افزایش داده‌ایم اکنون نیز در حال اجرای پروژه ایجاد منطقه ویژه اقتصادی بندری و توسعه روابط تجاری و همکاری با کشور‌های حاشیه خزر هستیم. برای مدتی طولانی، ظرفیت توان عملیاتی کانال کشتیرانی ولگا-دریای خزر (VKMSK) یک مسئله مشکل‌ساز باقی مانده بود که دیگر با پارامتر‌های مدرن حملونقل محموله مطابقت نداشت. اما به لطف حمایت رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، سال گذشته کار لایروبی در مقیاس بزرگ در کانال آغاز شد که در نتیجه برنامه‌ریزی شده است آبخور تا ۴.۵ متر افزایش یابد. در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۵ میلیون مترمکعب رسوبات از کف کانال برداشته شد که در سال جاری بیش از دو برابر این حجم برنامه‌ریزی شده است. تا ۲۰ ژوئن سال جاری، ۱۳ کیلومتر از ۵۰ کیلومتر مسیر آبی که مشکل‌ساز است لایروبی شد. در عین حال، طرف ایرانی نیز برای مشارکت در لایروبی کانال ابراز علاقه کرده است. در حال حاضر سازمان بنادر و دریانوردی روسیه و نمایندگان شرکت‌های لایروبی ایرانی در حال بررسی شیوه همکاری خود هستند.
اکنون ۱۵ لایروب شبانه‌روزی در کانال کار می‌کنند. در آینده نزدیک تعداد آن‌ها به ۱۸ فروند افزایش خواهد یافت. معتقدم در صورت تحقق اهداف برنامه‌ریزی شده، تعداد تردد و حجم بار در منطقه افزایش چشمگیری پیدا کند.
در سفر وزیر راه و شهرسازی ایران به روسیه موضوع هاب حملونقل آبی بین سه بندر روسیه در دریای خزر مطرح شد. آیا شرکت سهامی عام بندر آستاراخان به نوعی درگیر این موضوع خواهد شد و سوال دیگر اینکه در مورد نقش شرکت سهامی عام بندر آستاراخان (بندر سالیانکا) در این پروژه جزئیات بیشتری را بفرمایید.
هاب حملونقل دریایی آستاراخان به طور مشروط به دو منطقه استراتژیک تقسیم می‌شود که شامل بندر تلفیقی آستاراخان، واقع در مرز‌های مرکز منطقه، و بندر دریایی تجاری اولیا، واقع در کانال ولگا-کاسپین در ۱۰۰ کیلومتری آستاراخان است. بنادر برای ورود کشتی‌های با پرچم خارجی باز است. آن‌ها پست‌های بازرسی بار و مسافر را در سراسر مرز ایالتی اداره می‌کنند. ناوبری در تمام طول سال در زمستان – تحت هدایت کشتی‌های یخ‌شکن انجام می‌شود. پایانه‌های بار مجهز به فضای انبار و مجهز به تجهیزات بارگیری و تخلیه هستند که اکثر آن‌ها دارای خطوط راه آهن درون بندری هستند. بندر آستاراخان که در محدوده شهر قرار دارد از ۱۹ مجتمع پهلوگیری تشکیل شده است که ۱۳ مورد از آن‌ها در زمینه حملونقل کالا تخصص دارند. ظرفیت حملونقل این شرکت حدود ۱.۵۰۰.۰۰۰ تن است. سهم آن در کل حجم حملونقل محموله از طریق بندر تلفیقی آستاراخان در سال ۲۰۲۲ میلادی بالغ بر ۲۷ درصد بوده است.
امروزه پتانسیل ترانزیت منطقه بیش از پیش در حال رونق گرفتن است. در نتیجه انواع جدیدی از محموله‌ها در کریدور شمال-جنوب در حال تردد است. با در نظر گرفتن این موضوع و با توجه به برنامه‌های شرکت سهامی عام بندر آستاراخان برای توسعه و اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری مختلف (از جمله توسعه ناوگان)، معتقدم ارزش این ترمینال در بازار روسیه و بین‌المللی در آینده نزدیک رشد خواهد کرد.
با توجه به توسعه همکاری‌های ایران و روسیه در کریدور شمال-جنوب، آیا طرف روسی برنامه‌ای برای ارائه ترجیحات مالی و گمرکی به طرف ایرانی دارد؟
البته با توسعه همکاری‌های دو کشور در چارچوب کریدور شمال-جنوب و اجرای پروژه‌های حملونقل و لجستیک مشترک، ما آماده‌ایم تا امکان ارائه اولویت‌ها را برای شرکای ایرانی خود در نظر بگیریم. به طور خاص، اعمال ترجیحات و مزایا، از جمله برای عوارض بندری، هنگام سازماندهی یک خط کشتیرانی بین بنادر روسیه در دریای خزر و ایران امکان‌پذیر است. پیشنهاد می‌کنم بعد از اینکه پس از توافق‌های صورت گرفته، اجرای آن را آغاز کنیم، به بحث این موضوع بازگردیم.
گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران سرمایه‌گذاری عمده‌ای در بندر سالیانکا انجام داده است. نظر شما در مورد این سرمایه‌گذاری چیست؟ پیشرفت شرکت سهامی عام بندر آستاراخان (بندر سالیانکا) چه تأثیری بر منطقه دارد؟
همانطور که شما به درستی اشاره کردید، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران سرمایه‌گذاری خوبی در توسعه شرکت سهامی عام بندر آستاراخان انجام داده است. این گروه تامین مالی خرید جرثقیل دروازه‌ای و دیگر وسائط حمل‌ونقلی، وسایل نقلیه تخصصی، ساخت انبارها، تعمیر اسکله با تعویض ضربه گیر‌ها (فندر)، تعمیر ریل‌های راه آهن و باند جرثقیل، تعمیر جرثقیل دروازه‌ای و یک لوکوموتیو دیزلی را به مبلغ کلی حدود ۴۵۰ میلیون روبل تأمین کرده است. علاوه بر این، شرکت سهامی عام بندر آستاراخان (بندر سالیانکا) قراردادی را برای خرید یک کشتی بار خشک به ارزش بیش از یک میلیارد روبل امضا کرده است که ساخت آن تا پایان سال جاری به پایان می‌رسد.
همانطور که قبلاً اشاره کردم، این بندر یکی از بزرگترین پایانه‌های بار در منطقه آستاراخان است. حجم مبادلات محموله آن در سال ۲۰۲۲ میلادی بیش از ۶۸۰ هزار تن بوده است. طبق نتایج ۵ ماهه سال ۲۰۲۳ میلادی، بندر آستاراخان رشد مثبت ترانشیپ ۱۱۷ درصد را نیز تجربه کرده است. البته دولت منطقه‌ای آستاراخان به نوبه خود از توسعه بندر حمایت می‌کند که چنین سرمایه‌گذاری‌هایی به حفظ موقعیت بندر سالیانکا به عنوان بزرگترین بندر منطقه آستاراخان کمک خواهد کرد. به لطف توسعه و نوسازی مداوم پایانه‌های بار، منطقه به سرعت با افزایش ترافیک بار در راستای کریدور شمال-جنوب سازگار می‌شود.
به عنوان یک دولت‌مرد روس، چشم‌انداز توسعه بندر سالیانکا و همچنین همکاری در کریدور شمال-جنوب را چگونه می‌بینید؟
شرکت سهامی عام بندر آستاراخان (بندر سالیانکا) یکی پایانه‌های باری بندر آستاراخان است که به طور مداوم در تلاش برای نوسازی و توسعه قلمرو خود است و نه تنها آورده سرمایه‌گذاران، بلکه منابع درآمدی خود را نیز سرمایه‌گذاری می‌کند. علاوه بر این، مدیران بندر به طور فعال در توسعه کریدور شمال-جنوب، ایجاد ارتباطات تجاری و جذب شرکاء تازه و سرمایه‌گذاران در منطقه مشارکت دارند. همه این‌ها باعث می‌شود بتوان روی گسترش تدریجی دامنه کالا‌های حمل شده، افزایش ظرفیت بندر و در نتیجه افزایش حملونقل محموله حساب کرد. البته با حمایت دولت فدرال و دولت منطقه.
ایجاد شرکت کشتیرانی مشترک ایران و روسیه در دریای خزر یکی از برنامه‌های توسعه روابط اقتصادی است که از سوی نمایندگان دو کشور اعلام شده است. نظر شما در این خصوص چیست؟
در پی سفر نمایندگان شرکت مدیریت منطقه ویژه اقتصادی لوتوس در اکتبر ۲۰۲۲ میلادی به ایران، مذاکراتی با نمایندگان برخی سازمان‌های دولتی و خصوصی ایران انجام شد. مسائل همکاری در ساماندهی خطوط کشتیرانی دریای خزر و مسیر‌های زمینی از خاک ایران، ایجاد امکانات مدرن برای نگهداری و انجماد محصولات، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. اطلاعات دقیق پس از حصول توافقات مشخص و امضای قرارداد‌های مربوطه قابل اعلام است. ما روی آن کار می‌کنیم. بدون تردید برنامه پنج ساله اقدامات توسعه همکاری که به امضای بابوشکین ایگور یوریویچ فرماندار منطقه آستاراخان با پرویز فتاح رئیس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی رسیده است، توسعه روابط اقتصادی را تسهیل خواهد کرد. این برنامه اقداماتی را برای همکاری متقابل سودمند در توسعه کریدور شمال-جنوب از جمله در زمینه استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی منطقه آستاراخان برای حملونقل محصولات بنیاد مستضعفان و استفاده از قلمرو بندر SEZ برای دو مرکز لجستیکی بنیاد ایجاد می‌کند. در حال حاضر، کار‌های مقدماتی برای اجرای این فعالیت‌ها در حال انجام است، اما از قبل این درک وجود دارد که اجرای آن‌ها شراکت ما را تقویت می‌کند و توسعه مؤثر کریدور شمال-جنوب را تضمین می‌کند.
