به گزارش مارین‌پرس، افزایش مصرف سوخت های فسیلی منجر به افزایش قابل ملاحظه غلظت دی اکسید کربن در اتمسفر شده است. هنگامی که دی اکسید کربن (CO2)موجود در اتمسفر توسط آب دریا جذب می شود، واکنش های شیمیایی در آب رخ می دهد که باعث کاهش pH آب دریا و درنتیجه کاهش غلظت یون کربنات و حالت اشباع کانی های کربنات کلسیم (مهم از نظر بیولوژیکی) می شود. ورود مقادیر قابل توجه مواد مغذی از طریق رواناب ها به محیط دریا، همچنین می تواند بر اسیدیته آبهای ساحلی تأثیر بگذارد. مطالعات نشان داده اند که کاهش حالت اشباع کربنات کلسیم در محیط می تواند تأثیر چشمگیری بر عملکرد برخی از گونه های دریایی مانند نرم تنان صدف دار، توتیا، مرجان های مناطق کم عمق، مرجان های دریایی عمیق و شناورزی ها داشته باشد. شبکه پایش اسیدی شدن دریاهای ایران (IrOA-ON) و پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ایران از سال 2012 آنالیز شیمی کربنات آب دریا را در برخی از سایت های مرجانی خلیج فارس آغاز نموده است. نتایج مطالعات حاکی از نوسانات و تغییرات قابل توجه در شیمی کربنات در مناطق کم عمق ناشی از تغییرات روزانه، ماهانه، فصلی و چندسالانه شرایط محیطی است. با این حال به نظر می رسد، همسو با سایر نقاط دریایی جهان، خلیج فارس نیز در بلند مدت باید درگیر کاهش pH یا به عبارتی افزایش تدریجی اسیدیته باشد. با این حال، اطلاعات ما در مورد تغییرات طبیعی و روند تغییرات بلند مدت اسیدیته در محیط های دریایی اطرافمان بسیار محدود است و نیاز به توجه ویژه دارد.
هدف
شبکه پایش اسیدی شدن دریاهای ایران، شبکه ای از سایتهای ساحلی در شمال و جنوب کشور خواهد بود (مشابه آنچه در کشوری مانند نیوزیلند در حال انجام است [1]). برای شروع ، شبکه پایش با 4 سایت ساحلی شامل اولی واقع در ساحل جنوبی دریای خزر (مرکز اقیانوس شناسی نوشهر) ، دومی واقع در سواحل شمالی خلیج عمان (مرکز اقیانوس شناسی چابهار) ، سومی واقع در در شمال تنگه هرمز (مرکز اقیانوس شناسی بندرعباس) و چهارمین سایت واقع در سواحل خلیج فارس (مرکز اقیانوس شناسی بوشهر)، تشکیل داده شد. از داده ها برای تعیین شرایط محلی و تهیه مبانی اولیه برای اندازه گیری تغییرات آینده استفاده می شود. این شبکه به شبکه پایش جهانی اسیدی شدن اقیانوس ها (GOA-ON) متصل خواهد شد [2].
داده های IrOA-ON در پورتال مرکز ملی داده های اقیانوسی ایران (INCOD) ثبت خواهد شد.
فعالیت “شبکه پایش اسیدی شدن دریاهای ایران” یکی از فعالیت های اصلی در برنامه کلان “پایش ساحلی دریاهای پیرامونی ایران (ICMP)” در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی است.
همکاران نمونه برداری
همکاران این برنامه، نمونه برداری آب دریا را حتی المقدور در قالب بخشی از برنامه های پایشی خود (برنامه های جاری موجود) انجام خواهند داد و در نهایت به داده ها دسترسی پیدا می کنند تا در استراتژی های مدیریتی خود مورد استفاده قرار دهند. همکاران این برنامه محققانی از پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی وعلوم جوی (INIOAS)، دانشگاه های دریایی، سازمان حفاظت محیط زیست و داوطلبان محلی خواهند بود.
روش
• نمونه های آب باید هر دو هفته یکبار توسط همکاران نمونه برداری در هر سایت (با یک تکرار) برداشته شود (شکل 1) ، سپس جعبه های کامل (شامل 8 نمونه) (هر دو ماه یک بار) به آزمایشگاه شیمی پژوهشگاه در تهران برای آنالیز و تحلیل پارامترهای مرتبط با اسیدی شدن برگردانده شود.
• برای یکسان سازی و تسهیل عملیات نمونه برداری، IrOA-ON پک هایی شامل جعبه جهت نگهداری و ارسال امن نمونه ها، هشت بطری نمونه برداری، ترمومتر دیجیتال، دستکش، محلول برای تثبیت نمونه ها و آموزش (از جمله اطلاعات مربوط به سلامتی و ایمنی) را برای همکاران نمونه گیری تامین خواهد کرد (شکل 2). نمونه برداری برای این هدف کار پیچیده ای نیست و همکاران نمونه بردار به‌راحتی می توانند با تماشای فایل ویدیوی ارسالی نمونه برداری را با رعایت نکات مهم انجام دهند.
• داده های حاصل از آنالیز نمونه ها در مرکز ملی داده های اقیانوسی ایران (INCOD) ثبت خواهد شد و در صورت درخواست در دسترس قرار می گیرند.
منابعی برای همکاران نمونه برداری
• برگه ثبت نمونه برداری [Doc I] – فرم قابل دانلود برای همکاران نمونه برداری برای ثبت شرایط در زمان نمونه برداری آب.
• اطلاعات ایمنی در مورد کار با محلول کلرید جیوه اشباع [Doc II] – اطلاعات ایمنی قابل دانلود برای کلرید جیوه که برای تثبیت نمونه های آب دریا مورد استفاده قرار می گیرد.
• پروتکل نمونه برداری IrOA-ON برای قلیاییت کل و کربن معدنی محلول کل [Doc III] – برگه دستورالعمل قابل دانلود در مورد نحوه برداشت و تثبیت نمونه آب.
• برچسب آدرس برگشتی [Doc IV] – برچسب برای استفاده در هنگام ارسال جعبه های نمونه به آزمایشگاه شیمی واقع در تهران.
• فیلم – ویدئویی کوتاه برای همکاران نمونه برداری IrOA-ON که توضیحات کامل را در مورد نحوه نمونه گیری آب و نکات فنی و ایمنی ارائه می کند.
