بهمن عشقی دبیرکل اتاق بازرگانی معتقد است: پیشرفت در دریاهای جنوبی، باعث پیشرفت و توسعه کل کشور می شود و لازم است که به سمت دریا چرخش کرده و بهبود شرایط کل اقتصاد کشور را از دریاهامان طلب کنیم.
به گزارش راد، سخنان دبیر کل اتاق بازرگانی مهم و هشداردهنده است و ما این سخنان را با افزودن تحلیل و نگاه خودمان منتشر می کنیم. اصل سخن در منابع متعدد خبری از جمله بازار قابل مشاهده است.
سه منظر توسعه دریامحور: الف: توجه به توسعه ظرفیت دریایی،ب: توسعه سواحل و شهرهای کناره دریاهای جنوبی ،ج: پایداری امنیت جنوب.
وی با اشاره به این سخن تاریخی که دریا را دروازه شکست یا پیروزی ملت ها می داند، تاکید کرد: حرف بسیار درستی است که ملت ها پیروز می شوند، وقتی دریاها را باز کنند و ملت ها مغلوب می شوند وقتی در سواحل دریاها متوقف می شوند.با این نگاه، این فکر به ذهن متبادر می شود که سرنوشت کشورها- یعنی تغییرات ژئوپلیتیک و سرنوشت هژمانی ملت ها- در دریا ها تعیین شده است.
به هر دلیلی که باشد، ایران سال های سال است که از مزیت اصلی اقتصادی خود دور افتاده است وآن دوری از دریا و اقتصاد دریامحور است. اقتصادی که تمامی کشورهای پیشرفته با سهم بالایی از آن بهره می برند و ایران با وجود ارتباط از شمال و جنوب به دریا، سهمی کمتر از دو درصد دارد!
دلیل امضای ما در عهد نامه ترکمنچای شکست ما در دریا بود
عشقی در ادامه سخنان خود می گوید: خداوند به ما لطف کرده و هم در قسمت شمال و هم جنوب دریا داریم من در سخنرانی دیگری که در دانشگاه امام صادق(ع) داشتم هم گفتم که دلیل امضای ما در عهد نامه ترکمنچای شکست ما در دریا بود اگر ما در دریای خزر نیرو داشتیم شکست نمی خوردیم. اگر قرار باشد دریای عمان، دریای مکُران باشد و خلیج فارس همیشه خلیج فارس بماند ما باید یک تناسبی از توسعه در سواحل جنوبی و شمالی داشته باشیم. نمی شود سواحل شرقی که سهم گسترده ایران و تاریخ ایران از این دریا است توسعه پیدا نکند و ما بگوییم اسم این دریا مکُران است؛ همین طور راجع به بخش غربی آن یعنی خلیج فارس.
احیا و آبادانی شمال خلیج فارس
نمی شود سواحل جنوبی خلیج فارس توسعه پیدا کند، رونق و ارتباطات جهانی و پیشرفت اقتصادی مواجه بشود؛ ولی در قسمت شمالی آن که ما هستیم هیچ اتفاقی نیفتد و محرومیت و عدم توسعه یافتگی داشته باشیم.
(قابل توجه است که در کشورهای پیشرفته، استان ها و ایالات آباد و پرجمعیت در کناره سواحل قرار دارند. بزرگترین نمادهای کشورهای پیشرفته در استان های ساحلی است و بزرگترین و بیشترین کارخانجات بزرگ در سواحل و نزدیک به دریا هستند؛ این در حالی است که در کشور ما کاملا وضعیت برعکس است. فشار و تراکم جمعیت در سرزمین های خشک و کویری مانند تهران و اصفهان و یزد و… قرار دارند. کارخانجات بزرگ و آب بر ما در استان های خشک و کم آب مانند تهران و اصفهان و یزد و مرکزی و… قرار دارند و در مقابل، استان های ساحلی ما عقب مانده و در برخی از نقاط متروک و خالی از سکنه هستند.) دبیرکل اتاق بازرگانی تهران در باره منظرگاه سوم خود گفت: در این بحث دیدگاه سوم که حیاتی ترین دیدگاه نیز است، آمایش سرزمینی است. فلات ایران خشک است و این یک واقعیت است که ظرفیت زیست در فلات ایران رو به کاهش است. سالی۱۰۰ میلیارد مکعب آب از زمین بر می داریم، همچنین زراعت بی نتیجه و با بهره برداری پایین داریم و با صادرات بی رویه این چرخه معیوب را کامل می کنیم.
فلات ایران خشک است
زمین را خشک کردیم و همین باعث شده که هر روز بشنویم زمین در فلان شهر فرونشست کرده و ظرفیت های آبی کشور منهدم شده است. ما با محیط زیست دعوا داریم و مشغول از بین بردن آن هستیم. با این حال یک منابع آبی پایدار در جنوب کشور وجود دارد من نمی دانم تا کی مجوز های بین المللی به ما اجازه برداشت از این آب را می دهد ولی تا فرصت هست باید بهره برداری کنیم؛ بنابراین شیرین کردن آب و توسعه سواحل جنوبی در دریای عمان و خلیج فارس باید وجه حاکمیت بشود در دسترسی به منابع پایدار آب.جای دیگری در فلات ایران این گونه منابع آب پایدار نداریم این پیشنهادات که آب خزر را ببریم به خلیج فارس، این ها قصه است و هیچ وقت محقق نمی شود.
عشقی یادآور مي شود: توسعه سرزمین، تغییرات آمایشی به گونه ای که در سواحل خلیج فارس مناطق مسکونی ایجاد شود، استفاده از ظرفیت آبی در کنار این بحریه قوی، یعنی بحریه ای که بتواند امنیت پایدار جمهوری اسلامی را تضمین کند خلیج فارس به عنوان یک ظرفیت جغرافیایی برای حضور پر قدرت ایران استفاده شود.
ما از دریا ضربه خورده ایم نه از خشکی
وی تاکید کرده است: اگر دو قرن از ابتدای قرن ۱۹ تا پایان جنگ دوم جهانی عرصه رقابت دولت روسیه و سپس اتحاد جماهیر شوروی و بریتانیا بوده ناشی از همین ضعف دریایی است ما از دریا ضربه خورده ایم نه از خشکی.
موفقیت آینده ما در گرو استفاده از ظرفیت های دریایی است
در انتهاي صحبت هايش ابراز امیدواری کرده که این توصیه ها را دولتمردان ببینند و بخوانند تا نقاطی که تا کنون در آن ها غفلت داشته ایم روشن شود و نشان دهیم که موفقیت آینده ما در گرو استفاده از ظرفیت های دریایی است، اگر نتوانیم از ظرفیت های دریایی استفاده کنیم شکست حلقه انزوای ایران اتفاق نخواهد افتاد این حلقه انزوا مربوط به دوره خاصی نیست بلکه ما بخاطر ظرفیت های ملی خود یک حلقه انزوای تاریخی داریم.من قائل به این هستم که متحد ژئوپلیتیک در منطقه نداریم تنها متحد ما دریای عمان است، متحد ما خلیج فارس است، خلیج فارس هم می ماند؛ دریای عمان، دریای مكُران می شود و می ماند، اگر بتوانیم سواحل شمالی را به خوبی احیا کنیم و بتوانیم در دریا از ظرفیتی که روی زمین ساخته ایم به خوبی پشتیبانی و حفاظت کنیم بُرد با ماست.(یکی از نکات مهم در این بیانات هشداردهنده، «قصه خواندن ارتباط خزر و خلیج فارس» است. گویا اشاره به طرح «آبراهه شمال-جنوب» است که از ۵۰سال است مطرح و تاکنون در حد ایده و مطالعات مقدماتی مانده است. دبیرکل اتاق بازرگانی تهران به نکته جالبی اشاره می کند و چنین از سخنانش برداشت می شود که: اگر همواره فلات ایران را خشک بدانیم و خود را موظف کنیم که با حفر کانالی بزرگ، آبراهه ای در طول کشور بکشیم که فلات خشک را تر کنیم، فرصت ها را از دست می دهیم.
آبا بهتر نیست که به جای کانال کشی و آبراهه ساختن، به سمت سواحل حرکت کنیم؟
بنابر این آبا بهتر نیست که به جای کانال کشی و آبراهه ساختن، به سمت سواحل حرکت کنیم؟ اکنون سواحل ما بکر و دست نخورده ایم. سواحل مکُران به عنوان گنج پنهان، آماده پذیرش میلیون ها شهروند است. به جای آبراهه که شبیه یک قصه شده است، آیا بهتر نیست به سمت دریا توجه کنیم؟ به عبارتی: نقد را بچسبیم و نسیه را بگذاریم.
با این همه، این قلم نمی تواند حکم صادر کند که آبراهه را رها کنید و به سمت دریا بروید. زیرا ممکن است هر دو کار لازم باشد و این را باید مطالعات نهایی تعیین کند؛ اما می توان به این نکته تاکید کرد که هم اکنون سواحل برای ما آماده است و کافی است دل از خشکی بکنیم و به سمت دریا و سواحل آماده حرکت کنیم تا اقتصاد ایران را به رشد شتابنده برسانیم. نکته دیگری که لازم می دانم به آن اشاره و تاکید کنم، این سخن درست است که: وجه اقتصاد دریامحور و گرایش اقتصادی کلان به سمت دریا در ایران کار یک سازمان یا یک وزارت خانه نیست؛ بلکه تصمیمی بسیار بزرگ و سرنوشت ساز است که باید از رأس حاکمیت گرفته شود. ما در این باره بسیار سخن خواهیم گفت.
