تكميل كريدور شمال- جنوب؛همچنان در اغما
گروه ترانزیت دریا – ایرج گلشنی – ايده شعاري بستن تنگه هرمز كه در دهه 60 حداقل آثار رواني براي داخل كشور داشت، با آن كه بستن تنگه هرمز با غرق كشتي! عملي نبوده و نيست و در صورت عمل هم، بازگشايي تنگه با فنون نظامي و علم تخريب، در اندك زماني ممكن است، اثرش را امروز به ما نشان داد. شوربختانه برخي افراد شبه‌كارشناس، در دهه اخير هم به اين آتش دامن زدند و با طرح مباحث احساسي و غيركارشناسانه، باز هم از بستن تنگه هرمز سخن گفتند تا دشمن را بيش از پيش وادار كند به فكر جايگزين باشد. در حقيقت، بايد ايده عرب-مد را برخاسته از ايده مغزهاي فسيلي دانست كه فهم راهبردي نداشتند و به عواقب ايده‌پردازي خود فكر نكردند. اكنون، با طرح عرب-مد نه تنها تنگه هرمز از حيز انتفاع تا حد زيادي خارج مي شود، بلكه تمام سواحل دريايي ما از هرمز تا مَكُران و چابهار، زير سوال رفته است.
پيش از اين، امريكا با كشيدن خط لوله، ميزان نياز خود به تنگه هرمز را به 5 درصد كاهش داده بود. با تكميل خط لوله انتقال نفت و گاز، همين 5 درصد نياز هم از ميان خواهد رفت و دشمن اصلي ما، به بستن تنگه هرمز لبخند زشتي خواهد زد.
كريدور عرب-مد كه جهان عرب را به بهانه دسترسي به مديترانه و اروپا، به طور مستقيم به حيفاي اسراييل وصل و وابسته مي‌كند، ديگر يك تهديد سياسي نيست؛ بلكه يك جنگ علني اقتصادي است كه به طورعجيبي، ايران را از كريدورهاي جهاني حذف كرده و خاصيت «پل ارتباطي جهان» را از كشور ما مي‌زدايد. تحقق عرب-مد يك اقدام اقتصادي نيست؛ بلكه يك حركت حذفي عليه ايران است و به طور مشخص و قطعي از آن مي‌توان با عنوان «جنگ نوين عليه ايران» ياد كرد.
كريدور عرب-مد تمام داشته‌هاي ما در خليج فارس و منطقه مهم مَكُران را از بين مي‌برد و يا تا حد بسيار زيادي به قهقرا خواهد برد. اين شايد پاسخي است به آنان كه تهديد بستن تنگه هرمز با غرق كشتي را سر مي‌دادند؛ تهديدي كه دشمنان مي دانستند كه اثري ندارد، اما آن‌ها را به فكر برد تا همين تهديد سوري وغيرعملي را هم خنثي كنند. اين است كه مي گويند، نگاه راهبردي اثر درازمدت دارد. آن تهديد به اين جنگ كشيده شده است و با اين وصف، بايد به فكر چاره بود. چاره‌اي از نوع دفاع قوي، برهم زدن بازي دشمن و از همه مهم‌تر، برتري جويي در اين جنگ تمام عيار.
با تدبير طرح عرب-مد، فاجعه تكميل مي‌شود و نه تنها نيازي به تنگه هرمز نيست، بلكه به بنادر ديگر ما – به خصوص چابهار- هم نيازي نخواهد بود. هند و پاكستان وافغانستان كه به نوعي پاي‌شان به چابهار گيركرده بود هم ديگر نه رفيق تجاري ما خواهند بود و نه مشتري گاه و بي‌گاه. هند كه در چرخه عرب-مد قرار دارد، ديگر از سمت ايران به سوي اروپا نگاه نخواهد كرد. اينجاست كه باید گفت كريدور عرب-مد مانند يك كروكوديل وحشي، جاده ابريشم را مي‌بلعد و چابهار را هورت مي‌كشد.
چين از بندر خود _گوادر پاكستان- تجارت خود را انجام مي دهد. هند از طريق عرب-مد به مديترانه مي‌رسد. پاكستان داستان مشترك با چين دارد و افغانستان كه اگر به حساب بيايد، اغلب واردكننده از هند و پاكستان و چين است و با جنگ آبي كه با ما دارد، به سمت آن‌ها خواهد غلتيد. به هر روي، مَكُران و بندر چابهار ما، به ضعف و سستي خواهد گراييد.
كشورهاي حوزه خليچ فارس، به طور مطلق روي به كريدور عرب-مد خواهند آورد و حتا ممكن است قطر در پیشنهاد طرح كلان تونل زيردريايي خود به ايران تجديد نظر كند؛ كما اين كه خبرها از كندشدن روند حركت قطر براي ايجاد اين راه حكايت دارد.
از سوي ديگر، ام‌القصر، فاو و بصره چنان به سرعت در حال تجهيز شدن هستند كه مسير جنوبي ايران را هم تحت تاثير قرار داده است. با توجه به وابستگي ما به عراق براي دسترسي به خليج فارس، دسترسي بنادر آبادان و خرمشهر هم تحت تاثير قرار خواهد گرفت و در نتيجه، آينده اين بنادر صرفا بنادر وارداتي براي ايران خواهد بود و خبري از تردد ديگر كشتي‌ها و مشتري از ديگر كشورها نخواهد بود.
با چنين اوضاعي و با چنين ديدي كه اگر ديد درستي باشد، ايران از شاه‌راهي جهان بازنشسته خواهد شد. تاج‌شاه‌راهي جهان را از سرش بر‌مي‌دارند و دو جهت آبي خود در جنوب و جنوب شرق را از دست خواهد داد.
تهديد دهه شصتي بعضي‌ها، ايده عرب-مد امروزي را به دشمن داده است. حذف ايران از كريدور جهاني، برنامه بلندمدت دشمنان بود كه از تهديد بستن تنگه نشأت گرفته است و اين كارشناس‌نماها امروز در كنجي خزيده‌اند و صداي‌شان در نمي‌آيد و راه‌كاري هم نمي‌دهند.
جنگ كريدورها مدت‌هاست عليه ايران شروع شده است. پيش از اين در همين روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد تحت همين عنوان «جنگ كريدورها» به اين مقوله پرداختيم و امروز با توجه به تز عرب-مد آن زخم كهنه باز سرباز كرده است.
مغزهاي فسيلي مي‌گفتند براي مقابله با دشمن، ما تنگه هرمز را با غرق كشتي به عرض فلان و طول فلان مي‌بنديم! اين ايده خنده‌دار، اكنون به ما را وارد جنگ سرنوشت‌ساز كريدورها كرده است و اينان هيچ ايده‌ي جديدي براي مقابله با اين دشمن و اين طرح دشمن ندارند و سكوت مرگ كرده‌اند.
جنگ كريدورها، جنگي زمان‌بر، هزينه‌بر و آرام است؛ اما يك‌باره با افتتاح هر كريدور به اوج مي‌رسد و آثار مخرب خود را نشان مي‌دهد.
دست دست كردن ما براي تكميل كريدور شمال- جنوب، تعلل ما در تجهيز و كاربست قوي بندر چابهار، سستي ما در تجهيز ناوگان، رخوت ما در بهسازي بنادر و تبديل كردن بنادر به انبار كالاهاي فرسوده و فاسد و بسيار اقداماتي كه موكول به فرداي نامعلوم كرديم و به سرانجام نرسانديم، كمك بزرگ لجستيكي ما به دشمن بود تا سر فرصت، با استفاده از بهانه تهديدي هرمز و ديگر موارد، دوست و دشمن ما را كنار هم قرار داده و عرب را به اسراييل طوري وصل كند كه انگار رگ حيات آن‌ها را به هم گره زده باشند.
نكته مهم ديگري كه در ادامه اين جنگ به ضرر ما خواهد بود، اتصال رسمي عرب‌ها و هند و.. به بندر حيفا در اسراييل است تا بتوانند به مديترانه برسند. اين صرفا اتصال يك كريدورنيست، بلكه اتصال سياسي، فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و ورزشي را به دنبال خواهد داشت. دربخش فرهنگي، انتقال جمعيت بزرگ از اين كريدور به سواحل مديترانه به اسم گردشگري و تفريح، امري حتمي و عادي خواهد بود. به زودي شاهد خواهيم بود كه چه موقعيت‌هاي بكر گردشگري براي عرب‌هاي پول‌دار در سواحل حيفا ايجاد خواهد شد و چه ثروتي از عرب – كه در سواحل خود دچار محدوديت‌هايي هستند- به سمت حيفا خواهد رفت و اين رفت و آمد چگونه به عادي‌سازي روابط با اسراييل خواهد انجاميد. يك دومينوي خطرناك كه تمام آرمان‌هاي ما را هدف قرار مي‌دهد و اين چيزي جز يك جنگ تمام عيار نيست.
با توجه به آن چه ما رصد و در شوراي تحليل روزنامه دریایی اقتصادسرآمد مورد بحث قرار داديم، چند راه‌كار در حال حاضر محسوس است كه به اشاره مي‌گذريم:
الف: راه‌كار سكوت( اجتناب آرام)
مهم‌ترين راه‌كاري كه در مسئولان حس كرديم، سكوت و بي توجهي است. مصداق قصه معروف كه «صدايش را در نيار»! و به زبان دانش مديريت، اجتناب آرام.
اجتناب آرام در مديريت زماني رخ مي‌دهد كه فقر مديريت مشهود باشد و مدير قادر به موضع‌گيري قطعي، قوي و روشن نباشد؛ در چنين حالتي است كه نسبت به پديده‌ها واكنش مستقيم و ملموسي نشان نمي‌دهد و شهامت بيان و تحليل را از دست داده و به طور عمدي، موضوع را ناشنيده و ناديده مي‌گيرد و آرام از كنار آن مي‌گذرد. اين اجتناب آرام، چيزي است كه اين روزها به طور جدي از مسئولان احساس مي‌كنيم. كسي حرفي در اين باره ندارد. انگار مي‌خواهد بگويد كه خيلي هم مهم نيست!
گروه ترانزیت دریا – ایرج گلشنی – ايده شعاري بستن تنگه هرمز كه در دهه 60 حداقل آثار رواني براي داخل كشور داشت، با آن كه بستن تنگه هرمز با غرق كشتي! عملي نبوده و نيست و در صورت عمل هم، بازگشايي تنگه با فنون نظامي و علم تخريب، در اندك زماني ممكن است، اثرش را امروز به ما نشان داد. شوربختانه برخي افراد شبه‌كارشناس، در دهه اخير هم به اين آتش دامن زدند و با طرح مباحث احساسي و غيركارشناسانه، باز هم از بستن تنگه هرمز سخن گفتند تا دشمن را بيش از پيش وادار كند به فكر جايگزين باشد. در حقيقت، بايد ايده عرب-مد را برخاسته از ايده مغزهاي فسيلي دانست كه فهم راهبردي نداشتند و به عواقب ايده‌پردازي خود فكر نكردند. اكنون، با طرح عرب-مد نه تنها تنگه هرمز از حيز انتفاع تا حد زيادي خارج مي شود، بلكه تمام سواحل دريايي ما از هرمز تا مَكُران و چابهار، زير سوال رفته است.
پيش از اين، امريكا با كشيدن خط لوله، ميزان نياز خود به تنگه هرمز را به 5 درصد كاهش داده بود. با تكميل خط لوله انتقال نفت و گاز، همين 5 درصد نياز هم از ميان خواهد رفت و دشمن اصلي ما، به بستن تنگه هرمز لبخند زشتي خواهد زد.
كريدور عرب-مد كه جهان عرب را به بهانه دسترسي به مديترانه و اروپا، به طور مستقيم به حيفاي اسراييل وصل و وابسته مي‌كند، ديگر يك تهديد سياسي نيست؛ بلكه يك جنگ علني اقتصادي است كه به طورعجيبي، ايران را از كريدورهاي جهاني حذف كرده و خاصيت «پل ارتباطي جهان» را از كشور ما مي‌زدايد. تحقق عرب-مد يك اقدام اقتصادي نيست؛ بلكه يك حركت حذفي عليه ايران است و به طور مشخص و قطعي از آن مي‌توان با عنوان «جنگ نوين عليه ايران» ياد كرد.
كريدور عرب-مد تمام داشته‌هاي ما در خليج فارس و منطقه مهم مَكُران را از بين مي‌برد و يا تا حد بسيار زيادي به قهقرا خواهد برد. اين شايد پاسخي است به آنان كه تهديد بستن تنگه هرمز با غرق كشتي را سر مي‌دادند؛ تهديدي كه دشمنان مي دانستند كه اثري ندارد، اما آن‌ها را به فكر برد تا همين تهديد سوري وغيرعملي را هم خنثي كنند. اين است كه مي گويند، نگاه راهبردي اثر درازمدت دارد. آن تهديد به اين جنگ كشيده شده است و با اين وصف، بايد به فكر چاره بود. چاره‌اي از نوع دفاع قوي، برهم زدن بازي دشمن و از همه مهم‌تر، برتري جويي در اين جنگ تمام عيار.
با تدبير طرح عرب-مد، فاجعه تكميل مي‌شود و نه تنها نيازي به تنگه هرمز نيست، بلكه به بنادر ديگر ما – به خصوص چابهار- هم نيازي نخواهد بود. هند و پاكستان وافغانستان كه به نوعي پاي‌شان به چابهار گيركرده بود هم ديگر نه رفيق تجاري ما خواهند بود و نه مشتري گاه و بي‌گاه. هند كه در چرخه عرب-مد قرار دارد، ديگر از سمت ايران به سوي اروپا نگاه نخواهد كرد. اينجاست كه باید گفت كريدور عرب-مد مانند يك كروكوديل وحشي، جاده ابريشم را مي‌بلعد و چابهار را هورت مي‌كشد.
چين از بندر خود _گوادر پاكستان- تجارت خود را انجام مي دهد. هند از طريق عرب-مد به مديترانه مي‌رسد. پاكستان داستان مشترك با چين دارد و افغانستان كه اگر به حساب بيايد، اغلب واردكننده از هند و پاكستان و چين است و با جنگ آبي كه با ما دارد، به سمت آن‌ها خواهد غلتيد. به هر روي، مَكُران و بندر چابهار ما، به ضعف و سستي خواهد گراييد.
كشورهاي حوزه خليچ فارس، به طور مطلق روي به كريدور عرب-مد خواهند آورد و حتا ممكن است قطر در پیشنهاد طرح كلان تونل زيردريايي خود به ايران تجديد نظر كند؛ كما اين كه خبرها از كندشدن روند حركت قطر براي ايجاد اين راه حكايت دارد.
از سوي ديگر، ام‌القصر، فاو و بصره چنان به سرعت در حال تجهيز شدن هستند كه مسير جنوبي ايران را هم تحت تاثير قرار داده است. با توجه به وابستگي ما به عراق براي دسترسي به خليج فارس، دسترسي بنادر آبادان و خرمشهر هم تحت تاثير قرار خواهد گرفت و در نتيجه، آينده اين بنادر صرفا بنادر وارداتي براي ايران خواهد بود و خبري از تردد ديگر كشتي‌ها و مشتري از ديگر كشورها نخواهد بود.
با چنين اوضاعي و با چنين ديدي كه اگر ديد درستي باشد، ايران از شاه‌راهي جهان بازنشسته خواهد شد. تاج‌شاه‌راهي جهان را از سرش بر‌مي‌دارند و دو جهت آبي خود در جنوب و جنوب شرق را از دست خواهد داد.
تهديد دهه شصتي بعضي‌ها، ايده عرب-مد امروزي را به دشمن داده است. حذف ايران از كريدور جهاني، برنامه بلندمدت دشمنان بود كه از تهديد بستن تنگه نشأت گرفته است و اين كارشناس‌نماها امروز در كنجي خزيده‌اند و صداي‌شان در نمي‌آيد و راه‌كاري هم نمي‌دهند.
جنگ كريدورها مدت‌هاست عليه ايران شروع شده است. پيش از اين در همين روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد تحت همين عنوان «جنگ كريدورها» به اين مقوله پرداختيم و امروز با توجه به تز عرب-مد آن زخم كهنه باز سرباز كرده است.
مغزهاي فسيلي مي‌گفتند براي مقابله با دشمن، ما تنگه هرمز را با غرق كشتي به عرض فلان و طول فلان مي‌بنديم! اين ايده خنده‌دار، اكنون به ما را وارد جنگ سرنوشت‌ساز كريدورها كرده است و اينان هيچ ايده‌ي جديدي براي مقابله با اين دشمن و اين طرح دشمن ندارند و سكوت مرگ كرده‌اند.
جنگ كريدورها، جنگي زمان‌بر، هزينه‌بر و آرام است؛ اما يك‌باره با افتتاح هر كريدور به اوج مي‌رسد و آثار مخرب خود را نشان مي‌دهد.
دست دست كردن ما براي تكميل كريدور شمال- جنوب، تعلل ما در تجهيز و كاربست قوي بندر چابهار، سستي ما در تجهيز ناوگان، رخوت ما در بهسازي بنادر و تبديل كردن بنادر به انبار كالاهاي فرسوده و فاسد و بسيار اقداماتي كه موكول به فرداي نامعلوم كرديم و به سرانجام نرسانديم، كمك بزرگ لجستيكي ما به دشمن بود تا سر فرصت، با استفاده از بهانه تهديدي هرمز و ديگر موارد، دوست و دشمن ما را كنار هم قرار داده و عرب را به اسراييل طوري وصل كند كه انگار رگ حيات آن‌ها را به هم گره زده باشند.
نكته مهم ديگري كه در ادامه اين جنگ به ضرر ما خواهد بود، اتصال رسمي عرب‌ها و هند و.. به بندر حيفا در اسراييل است تا بتوانند به مديترانه برسند. اين صرفا اتصال يك كريدورنيست، بلكه اتصال سياسي، فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و ورزشي را به دنبال خواهد داشت. دربخش فرهنگي، انتقال جمعيت بزرگ از اين كريدور به سواحل مديترانه به اسم گردشگري و تفريح، امري حتمي و عادي خواهد بود. به زودي شاهد خواهيم بود كه چه موقعيت‌هاي بكر گردشگري براي عرب‌هاي پول‌دار در سواحل حيفا ايجاد خواهد شد و چه ثروتي از عرب – كه در سواحل خود دچار محدوديت‌هايي هستند- به سمت حيفا خواهد رفت و اين رفت و آمد چگونه به عادي‌سازي روابط با اسراييل خواهد انجاميد. يك دومينوي خطرناك كه تمام آرمان‌هاي ما را هدف قرار مي‌دهد و اين چيزي جز يك جنگ تمام عيار نيست.
با توجه به آن چه ما رصد و در شوراي تحليل روزنامه دریایی اقتصادسرآمد مورد بحث قرار داديم، چند راه‌كار در حال حاضر محسوس است كه به اشاره مي‌گذريم:
الف: راه‌كار سكوت( اجتناب آرام)
مهم‌ترين راه‌كاري كه در مسئولان حس كرديم، سكوت و بي توجهي است. مصداق قصه معروف كه «صدايش را در نيار»! و به زبان دانش مديريت، اجتناب آرام.
اجتناب آرام در مديريت زماني رخ مي‌دهد كه فقر مديريت مشهود باشد و مدير قادر به موضع‌گيري قطعي، قوي و روشن نباشد؛ در چنين حالتي است كه نسبت به پديده‌ها واكنش مستقيم و ملموسي نشان نمي‌دهد و شهامت بيان و تحليل را از دست داده و به طور عمدي، موضوع را ناشنيده و ناديده مي‌گيرد و آرام از كنار آن مي‌گذرد. اين اجتناب آرام، چيزي است كه اين روزها به طور جدي از مسئولان احساس مي‌كنيم. كسي حرفي در اين باره ندارد. انگار مي‌خواهد بگويد كه خيلي هم مهم نيست!
بازنشر مرین‌پرس به نقل از اقتصاد سرآمد
