وجود تنگه های راهبردی همواره به رقابت بین قدرت های جهانی برای کنترل آنها دامن زده و برخی اوقات زمینه ایجاد بحران و گاه گاهی بروز منازعات بین کشورها بوده است. از این رو این تنگه ها در سرنوشت ملل، همچنین سیاست خارجه کشورهای ساحلی و موازنه قدرت جهانی نقش تعیین کننده ای داشته اند.
این تنگه های راهبردی به عنوان یک عامل جغرافیایی به خاطر ارزش های اجتماعی، اقتصادی و ژئوپولتیکی در موازنه قدرت منطقه ای و جهانی نقش موثری دارند و قدرت های حاکم بر این تنگه ها از آن به عنوان ابزاری در سیاست خارجی خود استفاده می کنند.
تنگه های استراتژیک، نقش تعیین کننده ای در سرنوشت مردم جهان دارند و در روند رقابت های جهانی، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص می دهند.
افزون بر اهمیت راهبردی، نقش حیاتی این تنگه ها بر اقتصاد جهانی نیز محرز است. امروزه حمل و نقل دریایی انرژی و کالاهای تجاری بر اقتصاد به سختی جهانی شده جهان، بسیار مهم است. بدیهی است آبراهه های بین المللی به عنوان کوتاهترین مسیر، که عبور از آنها نیز محدود است و جایگزین مناسب دیگری برایشان متصور نیست، بخش قابل توجهی از تجارت جهانی را پوشش می دهند.
تنگه هرمز؛ دروازه طلایی مهم ترین شاهراه انتقال انرژی در جهان
در این میان تنگه هرمز به دلیل اینکه تنها معتبر برای دسترسی به میدان های نفتی خلیج فارس است، یکی از مهمترین گذرگاه های راهبردی در جهان به شمار می آید که اگر مسئله ای در این منطقه اتفاق بیافتد، هیچ مسیر تامین جایگزینی برای آن وجود نخواهد داشت.
بحث در مورد تنگه هرمز بدون توجه به خلیج فارس کامل نیست و مسایل تنگه هرمز با وقایع خلیج فارس، آمیختگی و پیوند نزدیکی دارد و این خلیج از شمال به ایران از غرب با کویت و عراق، از جنوب به عربستان، بحرین و امارات متحده عربی همسایه است.
رابطه ای که بین تنگه هرمز و مسایل جهانی و منطقه ای وجود دارد، در افزایش آگاهی و درک دولت های منطقه در خصوص سیاست های جهانی با خود و نیز تاثیری که وضعیت تنگه هرمز در سرنوشت سیاسی، اقتصادی و امنیتی آنها دارد، کمک می کند.
سیاست گذاران این کشورها به ویژه ایران می توانند از نتایج آنها در زمینه های مختلف امنیت، سیاست خارجی، اقتصاد نفت، برنامه ریزی فضایی، آمایش سرزمین و سرمایه گذاری های کلان ملی در جزایر و سواحل جنوب کشور، استفاده کنند.
