آینده اکتشافات به آب‌های عمیق می رسد

گروه فراساحل – توحید ورستان – شرکت‌های بزرگ نفت و گاز جهانی در سال‌های اخیر تمایل به گسترش عملیات اکتشاف در آب‌های عمیق داشته‌اند. اگرچه سال گذشته هزاران کیلومتر فضای دریایی به شرکت‌های اکتشافی بین‌المللی اعطا شد، اما آن‌ها همچنان در هزینه‌های بخش بالادستی در طول سال ۲۰۲۴ محتاط هستند. براساس گزارش ریستاد انرژی، میانگین کل هزینه‌های اکتشافی در شش شرکت بزرگ حدود ۷ میلیارد دلار در سال بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ تخمین زده است.  این رقم به طور قابل توجهی کمتر از میانگین مجموع هزینه‌های سالانه همان شرکت‌ها در ۴ سال گذشته (۲۰۱۶-۲۰۲۰) بوده که به ۱۰ میلیارد دلار در سال می‌رسد که نشان‌دهنده انقباض بودجه‌ آن‌هاست. علی‌رغم کاهش بودجه شرکت‌های بزرگ بین‌المللی نفت و گاز، خوش‌بینی برای حفاری مرزی برای سال ۲۰۲۴، به‌ویژه در پروژه‌های آب‌های عمیق در اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه و آسیا افزایش یافته است. تمامی مناطق دارای مجوز در سال گذشته برای اکتشاف در بخش‌های مختلف دریایی بوده که برخی از آن‌ها در مناطق فلات قاره به میزان ۳۹ درصد، آب‌های عمیق ۲۸ درصد و ۳۳ درصد باقی مانده برای مناطق واقع در مناطق بالای آب‌های عمیق است.

احتمال افزایش اکتشافات
 در آب‌های عمیق 
این داده‌ها نشان‌دهنده روند قابل توجهی به سمت آب‌های عمیق یا آب‌های فوق‌عمیق است، که در مجموع بیش از نیمی از سطح زیر امتیاز اعطا شده به شرکت‌ها در سال گذشته را تشکیل می‌دهند. انتظار می‌رود، تاثیر این روند در فعالیت‌های اکتشافی جهانی در سال ۲۰۲۴ منعکس شود و در طول سال ۲۰۲۴، ۵۰ حلقه چاه آب عمیق و فوق عمیق کشف شود. این امر منجر به افزایش سهم اکتشافات آب‌های عمیق به ۳۵ درصد از کل چاه‌های دریایی کشف شده بالقوه در طول سال جاری می‌شود، در حالی که این میزان در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۷ درصد بود. اگرچه شرکت‌های بزرگ بین‌المللی نفت و گاز قصد دارند در آب‌های عمیق سرمایه‌گذاری کنند، اما این فرآیند با احتیاط همراه بوده و احتمالا روش‌های خود را برای کاوش در مناطق مرزی مجدد ارزیابی کنند. 
این روند باعث شد تا سطح اکتشافات متعارف در سال ۲۰۲۳ به شدت کاهش یافته و تنها به ۱ میلیارد بشکه معادل نفت برسد که ۶۸ درصد کمتر از حجم ثبت شده در سال ۲۰۲۲ و ۳ میلیارد بشکه معادل نفت است. بر اساس داده‌های منتشر شده، سهم حوضه‌های مرزی به ۲۰ درصد از کل اکتشافات  سال ۲۰۲۳ در مقایسه با سهم ۴۵ درصدی آن‌ها در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است. با کاهش فرصت‌های اکتشاف متعارف و سنتی، آینده اکتشاف نفت و گاز احتمالاً به آب‌های عمیق سوق یابد، که این بخش حاوی پتانسیل‌های پنهان امیدوارکننده هستند. به‌طوریکه براساس برآوردها، ویژگی اکتشافات جدید آب‌های عمیق با منابع بزرگ و متمرکز مشخص می‌شوند. عملیات اکتشاف در آب‌های عمیق در دو دهه گذشته به موفقیت‌های قابل توجهی دست یافته که به افزایش اعتماد شرکت‌های بزرگ بین‌المللی نفت و گاز برای گسترش فعالیت‌های اکتشاف در این آب‌های باوجود خطرات نسبتاً بالا کمک کرده است.

نقش پیشروی شل در اکتشاف
موفقیت فرصت‌های اکتشاف در آب‌های عمیق اغلب با اکتشافات گاز در موزامبیک بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ و اکتشافات گاز در سواحل موریتانی و سنگال بین سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ معرفی می‌شود. کشف میدان نفت «لیزا» در گویان در سال ۲۰۲۵، و کشف میدان گازی ساکاریا در بخش دریای سیاه ترکیه در سال ۲۰۲۰، همچنین اکتشافات آفریقای جنوبی بین سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، و  زهره و گراف در نامیبیا در سال ۲۰۲۲ در این راستاست. در این میان، اروگوئه سهم بزرگی در مجوزهای داده شده در حوضه‌های آبی را در سال گذشته به دست آورد و شرکت چند ملیتی شل با مساحت ۴۲ کیلومتر مربع بیشترین سهم را به خود اختصاص داد. سطح اکتشاف شل در اروگوئه بیش از ۵۰ درصد از کل سطح آن در سراسر جهان طی سال گذشته بود، که نشان دهنده تغییر عمده بالقوه در راهبرد اکتشافی این شرکت است.
 از همین روی، همه نگاه‌ها به شل به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی در اکتشاف و تولید آب‌های عمیق در سال ۲۰۲۴ است و پروژه‌های بزرگی که قرار است امسال  به‌ویژه در آسیای جنوب شرقی، آفریقا و قاره آمریکا اجرا شوند. شل در حال حاضر در حال انجام فعالیت حفاری در منطقه عمیق بیکاکا در سواحل ایالت صباح در شرق مالزی است که با استراتژی متمرکز بر گاز این شرکت در مالزی مطابقت دارد. 

«شل» در حال آماده شدن برای بهره برداری از اولین چاه خود در حوضه سانتوس در سواحل برزیل 
انتظار می‌رود این شرکت عملیات اکتشافی بیشتر در بلوک‌های دیگر در آب‌های عمیق مالزی را ادامه دهد. از سوی دیگر، شرکت نفت بریتانیا BP برنامه‌های مشابهی برای اکتشاف در آب‌های عمیق در آفریقا و قاره آمریکا دارد، زیرا این شرکت قصد دارد چندین چاه در مصر حفاری کند. این شرکت بریتانیایی همچنین در حال آماده شدن برای بهره برداری از اولین چاه خود در حوضه سانتوس در سواحل برزیل است که انتظار می‌رود حضور خود را در خارج از حوضه معروف Campos گسترش دهد، زیرا این شرکت قبلاً شریک غیر عملیاتی با شرکت دولتی پتروبراس برزیل بود. شورون و شل همچنین در حال حفاری شراکتی در سواحل سورینام در منطقه ۴۲ هستند که حاوی منابع بالقوه بزرگی است که احتمالا چشم اندازهای اکتشاف را در حوزه آمریکای جنوبی با ذخایر امیدوارکننده باز کند. موفقیت اولین چاه فراساحلی در آب‌های عمیق آرژانتین که شل ۳۰ درصد از سهام آن را در اختیار دارد، ممکن است فرصت‌های سرمایه‌گذاری بزرگی را در اکتشاف آب‌های عمیق در این منطقه جلب کند.

چشم انداز تولید تا سال ۲۰۳۰
تولید نفت و گاز در آب‌های عمیق طی سه دهه گذشته به رشد قابل توجهی دست یافته است. اما براساس گزارش اخیر وود مکنزی، انتظار می‌رود که تولید جهانی نفت و گاز در آب‌های عمیق از ۱۰.۴ میلیون بشکه معادل نفت در روز به ۱۷ میلیون بشکه در روز تا پایان دهه (۲۰۳۰) افزایش یابد که نشان دهنده افزایش بیش از ۶۰ درصدی است. یعنی تولید نفت و گاز آب‌های عمیق در طول این دهه حدود ۶ میلیون بشکه در روز افزایش یابد و سهم آن از کل تولید بالادستی جهانی (اکتشاف و تولید) از ۶ درصد سال ۲۰۲۲ به ۸ درصد در سال ۲۰۳۰ افزایش یابد. پیش‌بینی می‌شود که برزیل به عنوان تولیدکننده اصلی نفت و گاز طبیعی در آب‌های عمیق باقی مانده و در حال حاضر ۳۰ درصد از کل تولید جهانی را تشکیل می‌دهد. وود مکنزی تخمین می‌زند که تولید نفت و گاز در آب‌های عمیق از ۱۵۰۰ متری یا بیشتر تا پایان سال ۲۰۲۴ با سرعت بیشتری رشد کند و بیش از نصف منابع میادین آب‌های عمیق – که بیش از ۴۰۰ متر عمق آب هستند – را تشکیل می‌دهد. باید توجه داشت که  تولید نفت و گاز در آب‌های عمیق از نظر اقتصادی و زیست محیطی سودمند است و میزان استخراج بالا بوده و آن را بسیار بازده می‌کند. وود مکنزی تخمین می‌زند که میانگین بازگشت سرمایه در پروژه‌های آب‌های عمیق، ۲۴ درصد با قیمت برنت ۶۰ دلار در هر بشکه است.