به گزارش مارین‌نیوز،حوزه علم اقتصاد آبی در یک دهه اخیر برای گوش‌ها کمی آشنا شده. این اصطلاح که از اقتصاد سبز الهام گرفته شده، به استفاده پایدار از اقیانوس‌ها و جانوران دریایی برمی‌گردد که البته منشأ مناقشات زیادی هم هست.
مسئله اصلی در اقتصاد آبی این است که چطور و چقدر می‌توان از طریق توسعه صنعتی سنتی و نوظهور از اقیانوس‌ها و دریاها سود برد اما در عین حال به پایداری محیط زیست و نیازهای جوامع محلی هم پاسخ مناسب داد؛ آن هم در شرایطی که کشتی‌های هوشمند، فعالیت‌های دریایی دیجیتال و صدها تکنولوژی جدید دارند هرروز بیشتر روی آب‌ها متمرکز می‌شوند.
از آنجا که زمین به دلیل جمعیت زیاد شاهد کاهش منابع و ذخایرش بوده، انسان‌ها دارند هرچه بیشتر به آب‌ها هجوم می‌برند و منابع دریایی حالا در معرض خطر قرار دارند. همچنین فعالیت‌های بشر که در طی سالیان دراز تأثیر خود را روی دریاها نشان نداده بود، حالا به وضوح دارد نابودی آب‌ها را رقم می‌زند. تأثیر گرمایش زمین، اسیدی‌شدن آب‌ها، ماهی‌گیری بیش از اندازه، آلودگی آب و مسائل دیگر دارند آب‌های زمین را نابود می‌کنند. این در حالی است که اقیانوس‌ها و دریاها محل زندگی میلیون‌ها گونه زنده هستند و بیش از نیمی از اکسیژنی که تنفس می‌کنیم و نیز غذای بیش از یک میلیارد نفر از مردم جهان نیز از این طریق تأمین می‌شود.
به صورت اصولی، بقای ما به سلامت دریاها وابسته است. به همین جهت است که الگوی درست تصمیم‌گیری در مورد اقتصاد آبی باید حول سه محور بچرخد؛ یعنی نیازهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی را برآورده کند. به گفته میشل وویر از مرکز ملی امنیت منابع اقیانوس استرالیا دیگر در جهان امروزی نمی‌توان به صورت مجزا به مقتضیات صنعت کشتیرانی یا شیلات یا صنایع دریایی دیگر پرداخت، بلکه برای زنده‌نگه‌داشتن آب‌های زمین و تداوم استفاده ما از آنها، باید شیوه جامع‌تری برای توجه به اقتصاد آبی داشته باشیم و این خودش چالش بزرگی است.
تمام اینها در شرایطی است که پیشرفت تکنولوژی‌های روبوتیک و دیجیتال هم دارند هرروز چالش‌های جدیدی به وجود می‌آورند. مدیریت هوشمند ناوگان‌های دریایی، کشتی‌های بی‌سرنشین و مدیریت تکنولوژی‌محورِ حمل بار در دریاها و اقیانوس‌ها دارند کار را برای انسان و آینده‌اش راحت‌تر می‌کنند اما تأثیر تمام این فعالیت‌ها روی محیط زیست دریایی مسئله قابل اغماضی نیست. با این وجود، دانشمندان به تأثیر شدید استفاده از هوش مصنوعی برای کاهش آسیب‌زنی فعالیت‌های بشر به آب‌های زمین هم اشاره کرده‌اند. الگوریتم‌هایی که هر روز دارند پیشرفته‌تر می‌شوند، قادر خواهند بود مشکلات ناشی از فعالیت‌های بشر (مثل کشتیرانی) در دریاها و اقیانوس‌ها را راحت‌تر تشخیص بدهند و با بررسی‌های همه‌جانبه و استفاده از تکنولوژی‌هایی مانند واقعیت مجازی، در برخی موارد راه حل هوشمندی هم ارائه بدهند.
اما در این میان، اقتصاد پایدار اقیانوس‌ها چطور می‌تواند شکل بگیرد؟ واقعیت این است که بخش اعظم تجارت بین‌الملل دارد از طریق آب‌ها صورت می‌گیرد و بعید است که به این زودی‌ها راهی برای کاهش تأثیر آن روی اقیانوس‌ها پیدا شود. استفاده از منابع انرژی موجود در آب‌ها مثل نفت هم فعلاً ادامه دارد و آلودگی شدید ناشی از استخراج را به فضای آب‌های زمین تحمیل می‌کند. در عین حال ما انسان‌ها به صنعت شیلات به شدت وابسته‌ایم و منابع دریاها را صرف نیاز بدن خودمان به پروتئین می‌کنیم. با این اوصاف، آیا آینده ما می‌تواند واقعاً مبتنی بر اصول اقتصاد آبی باشد یا اینکه داریم خودمان را گول می‌زنیم؟
یکی از راه‌حل‌هایی که دانشمندان برای این مسئله دارند این است که از اطلاعات بهتری برای تحلیل وضعیت آب‌های جهان و استفاده تجاری از آنها به دست بیاید؛ اطلاعاتی که بتواند اهداف اقتصاد آبی پایدار را تأمین کند. از این لحاظ، پیشرفت تکنولوژی می‌تواند دست بالا را به انسان بدهد. اطلاعات ماهواره‌ای دقیق از تحولات در اقیانوس‌ها، استفاده از هواپیماهای بی‌سرنشین برای جمع‌آوری اطلاعات و تحت نظر داشتن دائمی وضعیت آب‌های جهان برای ردیابی تحولات هشداردهنده زیست‌محیطی از جمله راهکارهایی است که برای بهبود استفاده انسان از اقیانوس‌ها و دریاها ارائه شده است.
با این حال، یک مسئله را نباید فراموش کرد: مدیریت اقیانوس‌ها و دریاهای جهان دارد بسیار بیشتر از گذشته سیاسی می‌شود و بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی بیشتری به آن وارد می‌شوند. این مسئله باعث ایجاد مانع در تدوین یا اصلاح قوانین آبی جهان می‌شود چون سطح تعهدات و نیز حساسیت‌های استراتژیک کشورهای مختلف با هم به شدت تفاوت دارد و حتی بر اساس اوضاع امروز جهان می‌توان پیش‌بینی کرد که این تفاوت‌ها در آینده بیشتر هم بشوند. با این اوصاف، اقتصاد آبی و آینده آبیِ همراه با آن هدفی است که تحققش دشوار است اما کنار گذاشتنش آن قدر برای آینده بشر خطرناک است که اصلاً نباید فکرش را هم کرد.
