به گزارش مارین‌پرس، یکی از ویژگی های برجسته ایران زمین به موقعیت سوق الجیشی و خاص جغرافیایی آن باز می شود و در این میان وجود آب های آزاد در جنوب ایران و دریاچه کاسپین در خطه شمالی کشور، اهمیت مضاعفی را به این خاک زرخیز بخشیده است، دریاچه ای که در حوزه انرژی کمتر از آن سخنی به میان می آید.
بنابر مطالعات و بررسی های انجام شده، دریاچه کاسپین با برخورداری از مساحت بالغ بر ۴۰ درصد از مجموع دریاچه های جهان به عنوان یکی از عظیم ترین و بزرگ ترین دریاچه های جهان شناخته شده است.
حوزه ای آبی با انبوه و مجموعه ای از ذخایر متنوع و غنی که در صورت برنامه ریزی مدون و اصولی به تنهایی قادر است اقتصاد هر کشوری را در سخت ترین شرایط ممکن نیز متحول سازد و در نقطه مقابل غفلت و بی برنامگی نیز به مثابه فرصت سوزی خواهد بود که این کانون انرژیک در جهان را منزوی و محجور خواهد ساخت.
بنابر گزارشات منعکس شده از سوی سازمان انرژی جهانی، دریاچه کاسپین بعد از خلیج فارس و دریای سیبری به عنوان سومین منبع انرژی جهان مد نظر قرار دارد تا جایی که میزان ذخایر موجود در آن، از حیث نفت و گاز به ترتیب ۱۰۰ میلیارد بشکه نفت و ۱۲ تریلیون متر مکعب گاز برآوُرد می شود.
البته طرح این موضوع به منای سهیم بودن ایران در تمامی منابع موجود در این دریاچه عظیم نیست و به هر ترتیب کشور های متعددی نیز از این موهبت الهی بهره مند هستند که ایران نیز بخشی از این سهم را به خود اختصاص داده است.
موفقیت متخصصان جوان کشور در استخراج و اکتشاف نفت از کاسپین
یکی از دستاورد های برجسته نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را می باید در عزم و اراده و توجه ویژه به رشد و توسعه علمی جستجو کرد، به واقع علی رغم وجود برخی کاستی ها و نارسایی ها نمی توان این واقعیت را نادیده انگاشت که در بسیاری از علوم و حوزه ها، ما به توفیقات ارزنده بسیاری نائل شده ایم.
توجه به منابع هیدروکربوری یکی از مصادیق این دستاورد های علمی و تلاش و اراده ای است که در سایه الطاف الهی و توجه و تلاش جوانان نخبه و دستگاه های ذی ربط حاصل شده، منابعی که تا پیش از انقلاب، نام و نشان چندانی از آن وجود نداشت و اصل و اساس ذهنیت موجود در آن دوران بر این موضوع استوار بود که در کاسپین غربی و کاسپین شرقی، کانون اصلی منابع هیدرو کربوری قرار گرفته، اما تلاش کارشناسان ما در چهار دهه اخیر این واقعیت را محرز ساخت که در حوزه جنوبی کاسپین نیز منابع بسیاری از نفت و گاز وجود دارد.
اهمیت این موضوع زمانی فزاینده تر و بیشتر می شود که اساسا وقتی مطالعات و تحقیقات کارشناسان کلید خورد هیچگونه سابقه تحقیقاتی، حفاری عمیق، ساخت سازه های عظیم دریایی و فناوری های پیچیده حفاری در آب های عمیق وجود نداشت، اما امروزه به نقطه ای نائل شده ایم که با اتکا و باور به جوانان این مرز و بوم، به دستاورد های ارزنده قابل توجهی در این حوزه دست یافته ایم و به واقع با ابتکار و نوآوری، شرایطی بر این دریاچه عظیم حاکم شده که تمامی کشور ها از مواهب این ظرفیت بالقوه دریایی بهره مند هستند.
مطلع و سرآغاز این تحقیقات از سال ۱۳۷۷ کلید خورد و پیرو مطالعات زمین شناسیِ کارشناسانِ نفتی و ژئوفیزیک به وجود انبوه منابع هیدورکربوری پی بُرده شد و تا سال ۱۳۸۸، به موفقیت بزرگ عملیات اجرای ساخت سکوی نیمه شناور ایران موسوم به امیرکبیر با وزنی بالغ بر ۱۵۰۰۰ تن با توانایی حفاری ۶ هزار متر در زیر بستر دریا دست یافتیم و امروز این تکنولوژی و دستاورد عظیم بومی و ایرانی در خطه جنوبی دریاچه کاسپین عرض اندام می کند.
شناسایی ۴۸ میلیارد بشکه نفت و گاز نمود و مصداقی از تراز و سطح موفقیت کارشناسان ایرانی این مرز و بوم است که نمی توان به سادگی از آن عبور کرد.
به واقع با بهره برداری از سازه عظیم مذکور، تابوی حفاری در میدان سردار جنگل شکسته شد و در شرایطی که موضوع تعمیرات، نگهداری، حفظ و ارائه خدمات این سازه عظیم بر روی آب های کاسپین را در نظر می گیریم بیش از پیش به عمق اقدامات انجام شده و اهمیت برجسته آن پِی خواهیم بُرد.
آنچنان که مطالعات موجود نشان می دهد در ابتدای امر وابستگی بسیاری به ارائه خدمات و دریافت تعمیرات راهبردی از سوی خارجی ها وجود داشت، اما در این حوزه نیز با کار و کوشش شبانه روزی و سعی وافر و حداکثری، مباحث مرتبط با عرصه تعمیرات و نگهداشت این سازه از وابستگی بیش از ۸۰ درصدی به وابستگی کمتر از ۲۰ درصدی رسیده است که در صورت استمرار تلاش و کوشش های جهادی در این عرصه (همچون گذشته) کاهش مستمر و مجدد و تنزل وابستگی به کمتر از ۲۰ درصد نیز دور از انتظار نخواهد بود.
تبدیل آب‌های عمیق کاسپین به مانور علمی جوانان متخصص ایرانی
احداث حوضچه های آرامش در سواحل شهر نکا و بهشهر با مساحتی عظیم و پهناور، راه اندازی پایگاه ها و مراکز عظیم تعمیرات و نگهداری کشتی ها، مخازن ذخیره سازی و انتقال خطوط لوله نفت و گاز از نمونه اقدامات عملیاتی شده به شمار می رود که یقینا انجام این امور به توسعه و پیشرفت هر چه بیشتر در سطح و عمق دریا منتهی می شود.
ساخت سه شناور چند منظوره پشتیبانی از سکو تحت عناوین کاسپین ۱، کاسپین ۲ و کاسپین ۳، عملیاتی سازیِ قریب به ۵ هزار متر حفاری در آب های عمیق کاسپین از دیگر دستاورد ها و اقدامات ارزشمند شرکت نفت خزر به شمار می رود.
توسعه علمی بستر ساز همکاری با ایران از سوی کشورهای حاشیه دریاچه کاسپین
بدون تردید وقتی کشوری در قالب مشارکت های منطقه ای، فرامرزی و فرامنطقه ای قرار می گیرد که از حیث توانمندی ها و رشد و دستیابی به تکنولوژی روز در سطح قابل قبولی قرار گرفته باشد امری که در خصوص ایران اسلامی مصداق پیدا کرده است.
به واقع در سایه تلاش های چندین ساله متخصصان بومی و داخلی ایرانی، امروزه به جایگاهی نائل شده ایم که کشور های حوزه دریاچه کاسپین برای یاری گرفتن از توانمندی های ایران، به سوی ما دست نیاز دراز می کنند.
افزایش همکاری های منطقه ای در حوزه های ایمنی، زیست محیطی و مشارکت های نفتی، امضاء و انعقاد قرارداد ها و تفاهمنامه های متعدد و گوناگونِ شرکت هایِ بین المللی با شرکت های داخلی، برگزاری مانور های مشارکتی با حضور ایران برای مقابله احتمالی با آلایندگی های نفتی، امضای سند های همکاری متعدد همچون سند همکاری میان ایران و آذربایجان با هدف بهره برداری مشترک از ظرفیت های کاسپین یا امضای تفاهمنامه همکاری با نروژ با هدف توسعه میدان سردار جنگل از نمونه های این همکاری های مشارکتی محسوب می شود.
ورود کارشناسان ایرانی به فعالیت های نفت و گاز در آب های عمیق جهان
میزان توفیقات دانشمندان و کارشناسان ایرانی در حوزه نفت و گاز به میزانی عظیم و برجسته است که امروزه نیرو های نخبه ایران اسلامی را در زمره نخستین کشوری قرارداده که در منطقه خاورمیانه وارد فعالیت های نفتی و گازی در آب های عمیق جهان شده است.
البته طرح این موضوع به معنای عدم اقدامات اینچنینی و فقدان و خلاء آن در کشور های نفت خیز منطقه خاورمیانه نیست، اما وقتی به عمق وابستگی کشور های مذکور، همچون بسیاری از کشور های حوزه خلیج فارس پِی می بریم اهمیت تلاش، کوشش و صرف فعل خواستن جوانان ایرانی محرز و هویدا می شود.
این الگو می تواند تسهیل کننده و تسریع کننده مسیر و روند پیشرفت ایران اسلامی در تمامی حوزه ها محسوب شود.
از یکسو شاهد افزایش بهره وری و بهره برداری از ظرفیت های غنی و زیرزمینی کشورمان هستیم و از دیگر سو با رشد و توسعه علمی، سطح وابستگی به کشور های صاحب فناوری در زمینه های اشاره شده کاهش محسوسی (به نسبت پیش از انقلاب) یافته است.
قطعا فاصله گرفتن از خام فروشی، ضرورت دیگری است که برای شکوفایی و پیشرفت اقتصادی کشورمان امری حیاتی و اجتناب ناپذیر محسوب می شود.
با توجه به پیش نیاز این امر خطیر که همان استخراج اصولی و قاعده مند و به دور از وابستگی است هرگونه توفیق در این عرصه، چرخ شتابان پیشرفت کشور را تندتر می سازد، منوط بر اینکه با عزمی ملی و جهادی از عادت غلط خام فروشی فاصله بیشتری بگیریم و با اقتصاد دانش بنیان ارزش افزوده حداکثری را در دستور کار تمامی فعالیت های تولیدی و استخراجی قرار دهیم.
