مرین‌پرس
مرین‌پرس | تاریخ بشر از کرانه‌های خلیج‌فارس در تمدن «جی» و آتلانتیس آغاز شده است و خلیج‌فارس نخستین دریایی است که انسان‌ها روی آن با قایق دریا را پیمودند.
بقایای ویران گورهای دیرین در بحرین و ایلام و کاوش‌های مقدماتی دیرین شناسی که پیرامون بوشهر به‌عمل آمده، ثابت می‌کند که در آن جا بیش از هزار سال پیش از میلاد تاسیسات کشتیرانی وجود داشته است. بنا به سروده حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه، نخستین کسی که به ساختن کشتی دست زد، جمشید جم از سلسله پیشدادیان بود، به فرموده شاعر بلند پایه ایران، جمشید با کشتی بر آب‌ها و دریاها گذر کرد و از کشوری به کشور دیگر رفت.
گذر کرد از آن پس به کشتی، بر آب وکشور به کشور برآمد شتاب و کارشناسان معتقدند قدیمی‌ترین سند حاضر از دریانوردی ایرانیان، «گویچه»ای از گل پخته است، که در حفاری‌های ناحیه چغامیش خوزستان به‌دست آمده و مربوط به دوران پیدایش خط است. در تاریخ، ایرانیان به علت داشتن سابقه طولانی دریانوردی و نیز مسافرت‌های مدام دریایی در خلیج‌فارس و دریای مکران موفق به کشف و ابتکارهای مهمی در زمینه دریا و دریانوردی شده‌اند. اختراع فانوس و علائم دریایی، قطب‌نما، سکان، حفر کانال و نیز نوشتن و ثبت اطلاعات و اتفاقات، دانستنی‌ها و دانش‌های دریانوردی در دفاتر که به راه‌نامه معروف شده بود در ایران قدیم صورت گرفته است.
تاریخ کشتی‌های بادبانی
تاریخ کشتی‌های بادبانی از زمانی است که اسم قایق‌های بادبانی بزرگ را کشتی نامیدند. نخستین آثار دریانوردی دوران تاریخ از بخش اول سلسله هخامنشیان که به عیلام معروف شده، در خلیج‌فارس بوده است.
در تاریخ نیز آمده است که کشتی‌های رودخانه نیل نخستین کشتی‌هایی هستند، که اطلاعات زیادی از جزییات آنها در دسترس است، زیرا که مصریان باستان بر دیوارهای مقبره‌ها و معابدشان نقاشی‌های دقیقی از کشتی‌های خود می‌کشیدند. همچنین نمونه‌های کوچک و زیبایی از این کشتی‌ها را می‌ساختند و آنها را داخل مقبره‌های خود قرار می‌دادند، این نمونه‌ها مینیاتورهای کاملی از کشتی‌های واقعی بودند. قدیمی‌ترین نمونه‌ای که تاکنون پیدا شده حدود ۹۰۰۰ سال قبل از میلاد، از سنگ ساخته شده است و در اثری دیگر که در موزه لندن است، به روی «آمفورا» یا کوزه‌ای متعلق به حدود ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد، یک کشتی با یک دکل و بادبان مربع شکل بزرگ نقاشی شده است.
نخستین کشتی مصری‌ها شبیه به کاسه‌ای کم‌عمق بود و تا اندازه‌ای به تخم‌مرغ شباهت داشت، که از درازا به دو نیم شده باشد، دماغه کشتی با انحنای زیبایی بالا آورده شده بود. عقبه نیز به بالا انحنا داشت و به‌طور معمول در انتها به طرح نیلوفر آبی بزرگی ختم می‌شد، که گل مقدس مصریان بود، در وسط کشتی دکل تعبیه شده بود، که بادبان مربع شکل را نگه می‌داشت. برخی از قایق‌های رودخانه نیل بسیار بزرگ بودند، تکه سنگ‌هایی که در ساخت اهرام و معابد مصر استفاده شده است، به وسیله این قایق از معادن سنگ موجود در چندین کیلومتر دورتر از راه رودخانه آوردند.
«سوزن کلئوپاترا» که سنگ عظیم هرمی شکلی به وزن تقریبی ۱۸۶ تن است و اکنون در دیوار لندن قرار دارد و نیز نمونه دیگری از آن در نیویورک است، به وسیله یکی از قایق‌های رودخانه نیل به مکان اولیه خود در مصر حمل شده بود. حتی سنگ‌های سنگین‌تری تا وزن ۳۸۰ تن توسط نمونه بزرگتر همین قایق‌ها حمل شده بودند.
حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد، مصری‌ها رهسپار دریا شدند و به جاهایی مانند جزیره کرت و شهرهای ساحلی فنیقی و جنوب یونان کنونی مسافرت کردند. این سفرهای طولانی با ابداع هاگینگ تراس ممکن شد، که طنابی محکم بود، که از سینه تا پاشنه کشتی امتداد می‌یافت و کشتی را محکم می‌بست.
حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد، ملکه «هاتشپوست» مصر ۵ کشتی را رهسپار سرزمین پونت کرد، آنها با موفقیت زیادی بازگشتند، که داستان آنها روی دیوارهای معبد دیرالبحری در نزدیکی لاکسور حکاکی و نقاشی است. از مطالعه اینها چنین بر می‌آید، که این کشتی‌ها ۳۳ متر طول و ۵/۵ متر عرض داشته و هر کدام به دو پاروی بزرگ هدایت‌کننده مجهز بودند، که به دو طرف کشتی بسته شده و نقش سکان را داشتند. این قبیل کشتی‌ها را حدود ۳۰ برده پارو می‌زدند، طبل زنی طبل می‌زد و شلاق زنی ناظر بود و جلوداری عمق آب را با نی بلند اندازه می‌گرفت. تاریخ یادگیری کشتی‌های مصری در طی قرون تغییر زیادی نکردند، بدنه و بادبان‌های کشتی‌های ساخته شده از قرن ۴۰ قبل از میلاد، تا قرن اول قبل از میلاد، یکسان است. این مقیاس با تغییراتی که کشتی‌های اروپایی طی ۲ هزار سال گذشته داشته‌اند، امری است که به تاریخ و فرهنگ یادگیری مربوط می‌شود.
کشتی‌های فنیقی
فنیقی‌ها هم دریانوردان خوبی بودندکه از راه کانال داریوش در ارتباط تجاری با دریای عمان و خلیج‌فارس و دریای مکران بودند. کشتی‌های فنیقی از نخستین کشتی‌هایی بودند که دو ردیف پاروزنی در دو سطح مختلف داشتند، این نوع کشتی دو ردیف نامیده می‌شد. یونانی‌ها در کشتی و دریانوردی پس از فنیقی‌ها قرار دارند و دو نوع کشتی داشتند گالی که همان پارویی بود و بادبانی گالی کشتی جنگی بلند و باریک با تیرچه‌ای تیز در جلو برای سوراخ کردن بدنه کشتی دشمن بود، بعدها کشتی‌هایی با سه ردیف پاروزن هم ساختند. رومی‌ها کار یونانی‌ها را دنبال کردند و برای کسب کنترل دریای مدیترانه با اهالی کارتاژ در جنگ بودند، آنها از کشتی‌های خود به عنوان استحکامات شناور استفاده می‌کردند، با دشمن درگیر می‌شدند و سپس سربازهای خود را به وسیله پلی به نام کوروس به کشتی دشمن می‌فرستادند. همین که رومی‌ها بر کارتاژی‌ها پیروز شدند، شروع به ساخت کشتی‌های تجاری کردند که عریض بودند و می‌توانستند بار فراوان حمل کنند.
تعدادی کشتی وایکینگ متعلق به قرن نهم و دهم میلادی کشف شده، در میان آنها گوکستاد از همه سالم تر مانده است. این کشتی ۲۳ متر طول و ۱۶ پارو در دو طرف و پارویی بلند به عنوان سکان در سمت راست دارد، این کشتی پارویی بزرگ برای چندین قرن نمونه کشتی‌های اروپای شمالی بود. در طول قرون وسطی کشتی‌ها حالت کشیده خود را از دست دادند و به شکلی گرد و تغار مانند درآمدند. کشتی‌های اولیه این دوره نظیر آنهایی که سربازان صلیبی را با خود حمل می‌کردند، در جلو و عقب زیر عرشه فضای‌های پوشیده بزرگی داشتند، که فضای باز میان آن دو کمره کشتی را تشکیل می‌داد. در قرن ۱۴ میلادی کشتی‌های تجاری تک بادبان که برای محافظت بارها عرشه پوشیده داشتند، به نام گاگ‌ها ساخته شدند، سپس کاراک‌ها و در پی آن کارواله ساخته شدند، کشتی کریستف کلمب به نام سانتاماریا از نوع آخر آنها بود.
