بندر دقم عمان، تهدید جدی برای دبی؟

از جمله ویژگی های مناسب جغرافیایی بندر دقم را می توان دسترسی مستقیم به آب های آزاد قلمداد کرد به طوریکه برای دسترسی به دقم دیگر نیازی به عبور از تنگه هرمز نیست. 

به گزارش تین نیوز، رقابت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در سال های اخیر برای تبدیل شدن به هاب لجستیکی در حال افزایش است. به طوریکه هم اکنون عمان نیز به جمع رقبا پیوسته و ادعای تبدیل شدن به هاب لجستیکی جهانی را دارد.

بندر دقم در نیمه بهمن سال 1400 به طور رسمی آغاز به کار کرد و طرح های توسعه آن با سرعت در حال انجام است. اسکله کشتیرانی، فرودگاه مدرن با یک ترمینال مسافری و دو ایربریج، احداث سوله ها و کارگاه های صنعتی و همچنین ساخت چند ده هزار واحد مسکونی از جمله پروژه هایی هستند که در این بندر تازه تاسیس اجرا شده و در حال توسعه هستند. بندر دقم در سواحل جنوبی عمان واقع شده و به دریای عرب (دریای عرب دریایی است در جنوب عمان که بین خلیج عدن و اقیانوس هند واقع شده است. لازم به ذکر است که این دریا بعضا با خلیج فارس اشتباه گرفته می شود) و اقیانوس هند اشراف دارد و به یک چشمه بار مهم در منطقه تبدیل خواهد شد. این بندر  بین دو شهر مسقط (پایتخت) و صلاله قرار دارد. بندر دقم عمان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در نزدیکی تنگه هرمز و اینکه به عنوان گذرگاه اصلی بین خلج فارس و اقیانوس هند شناخته می شود، پتانسیل بالای تبدیل شدن به یک بندر پررونق را دارد.

هدف عمان از احداث بندر دقم، توسعه صادرات نفت و گاز، توسعه صنایع دریایی و حمل و نقل دریایی، افزایش تجارت و گردشگری در منطقه و ایجاد فرصت های شغلی است. همچنین، بندر دقم به عنوان یک پروژه استراتژیک برای کشور عمان محسوب می شود که به منظور توسعه اقتصاد کشور و جذب سرمایه گذاران خارجی طراحی شده است. عمان جایگاه مهمی در تجارت دریایی دارد. این کشور با داشتن سواحل طولانی و موقعیت جغرافیایی استراتژیک، به عنوان یکی از مهمترین مراکز حمل و نقل در منطقه شناخته شده است. همچنین، بنادر عمان به عنوان گردشگران و کالاهای صادراتی و وارداتی به کشور خدمات رسانی می کنند. بنابراین، عمان با احداث زیرساخت های دریایی جدید می تواند در آینده ای نه چندان دور به کشوری تاثیرگذار در تجارت دریایی منطقه و جهان تبدیل شود. 

توسعه انرژی های پاک در بندر دقم

به نظر می رسد عمانی ها علاوه بر تجارت دریایی و احداث هاب بزرگ لجستیکی قصد آن را دارند تا جنوب عمان را به مرکز تولید انرژی های پاک (هیدروژن سبز) تبدیل کنند. در ارتباط با توسعه انرژی های پاک در بندر دقم خبرگزاری میدل ایست گزارش داد: این بندر محرک اصلی پروژه های عمان در چارچوب چشم انداز 2040 است که عمان در تلاش برای ایجاد آن است. عمان در این رابطه اعلام کرد که قصد دارد بندر دقم را به یک مرکز جهانی تجارت و توزیع هیدروژن سبز تبدیل کند.

ارتباط دقم با چابهار ایران

با توجه به تکاپوی عمانی ها در چند سال گذشته برای حضور موثر در بندر چابهار کارشناسان و تحلیلگران پیش بینی می کنند که بندر دقم عمان یکی از شرکای اصلی تجاری بندر استراتژیک چابهار شود. به گونه ای که برای نقش آفرینی موثر عمان در ایجاد ارتباطات منطقه ای بین شرق آفریقا با آسیای میانه، قفقاز و اروپای شمالی بندر دقم می تواند عاملی تاثیرگذار باشد، البته که این ارتباط از طریق بندر چابهار ایران و کریدور جنوب شمال میسر خواهد شد. این مهم تا آنجا اهمیت دارد که لنگرگاه جدید الاحداث پادشاهی عمان در جنوب این کشور عملا خود را در آینده ای نه چندان دور به عنوان واسط تجاری چندین کشور می بیند. این چنین فرض می کنیم که به سبب فاصله مناسب عمان تا شرق آفریقا و همچنین سواحل جنوب ایران، بندر تازه تاسیس دقم می تواند مدعی واسطه گری بین مناطق مختلف دنیا باشد. ناگفته نماند که تمایل کشورهای شرق آفریقا برای ارتباط با دیگر کریدورهای بین المللی و عدم وابستگی به کانال سوئز هم از جمله دلایلی است که می توان افق مطلوبی را برای دقم فرض کرد. عمان می تواند واسطه آفریقا با کریدور جنوب شمال باشد.

آیا دقم رقیب دبی خواهد شد؟

اکنون بندر دقم در ابتدای مسیر قرار دارد و برای قضاوت در مورد آینده منطقه اندکی زود است. اما ذکر این نکته واجب است که بسیاری از کشورهای منطقه از پاکستان گرفته تا ایران، عراق و  حتی کویت با سرعت تمام در حال رقابت گسترده برای نقش آفرینی در کریدورهای ترانزیتی هستند. اینطور فرض کنیم که اگر دبی توانست علی رغم فقدان جایگاه تراتزیتی شاخص و آن هم نزدیکی به تنگه هرمز نام خود را در راس بنادر خلیج فارس مطرح کند بندر دقم از جهت موقعیت جغرافیایی وضعیت ویژه ای دارد و جایگاه مناسب تری نسبت به دبی دارد، به گونه ای که این مجموعه از تنگه هرمز فاصله بسیار داشته و از طرفی دیگر دسترسی مستقیم به آبراه های بین المللی دارد. لازم به ذکر است که دبی به عنوان بندر اول خلیج فارس با سابقه طولانی در حوزه تجارت و گردشگری، همچنان به عنوان یکی از قطب های تجارت جهانی شناخته می شود. لذا نمی توان بین این بندر تازه تاسیس دقم و دبی رقابت مستقیم در نظر گرفت و بعید است که جایگاه دبی به این زودی متزلزل شود.