عملیات مروارید؛ تاریخی‌ترین حماسه دریایی خلیج فارس

رضا زیرک در یادداشتی به روایت هفتم آذر 1359 و عملیات دریایی مروارید نیروی دریایی ارتش و فداکاری ناوچه همیشه قهرمان پیکان پرداخته است.

ناوچه پیکان در عملیات مروارید

رضا زیرک


تاریخی ترین حماسه دریایی در خلیج فارس در هفتم آذرماه 1359 به دست دلاورمردان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران رغم خورد. در این روز رزمندگان فداکار نیروی دریایی درسی آموزنده به دشمن آموختند که تا پایان جنگ، ناوچه های عراقی از رویارویی با نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران وحشت داشتند. دلاوران نیروی دریایی بر آن بودند تا ضرب شصت محکمی به دشمن وارد ساخته و ضمن ساقط کردن نیروی دریایی دشمن، بار دیگر حاکمیت و قدرت جمهوری اسلامی را در خلیج فارس به اثبات رسانند.

آخرین عکس از ناوچه همیشه قهرمان پیکان - پل پرواز سکوی اردشیر-1359

در یک درگیری شدید که از سپیده دم هفتم آذر ماه سال 1359 آغاز شد، قهرمانان سرافراز نیروی دریایی ارتش با اتکا به ذات پروردگار، طی عملیاتی موسوم به “مروارید” تبلور قدرت اراده خداوندی را علیه باطل متجلی ساختند و به مزدوران دریایی بعثی که نوکری بی­چون وچرای استکبار جهانی را می‌کردند، درس تلخی دادند. لحظات اولیه این عملیات متهورانه دریایی که عملاً ابتکار عمل به دست دریادلان توانمند نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود، بسیاری از نفرات دشمن که بر روی ناوها و ناوچه­‌های جنگی خود مستقر بودند به هلاکت رسیدند و بسیاری نیز خود را تسلیم نمودند. در ادامه عملیات موفقیت آمیز «مروارید» سکوهای نفتی البکر والامیه، برای اولین بار به دست پرسنل نیروی دریایی ارتش افتاد و این دو سکوی نفتی که جنبه حیاتی برای دشمن زبون داشتند، پاکسازی گردیدند و پس از آن میزان جریان صدور نفت عراق به خارج، از طریق خلیج فارس عملاً به صفر رسید.

پس از گذشت سه هفته از عملیات موفقیت آمیز موسوم به شهید صفری (درآبانماه59)، که به منظور تخریب سکوهای نفتی دشمن بنام البکر والعمیه اجراء گردید، طرح‌ عملیات‌ مروارید به مورد اجراء درآمد .

نیروی رزمی 421 مستقر در بوشهر که از اولین روز جنگ، فرماندهی کل عملیات دریایی را در منطقه خلیج فارس و دریای عمان بر علیه دشمن به عهده داشت، پس از موفقیت اولین طرح مربوط به انهدام سکوهای نفتی مزبور، تصمیم گرفت برای حفظ سیادت دریایی از ترمینال نفتی البکر و العمیه به عنوان سرپل و پست‌های دیده استفاده نماید و با در اختیار گرفتن سکوهای مزبور کنترل کامل یگان­های رزمی سطحی، هوایی و تجاری عبوری دشمن از بنادر ام‌القصر و بندر نفتی فاو را عملی سازد. این طرح به منظور دیده‌بانی، غافلگیری وکشاندن یگان‌های رزمی دشمن به دریا، به مرحله اجرا درآمد.

ناوچه پیکان در خلال جنگ دفاع مقدس

اهداف مورد نظر عملیات مروارید

–  نابودی بخش قابل توجهی‌ازنیروهای دریایی عراق

– متوقف نمودن باقیمانده نیروهای دریایی دشمن در بندر ام‌القصر

– سیادت دریایی جمهوری اسلامی ایران در تمام خلیج فارس و دریای‌عمان

– جلوگیری از صدور نفت عراق به منظور اختلال در نظام اقتصادی دشمن

– قطع کلی ارتباط دریایی دشمن و خطوط مواصلاتی آن یا محدود نمودن آن به آبهای داخلی

– محروم نمودن کشور عراق از استفاده سکوهای مذکور به عنوان یک نقطه آفندی بر علیه واحدهای سطحی و هوایی جمهوری اسلامی ایران محروم نمود

– ایجاد پست دیده‌بانی در سکوی البکر برای نیروهای خودی جهت اعمال کنترل به ترددهای احتمالی وآتی دشمن

واردات و صادرات در حین جنگ دفاع مقدس- بندر امام
واردات و صادرات در بنادر ایران در خلال جنگ ایران و عراق

ویژگی های عملیات مروارید

با توجه به‌ اینکه این عملیات گسترده و سراسر با ایثارگری و روحیه شهادت طلبی کارکنان همراه بود، لذا از ویژگی‌های زیر برخوردار بود:

  1. درگیر شدن داوطلبانه ناوچه پیکان با 5 فروند ناوچه موشک انداز دشمن
  2. پیاده شدن تکاوران در وضعیت بسیار نامناسب عملیاتی وجوی و انجام عملیات به بهترین وجه ممکن
  3. نزدیک شدن وکنترل بالگردها به محل فرود سکوها که بشدت آسیب دیده و بسیار خطرناک بود، که با مهارت و شجاعت خلبانان انجام شد و بسیاری موارد دیگر.

نتایج عملیات مروارید

1- انهدام هسته اصلی نیروی دریایی عراق و زندانی نمودن باقیمانده یگان­های دشمن در بندر ام­‌القصر

2- قطع کامل صادرات نفتی عراق که از پایانه‌های نفتی البکر و الامیه به دنیای خارج در جریان بود.

3-استیلای کامل نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تا پایان جنگ تحمیلی 8 ساله بر خلیج فارس و دریای عمان، به طوری که در تمام این مدت حتی یک شناور اعم از تجارتی ونظامی نتوانست از مبداء و یا به مقصد بنادر عراق، از این آبراه عبور نماید. در واقع کشور عراق در تمام طول جنگ جبهه دریا را از دست داد و آن‌را در اختیار نداشت.‌ در شرایط عکس و اینکه اگر عراق در جنگ دریایی پیروز می‌شد، مطمئناً شرایط بسیار متفاوتی را در جنگ تحمیلی 8 ساله ایجاد می‌نمود.

سکوی نفتی الامیه عراق بعد از عملیات دریایی شهید صفری
سکوی نفتی الامیه عراق

لازم به یادآوری است که عراق در مدت حدود سه سال بعد از عملیات  مروارید، تقریباً هیچ تحرک نظامی در صحنه‌ خلیج فارس نداشت. ورود هواپیماهای جدید عراق و جنگ نفتکش‌ها سه سال بعد از این واقعه شروع شد.

  • انهدام سکوهای البکر والامیه که می‌توانست بعنوان پایگاههایی برای کنترل تردد کشتیرانی خودی در شمال خلیج فارس توسط دشمن مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
  • تجارت دریایی ایران و تأمین مایحتاج وارزاق عمومی با اقتدار کامل تا پایان جنگ تحمیلی از طریق دریا.
ناوچه پیکان نیروی دریایی ارتش با کد P22
تصویر بازسازی شده از ناوچه همیشه قهرمان پیکان نیروی دریایی ارتش در فیلم پی 22

شکیلا لشکری

دانشجوی دکتری فیزیک دریا -  سردبیر مرین‌پرس

2 دیدگاه برای “عملیات مروارید؛ تاریخی‌ترین حماسه دریایی خلیج فارس

  1. سلام، مقاله بسیار خوب و جامعیست.
    درود در دلاورمردان دریادل

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پست بعدی

پیشرفت چشمگیر ایزوایکو در ساخت سکوهای نفتی و گازی

چ آذر 5 , 1399
مدیر فنی مهندسی گروه سازه‌های دریایی و فراساحلی مجموعه ایزوایکو، با اشاره به اینکه ایزوایکو در حوزه ساخت سکوهای نفتی و گازی از علم و تکنولوژی دریایی روز دنیا بهره مند است و موفق شده پیشرفت چشمگیری داشته باشد ، گفت: ایزوایکو توانسته رکوردار ساخت سکوهای نفتی و گازی در خاورمیانه باشد و با وجود نیروهای بومی و توانمند هر روز بر موفقیت های این مجتمع عظیم افزوده می گردد.
سکوی 07 و 08 هندیجان ساخت شرکت ایزوایکو

شاید برای شما جالب باشد