جواد داداش زاده
از قدیمی ترین دوران تا امروز، دسترسی به دریا از عوامل مهم برای توسعه طلبی کشورها بوده است. حتی تصور می شود در اختیار داشتن آب های آزاد، شرط ضروری برای رسیدن به یک قدرت جهانی است. چنین نیازی امروزه کاملاً احساس می شود، زیرا تجارب جنگ های منظم گذشته آن را اثبات کرده است. وقتی کشوری برای گسترش روابط خارجی خود نمی تواند مکمل واقع شود این شرط مذکور نامفهوم است. البته مواردی خاص دیده شده که کشوری به قدرت رسیده است در حالی که به دریاهای آزاد هم راه نداشته است، اما دوران اقتدارش بسیار کوتاه بوده و به سرعت محاصره شده است و به ادامه حیات بر اساس موقعیتش وادار شده است. به همین علت همه کشورهایی که پا به عرصه قدرت جهانی می گذارند، تسلط بر آب ها را جزء هدف های اصلی خود منظور می کنند.کلیه نظریه های ژئوپولتیکی جهان بر اساس وجود دو محور آب و خشکی مطرح گردیده است و این استمرار جنگ بین آب و خشکی مساله ای است که از دیر باز آغاز شده باز هم تکرار خواهد شد، تنها تغییری که در آن به وجود آمده، ناشی از گسترده تر شدن قلمروهای جغرافیایی آنهاست، به نحوی که در نظریه‌های مختلف ژئوپولتیکی و حتی آخرین آنها که توسط کوهن طراحی گردیده، جهان اسلام جزء مکمل های ژئوپولتیکی بوده که توسط کوهن طراحی گردیده‌اند و این خود چند پارگی جهان اسلام را در دیدی استراتژیک مطرح می‌کند.
اما این پرسش مطرح می‌شود که جهان اسلام چگونه می تواند با استفاده از دریاهایی که در اختیار دارد قدرت جهانی خود را افزایش دهد؟ نگاهی به نقشه جهانی، ما را با این حقیقت آشنا می سازد که اگر جهان اسلام با توجه به موقعیت جغرافیایی اش جایگاه واقعی خود را در جهان درک کند می تواند علاوه بر آن که مکمل قدرت های بزرگ نباشد، خود هسته اصلی یک قدرت بزرگ جهانی به حساب آید. همان طور که می دانیم آب های کشورهای مسلمان از سواحل شرقی اقیانوس اطلس در غرب آفریقا شروع شده و تا آب های اقیانوس آرام در 160 درجه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ ادامه دارد، با توجه به این اوصاف مشاهده می کنیم که کشورهای اسلامی دارای دریاهای وسیعی هستند و کشورهای جهان اسلام می توانند با افزایش اتحاد و همبستگی و افزایش تعاملات، از این موهبت الهی در جهت افزایش قدرت خود بهره جویی کنند.
برخی راهکارهای اتحاد کشورهای اسلامی
ایجاد اتحادیه دریایی اسلامی
در این اتحادیه کشورهای اسلامی چه آنهایی که به دریا راه دارند و چه آنهایی که به دریا راه ندارند قوانینی را ایجاد کنند که بر اساس آن کشورهای اسلامی رابطه متقابل دریایی با یکدیگر داشته باشند و با استفاده از آن بتوانند خود را به عنوان قطبی اقتصادی، سیاسی و نظامی در جهان مطرح کنند.
ایجاد اتحادیه نظامی دریایی
کشورهای مسلمان با ایجاد اتحادیه می توانند اولاً از تهدید کشورهای قدرتمند نسبت به کشورشان بکاهند. ثانیاً قدرت دریایی وسیله مناسبی برای ایجاد امنیت برای حمل و نقل کالا می باشد و از این راه امنیت کشتی های تجاری تضمین می شود.
کاهش هزینه های گمرکی
برای محموله هایی که از طریق کشتی‌ها وارد بنادر می شوند و راهی مناسب جهت تشویق حمل و نقل دریایی بوده و از حجم حمل و نقل جاده ای و دریایی می کاهد.
همکاری در جهت بهره برداری مشترک از دریا
کشورهای اسلامی به ایجاد این همکاری ها از منابع دریایی با سرمایه گذاری مشترک و توافق هایی که بین خود انجام می دهند، استفاده می کنند که مزیت آن این است که اولاً از تمام توانمندی های موجود در کشورها استفاده می شود. ثانیاً با ایجاد مشارکت، از نظر اقتصادی نیز به صرفه خواهد بود. ثالثاً از دخالت کشورهای استعماری برای استخراج منابع جلوگیری می شود.
همکاری در جهت حمل و نقل دریایی
کشورهای اسلامی می توانند با ایجاد اتحادیه های حمل و نقل، کالاها و مسافران را بین کشورهای خود جا به جا کنند که اولاً باعث رونق گرفتن بنادر این کشورها و ایجاد شغل شده،ثانیاً دارای صرفه اقصادی بوده و ثالثاً باعث گسترش ناوگان کشتیرانی این کشورها شده که این خود از استفاده این کشورها از شرکت های حمل و نقل غیربومی می کاهد.
نتیجه گیری
مقام معظم فرماندهی کل قوا(مدظله العالی) دستگاه دیپلماسی کشور را به برقراری روابط دوستانه با کشورهای دیگر جهان ، به خصوص ملت‌های رنج دیده جهان تشویق می‌کنند. دیپلماسی صلح‌محور دریایی می‌تواند به عنوان عرصه‌ای برای گسترش این سیاست خارجه با کشورهای دوست و زمینه‌سازی بهتر برای دستیابی به صلح موثر باشد. در همین راستا نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با ایجاد بسترهای مناسب از جمله افزایش ماموریت‌های منطقه ای و فرامنطقه‌ای، برگزاری همایش‌های بین‌المللی ، افزایش بازدیدهای دوجانبه و گسترش زمینه‌های همکاری مشترک با کشورهای اسلامی ، به تحقق این هدف متعالی کمک کند.
