بررسی پهپادهای الحاقی به نیروی دریایی سپاه

به گزارش مارین‌پرس، دوم مهرماه طی مراسمی 188 فروند پهپاد به نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحویل شد. در جریان این تحویل‌دهی، پهپادهای ابابیل3 و اطلس، پهپاد مهاجر6، مهاجر2 و سه پهپاد عمودپرواز شهاب2، هدهد4 و سپهر تحویل یگان پهپادی ندسا شدند.

آنچه در این بین از اهمیت بیشتری برخوردار است، تجهیز نیروی دریایی سپاه به پهپادهای عمودپرواز و همچنین تجهیز قایق‌های تندرو به پهپادهای انتحاری ابابیل2 است.

در ادامه به بررسی پهپادهای تحویلی به نیروی دریایی سپاه و نقش آنها در افزایش قدرت پهپادی ندسا می‌پردازیم.

پهپاد مهاجر6

پهپاد مهاجرM-6 آخرین عضو خانواده پهپادهای مهاجر، یک پهپاد رزمی ــ شناسایی با برد عملیاتی  2000 کیلومتر است که در سال 1396 تحویل نیروی زمینی سپاه شد.

مهاجر6 توانمندی انجام مأموریت‌های شناسایی، مراقبت و رزمی با شعاع عملیاتی گسترده و مداومت پروازی بالا را با قابلیت اطمینان مناسب، فراهم می‌سازد تا بتوانند عملیات مراقبت، شناسایی و انهدام اهداف مورد نظر را انجام دهند.

این پهپاد از بمب‌های هوشمند و نقطه‌زن قائم استفاده می‌کند که در دو نوع با جست‌وجوگرهای اپتیکی و حرارتی تجهیز شده‌اند و مهاجر6 می‌تواند 4 بمب قائم را زیر بال‌های خود حمل کند.

این پهپاد همچنین با استفاده از سامانه اپتیکی پیشرفته می‌تواند در شب و روز و شرایط نامساعد جوی پرواز کند و به اجرای عملیات بپردازد. از دیگر ویژگی‌های این پهپاد می‌توان به نشست و برخاست آن در باندهای کوتاه اشاره کرد.

در طول سه سالی که این پهپاد در اختیار نیروی زمینی سپاه بوده است آزمون و خطای خود را پس داده است و برخی ایراداتی که در حوزه اویونیک و همچنین ارابه‌های فرود این پهپاد وجود داشت نیز برطرف شده است.

مهاجر6 از یک موتور 4زمانه آب خنک (موتورهایی که مجهز به رادیاتور است و با آب خنک می‌شوند) بهره می‌برد. پرواز این پهپاد در شرایط جغرافیایی دریا و اصطلاحاً sea level راندمان کاری موتور آن را نسبت به مناطق مرتفع شمال‌غرب بالاتر می‌برد.

علاوه بر این، پهپاد M-6 مجهز به بمب‌های هوشمند و نقطه‌زن قائم است که گزینه خوبی برای انهدام پل فرماندهی ناوهای هواپیمابر آمریکایی است؛ موضوعی که در رزمایش پیامبر اعظم14 سپاه آن را با موفقیت تمرین کرد.

این پهپاد مجهز به موتور پیستونی روتکس-۹۱۴ مکمل پهپاد رزمی سنگین شاهد ۱۲۹ است که حدود ده سال است که مورد استفاده نیروی هوافضای سپاه پاسداران است. در مقایسه با سایر پهپادهای ساخته‌شده در ایران، مهاجر-۶ دارای طراحی آیرودینامیکی پیشرفته‌تر است که بر اساس پهپاد ایتالیایی فالکو محصول شرکت سِلِکس ئی اِس ساخته شده. مهاجر ۶ با ۵٫۵ متر طول تنها ۲۵ سانتیمتر از فالکو طولانی‌تر بوده و با ۸ متر فاصله دودهنه بال ۸۰ سانتیمتر از فالکو پهن‌تر است.

مهاجر ۶ همچون فالکو می‌تواند در فاصله حداکثر ۲۰۰ کیلومتری از مرکز کنترل خودش پرواز کند. با توجه به مسلح بودن این پهپاد، دارای سنسور نظارتی و دوربین هدف‌گیری فروسرخ و سامانه فاصله‌یاب لیزری عقاب ۱۰ است. 

برد 200 کیلومتری این پهپاد نیز برای پوشش تمام منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز بسیار مناسب است و نیروی دریایی سپاه را قادر می‌سازد شناورهای متخاصم را در سراسر منطقه مورد هدف قرار دهد.

پهپاد ابابیل‌ــ‌3

این پهپاد در سال 1393 رسماً تحویل نیروهای مسلح شد و نیروی دریایی سپاه یکی از اولین نیروهای به‌کارگیرنده این پهپاد بود.

ابابیل با موتور 4 سیلندر بنزینی، مداومت پرواز 8ساعته و قابلیت پرواز تا عمق 250کیلومتری می‌تواند تصاویر را به‌صورت همزمان به ایستگاه‌های کنترل زمینی و یا هر پلت‌فرم دیگر ارسال کند. این پهپاد ساخت صنایع هسا از بدنه کاملاً کامپوزیت برخوردار است و توانایی پرواز در ارتفاع 15هزارپایی را دارد.

این پهپاد که حضوری مؤثر هم در نبردهای جبهه مقاومت داشته است از یک دوربین جلونگر در قسمت دماغه و یک دوربین با قابلیت چرخش 360 درجه زیر بدنه با قابلیت تصویربرداری حرارتی و تصویربرداری در شب را نیز دارد. یکی دیگر از به‌کارگیرندگان این پهپاد نیروی زمینی سپاه بود که اخیراً این پهپاد را از سازمان رزم خود خارج کرده است.

نمونه بهینه‌شده این پهپاد نیز ابابیل اطلس نام دارد که ساختار اصلی مشابه همان پهپاد ابابیل3 است اما در برخی پارامترهای این پهپاد بروزرسانی‌هایی صورت گرفته است.

ارابه فرود جلویی این پهپاد از فناوری هیدرولیک بهره می‌برد و ارابه‌های عقبی آن نیز دچار تغییراتی شده است تا تاکسی‌کردن پهپاد روی باند و نشست و برخاست آن را بهبود بخشد.

در بدنه نیز این پهپاد مجهز به پایلون‌های نصب بمب زیر بال‌های خود شده است تا بتواند بمب‌های سری قائم را حمل کند، به همین جهت ساختار بدنه اطلس تقویت شده است.

اما مهمترین تغییری که در پهپاد اطلس رخ داده است تجهیز این پهپاد به سامانه نشست و برخاست خودکار یا AUTO TAKE OFF LAND است. این سامانه موجب می‌شود پهپاد بتواند به‌صورت خودکار و بدون دخالت خلبان دوم عمل نشست و برخاست را انجام دهد.

اضافه شدن این سیستم به پهپادها این اجازه را به خلبان پهپاد می‌دهد در صورت مساعد نبودن شرایط فرود در مکان اولیه پرواز پرنده، مکان جدیدی را برای فرود پهپاد در نظر بگیرد.

این پهپادها در ابتدا مجهز به موتورهای چهار سیلندر لیمباخ ال-۵۵۰ئی با ۵۰ اسب بخار توان مجهز بودند که نمونه مهندسی معکوس شده و ایرانی آن‌ها با نام ام دی-۵۵۰ ساخته شد و در حال حاضر بر روی نمونه‌های جدید تولیدی استفاده می‌شود.

لازم به ذکر است در سال ۱۳۹۷ کار ارتقا سنسور و دوربین هدف‌گیری ابابیل ۳ توسط صنایع اپتیک اصفهان و با همکاری شرکت‌های خصوصی صورت گرفته و امکان استفاده از بمب‌های نقطه‌زن قائم از این پهپاد فراهم شد. از آن پس نمونه‌های تولیدی از سال ۱۳۹۸ به بعد مجهز به یک آویزگاه در زیر هر بال جهت حمل یک بمب نقطه‌زن قائم هستند.

پهپاد ابابیل2

ابابیل2 از سکو‌های پرتاب زمینی که روی خودرو قرار دارند قابل پرواز است و از طریق چتر بازیابی می‌شود. عدم نیاز این پهپاد به باند پرواز برای نشست و برخاست، موجب شده است ابابیل2 از قابلیت تحرک و جابه‌جایی بالایی برای پرواز برخوردار باشد.

پهپاد ابابیل2 توسط مرکز هدایت زمینی هدایت و کنترل می‌شود و می‌تواند تصاویر به‌دست‌آمده را به‌صورت آن‌لاین به مرکز کنترل و فرماندهی مخابره کند.

 شناسایی هوایی و نظارت بر میدان جنگ، گشت مرزی عکاسی هوایی، تنظیم تیراندازی توپخانه و اجرای عملیات‌های انهدامی از دیگر قابلیت‌های این پهپاد است.

برد عملیاتی این پهپاد 100 کیلومتر است و ابابیل2 مداومت پروازی 75 تا 120 دقیقه را دارد. همچنین این پهپاد می‌تواند تا ارتفاع 11000پایی و با سرعت 250 کیلومتر بر ساعت پرواز کند. اما امروز برای اولین مرتبه تصاویری از تجهیز قایق‌های تندروی سپاه به این پهپاد منتشر شد.

پهپاد ابابیل2 که در سال‌های اخیر بیشتر در نقش یک پهپاد انتحاری به‌کار گرفته می‌شود، یکی از اولین پهپادهای ایرانی است که در خط تولید انبوه قرار گرفت. این پهپاد که از روی پرتابگرهای زمینی قابل حمل توسط خودرو پرتاب می‌شود توسط چتر نیز بازیابی می‌شود و نیازی به باند فرود ندارد، از همین رو گزینه‌ای مناسب برای نصب روی قایق‌های تندروی سپاه پاسداران در نقش یک پهپاد انتحاری برای اجرای عملیات در عرصه دریا است.

تجهیز قایق‌های تندروی سپاه که قبلاً به موشک‌های کروز ضد کشتی نیز مجهز شده بودند به پهپادهای انتحاری، می‌تواند توان نیروی دریایی سپاه در حملات پرحجم به شناورهای متخاصم را افزایش دهد و خلأ موجود در این حوزه را پر کند. هرچند تجهیز پهپاد ابابیل به سر جنگی با هدف انهدام ناو‌های دشمن نیست اما به‌خوبی می‌تواند در نقش هدف فریب برای سامانه‌های پدافندی ناو هم آسیب زدن به پل فرماندهی شناورهای متخاصم که در رزمایش اخیر سپاه نیز روی آن تمرین شد اجرای مأموریت کند.

پهپاد انتحاری ابابیل ۲ می‌تواند بزرگ‌ترین تهدید برای شناورهای سبک و کشتی‌های تجاری کوچک باشد. اما با توجه با ابعاد آن، سرعت‌پایین و سر جنگی کوچک آن توانایی آسیب‌رسانی به کشتی‌های جنگی را ندارد.

پهپاد صادق

پهپاد صادق یکی از نمونه‌های پهپاد مهاجر4 است که به‌سفارش نیروی دریایی سپاه ساخته شده است. پهپاد «مهاجر4» برای مراقبت هوایی و شناسایی اهداف تا فاصله 150کیلومتری طراحی و ساخته شده است. هواپیمای مهاجر4 با بیشینه سرعت 200 کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی 7ساعته دارد و می‌تواند در انواع شرایط جوی به پرواز درآید.

یکی از مهمترین مأموریت‌های پهپاد صادق را می‌توان تصویربرداری و شناسایی ناو باکسر آمریکایی در تیرماه سال گذشته دانست. 28 تیرماه ترامپ رئیس جمهوری آمریکا مدعی شد ناو باکسر یک پهپاد ایرانی را در آسمان خلیج فارس ساقط کرده است. اما چند ساعت بعد سپاه پاسداران با انتشار تصاویری که پهپاد صادق از این ناو گرفته بود صحت ادعای رئیس جمهور آمریکا را رد کرد و نشان داد پهپاد سپاه پس از اجرای مأموریت خود به‌سلامت به پایگاهش بازگشته است.

پهپاد سایه

سال 1391 سردار فدوی فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه از شکار پهپاد آمریکایی اسکن ایگل توسط این نیرو خبر داد. چندی بعد تصاویری از خط تولید انبوه این پهپاد در صنایع دفاعی کشور با نام پهپاد سایه منتشر شد. پس از آن نیز نمونه دیگری از این پهپاد با نام یسیر در اختیار نیروهای زمینی و دریایی ارتش قرار گرفت که دارای یک دم به‌شکل عدد 8 بود.

این پهپاد در حدود یک متر طول، فاصله دو سر بال سه متر و وزن آن نیز در حدود 20 کیلوگرم تخمین زده می‌شود. این هواپیما از 7 تا 10 ساعت ساعت امکان پرواز دارد. از دیگر ویژگی‌های پهپاد یسیر می‌توان به سقف پروازی 15هزار پا، مداومت پروازی هشت‌ساعته و برد پروازی تا شعاع 200 کیلومتر اشاره کرد که از طریق ارتباط با ایستگاه‌های کنترل زمینی متحرک کنترل می‌شود.

عمودپروازهای ندسا

اما بین پهپادهای رونمایی و تحویل شده به ندسا سه پهپاد عمودپرواز نیز دیده می‌شود. پهپادهای هدهد4 و شهاب4 که در واقع دو نمونه مولتی‌روتور کواد و هگزا کوپتر هستند، دیگری نیز پهپاد سپهر نام دارد که در واقع نمونه عمودپروازشده پهپاد معراج نیروی زمینی سپاه است.

پهپاد معراج که مهندسی معکوس پهپاد ایروسوند آمریکایی است توسط مرکز تحقیقات پهپاد جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه طراحی و تولید شده است و تست‌های پرواز خود را در منطقه سراوان سیستان و بلوچستان با موفقیت به پایان رسانده است. اما پروژه عمودپرواز کردن آن یک پروژه مشترک بین نیروهای دریایی و زمینی سپاه بوده است که بر اساس تصاویر منتشرشده این پروژه به پایان رسیده است.

پهپاد سپهر قادر است با سرعت 140 کیلومتر تا ارتفاع 12000پایی پرواز کند. وزن برخاست آن 33 کیلوگرم است و می‌تواند محموله‌ای به‌وزن 5 کیلو را حمل کند. این پهپاد دارای مداومت پرواز 10 ساعت است و حجم سوخت مصرفی آن 10 لیتر است.

بازیابی این پهپاد از نوع فرود روی شکم پهپاد است و برای همین از یک دوربین آسانسوری جمع‌شونده در بدنه بهره می‌برد که موجب می‌شود هنگام فرود آسیبی نبیند.

تجهیز نیروی دریایی سپاه به پهپادهای عمودپرواز موجب آن می‌شود برد شناسایی شناورهای این نیرو که عمدتاً از نوع شناورهای تندرو هستند افزایش پیدا کند و از این به بعد نیروهای سپاه قادر خواهند بود نقاطی را که در برد رادارهای شناورها نیست و یا نقاط کور راداری را (فراافق) نیز ببینند، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که هرچه زودتر بتوان دشمن را دید زمانی بیشتر برای اتخاذ واکنش مناسب در برابر آن داشت.

پهپادهای ناشناخته

اما دو پهپاد جدید نیز بین پهپادهای تحویل‌شده به نیروی دریایی سپاه به چشم می‌خورد که برای نخستین مرتبه از آنها رونمایی شده است؛ یکی از این پهپادها پهپادی است که بدنه آن شبیه به پهپاد سایه است ولی از یک دم “بوم‌تیل” بهره می‌برد. استفاده از چنین طراحی در قسمت دم پهپاد ضمن آنکه کار طراحی را ساده‌تر می‌کند باعث افزایش پایداری پرواز پهپاد نیز می‌شود، ضمن اینکه با این طراحی می‌توان برد و مداومت پروازی بیشتری برای این پهپاد جدید نسبت به پهپاد سایه متصور بود.

پهپاد ناشناس بعدی پهپادی بسیار شبیه به پهپاد صماد3 یمن است. این پهپاد نیز که برای اولین مرتبه به نمایش در آمده است از فناوری بال high wing یا نصب بال در بالای بدنه استفاده می‌کند که هم پایداری پرواز را بیشتر می‌کند و هم امکان نصب مهمات زیر بال را برای این پهپاد ممکن می‌سازد، علاوه بر آن، دم وی‌شکلی که برای این پهپاد طراحی  شده است به کاهش سطح مقطع راداری آن کمک می‌کند.

تجهیز نیروی دریایی سپاه به انواع پهپادها با کارایی‌های مختلف قطعاً گامی بلند در افزایش توان عملیاتی و اشراف اطلاعاتی این نیرو برای حراست از آبهای خلیج فارس و تنگه هرمز است؛ اقدامی که موازنه قدرت دریایی را به‌نفع ایران تقویت خواهد کرد.