چندی پیش ایده‌ای از سوی دکتر محمد مونسان مطرح شد که اگر روزی قرار بر بستن تنگه هرمز باشد، راه حل اصلی ایران غرق نمودن کشتی‌های فرسوده و قدیمی خود در تنگه هرمز است نه قایق‌های تندرو یا کشتی‌های بزرگ نظامی. این ایده سوالات زیادی را در جامعه ایجاد کرد که در مصاحبه با مرین‌پرس این سوالات پاسخ داده شده است.
مرین‌پرس: آقای دکتر، این ایده از طرف شما بوده یا قبلا مطرح شده‌است؟
من قبلا جایی این ایده را ندیدم یا نشنیدم. البته مطالبی در مورد جنگ نفتکش‌ها در زمان جنگ مطرح شد که با این ایده فرق دارد. هرچند که جدید بودن یا نبودن آن برایم مهم نیست بلکه این مهم است که در محاسبات طرف‌های خارجی، این گزینه نیز به عنوان یکی از ابزارهای عملی ایران گنجانده شود.
مرین‌پرس: اصلا چرا هر از چندگاهی این موضوع بستن تنگه هرمز مطرح میشود؟
متاسفانه در روزگاری هستیم که قواعد بین المللی بازیچه دست ابرقدرت‌ها است. همین یکی دو سال اخیر شما شاهد هستید که آمریکایی‌ها (و بعضا اروپایی‌ها) نفتکش‌های ایرانی را در نقاط مختلف دنیا بدلیل قوانین داخلی آمریکا که هیچ وجهه بین المللی ندارند، توقیف میکنند و در روز روشن، نفت آنها را به فروش می‌گذارند. خب این یعنی راهزنی دریایی در روز روشن. طبیعتا ایران هم باید واکنشی نشان دهد وگرنه این رویه، گریبان کشتی‌های تجاری و کانتینربرهای ایران را هم خواهد گرفت. اینکه اگر قرار باشد یک کشور بخاطر قوانین داخلی خود یا بخاطر حکم فلان قاضی در فلان ایالت، اموال کشورهای دیگر را مصادره کند، سنگ روی سنگ بند نخواهد شد. طبیعی است که ایران هم در تلافی این اقدامات غیرقانونی، اقدامات متقابل کند.
مرین‌پرس:در ایده‌ای که مطرح کردید به نظر می‌آید حتی با غرق نمودن 5 فروند کشتی ULCC بازهم جاهایی برای عبور نفتکش‌ها باقی بماند. اینطور نیست؟ و آیا دقیقا می‌توان تعدادی نفتکش غول‌پیکر را دقیقا با دقت سانتیمتری در نقاطی خاص غرق نمود؟
نگاه کنید در اینجا پروژه نصب یک سکو مطرح نیست که دقیقا بخواهد با دقت سانتیمتری در جایی در کف دریا بنشیند. همینکه تعدادی کشتی مغروقه در مسیر کشتیرانی نفتکش‌ها قرار بگیرد مطمئنا هیچ شرکت بیمه‌ای حاضر به بیمه نفتکش‌ها نخواهد شد و به تبع آن هیچ شرکت کشتیرانی یا نفتکش، کشتی‌های خود را به این منطقه اعزام نخواهد کرد چراکه آنها می‌دانند یک درجه خطای سیستم ناوبری کشتی، در چنین جاهایی منجر به تصادم خواهد شد.
مرین‌پرس:مطرح کردید که بیرون کشیدن این کشتی‌ها چند ماه یا حتی چند سال ممکن است بطول بینجامد. آیا نمیتوان این مغروقه را با انفجار زیرآبی از سر راه برداشت؟
کسانی که با دریا و کشتی سروکار دارند می‌دانند که انفجار در زیر آب با انفجار در هوا خیلی تفاوت دارد. در زیر آب نمیتوان یک جسم را با انفجار، پودر نمود. ضمن اینکه در چنین مواردی شاید انفجار زیر آب، کار را خرابتر کند و بدنه کشتی را تبدیل به تعدادی آهن پاره کند که ممکن است عمودی یا مایل بر کف دریا پراکنده شوند و کشتیرانی را ناامنتر کنند. برای بدنه یک کشتی عظیم ULCC عملا چنین چیزی دور از ذهن است، ضمن اینکه خود این کار نیز ماه‌ها زمان میبرد. اصولا کار در دریا به این سادگی‌ها نیست. شما در جریان مسدود شدن کانال سوئز مشاهده کردید که نوک قسمت سینه کشتی به گل نشست. در نگاه اول، شاید می‌گفتند که خب این کار با تعدادی یدک کش ساده ظرف چند ساعت رفع میشود ولی همین کار ساده 7 روز بطول انجامید و قیمت کالاهای تجاری و سوخت در دنیا افزایش یافت.
مرین‌پرس:آیا این کار منجر به صدمه دیدن اقتصاد ایران نخواهد شد؟
قطعا صدمه جدی خواهد دید ولی اینها گزینه‌هایی برای روز مبادا هستند که امیدواریم هرگز فرا نرسد. آیا وقتی کشوری درگیر یک جنگ تمام عیار با یک قدرت دیگر میشود دیگر مسائل اقتصادی مانند قبل تحلیل خواهند شد؟. در چنین شرایطی آنچه مهم است دفاع از شرافت و عزت یک سرزمین است. وقتی کشتی‌های ما را به‌راحتی در اقصی نقاط دنیا مانند جبل الطارق، یونان و سواحل آمریکای جنوبی توقیف میکنند و نفت آن را در روز روشن به فروش می‌گذارند، طبیعی است که باید عکس العمل نشان دهیم همانطور که در مورد کشتی‌های انگلیسی و یونانی همین کار را کردیم و آنها مجبور به آزادسازی نفتکش‌های ما شدند. به نظرم یک جاهایی باید عزتمندی، شرافت و حیثیت را بر اقتصاد و سیر بودن شکم ترجیح داد. این روش متفاوت زندگی آزادمردان است.
مرین‌پرس:آیا چنین کاری، دنیا را با ما دشمن نخواهد کرد؟
اولا دقت کنید که اینها عوامل تهدید علیه دشمن هستند تا محاسبات دشمن را تغییر داده و بازدارندگی ایجاد کنند. قرار نیست حتما و لزوما اجرا شوند. اینها بیشتر «چنگ و دندان نشان دادن» طرفین قبل از درگیری است همانطور که آمریکایی‌ها در این روزها با تبلیغات رسانه‌ای سنگین، از اعزام رزمناوها و هواپیماهای F-16 و F-35 خود با آب و تاب دم میزنند. خب ایران باید چکار کند؟ بنشیند و نگاه کند تا هر روز کشتی‌های ایران را در دنیا توقیف کنند و ایران هم جرات نداشته باشد به کشتی‌های آنها چپ نگاه کند؟ این منطقی است؟.
دوما آنطور که برخی رسانه‌های ما قلمداد میکنند، قبل از اینکه دنیا با ایران دشمن شود، با آمریکا دچار مشکل خواهد شد. مثلا در جنگ اوکراین، آتشی که روشن شد منجر به افزایش قیمت مواد غذایی و سوخت در کل دنیا شد و تبعات آن را حتی اروپایی‌ها و آفریقایی‌ها نیز چشیدند. در واقع آتش جنگ اوکراین به چشم اروپا رفت و منفعتش در جیب آمریکا که اتفاقا رئیس جمهور فرانسه و رئیس کمیسیون اروپا نیز در این زمینه اعتراض کردند که این جنگ باعث شد قیمت سوخت اروپا چند برابر شود ولی میلیاردها دلار سود عاید آمریکایی‌ها از محل افزایش قیمت سوخت شد.
یا مثلا در جریان جزیره تایوان که منجر به افزایش شدید تنش بین آمریکا و چین شده و منجر به تهدید امنیت تنگه مالاکا و اقتصاد کل دنیا شده، اعتراض بسیاری از کشورها به دخالت‌های بیجا و جنگ افروزی‌های مکرر آمریکا را در پی داشته است. البته این روش و منش قدیمی آمریکایی‌هاست که همیشه اروپایی‌ها و بقیه دنیا را قربانی مطامع خود کرده‌اند. مثلا در جنگ جهانی دوم، آمریکایی‌ها در سال‌های ابتدایی دخالتی در جنگ نکردند تا کل اروپا زیر شنی‌های تانک‌های نازیسم با خاک یکسان شد. صرفا در ماه‌های پایانی جنگ که هیتلر در سرمای روسیه به تله افتاد و شکست خورد و مشخص شد که ارتش کمونیستی شوروی فاتح بلامنازع جنگ است، حاضر به دخالت در جنگ شد.
الان هم قطعا وجهه مخدوش آمریکا و اقتصاد دنیا ظرفیت یک درگیری جدید در یک تنگه مهم دیگر مانند تنگه هرمز را نخواهد داشت. قطعا اگر دنیا به این قطعیت برسد که در صورت بروز تنش نظامی در خلیج فارس، قطعا تنگه هرمز برای ماه‌ها یا سال‌ها بسته خواهد شد (حالا با روش غرق کردن کشتی‌های فرسوده یا هر روش دیگری)، قطعا منجر به اعمال فشار شرکای اروپایی و آسیایی بر آمریکا خواهد شد که مجددا به دنبال شعله‌ور کردن آتش جنگی دیگر در خلیج فارس و تنگه هرمز نباشد.
مرین‌پرس: و سخن پایانی
سخن پایانی من این است که اگر دشمنان ایران به این باور قطعی و مسلم برسند که ایران توانایی این را دارد که تنگه هرمز را برای ماه‌ها مسدود کند، قطعا هرگز جنگی در خلیج فارس رخ نخواهد داد چراکه مصداق «بر سر شاخه نشستن و بن بریدن است».
ما همگی وظیفه داریم که به عنوان سربازان وطن، از هر ابزار و روشی برای پر کردن دست سیاستمداران و نظامیان خود برای ارتقاء سطح بازدارندگی استفاده کنیم. هر ایرانی که بر طبل ناتوانی ایران در مسدود کردن تنگه هرمز بکوبد قطعا خودزنی کرده و کشور را بیشتر در معرض تهاجم نظامی قرار داده است. گزینه‌های روی میز خودمان را افزایش دهیم همانطور که آنها می‌دهند.
