به گزارش راد، بزرگترین پهنه آبی محصور شمال کشور از فاجعه‌ای بزرگ جان سالم به در برد و پس از سالها وعده و وعید و قول های بی سرانجام، صدای پای آب نزدیک‌تر از همیشه در خلیج گرگان شنیده می‌شود .
پس از سفر اسفند ۱۴۰۰ آیت الله رییسی به گلستان و دستور صریح وی، عملیات نجات بخشی خلیج گرگان به عنوان مهمترین بخش پناهگاه حیات وحش و ذخیرگاه زیست کره میانکاله آغاز شد.
انتخاب پیمانکار خارج از تشریفات اداری بیانگر اراده جدی قوه مجریه برای نجات دردانه خزر بود و پس از آن ده‌ها فروند قایق، لایروب، کامیون ، بیل مکانیکی و ادوات فنی و راه سازی عازم شمال جزیره آشوراده شدند تا با جمع آوری رسوبات، زمینه ورود آب به خلیج گرگان را فراهم کنند.
هرچند در اجرای این پروژه شانتاژها و هجمه‌های غیرکارشناسی و سیاسی بسیاری به دولت وارد شد اما دولتمردان پا پس نکشیدند .
بسیج اینفالوئسترهای مجازی ، تحریک سازمان‌های مردم نهاد طبیعت‌دوست، ارائه گزارش های غیر واقع در برخی رسانه‌ها و اتفاقاتی مانند آن نتوانست خللی در اراده دولت ایجاد کند.
حدود یک سوم از پهنه آبی خلیج گرگان تا قبل از اجرای پروژه به زمین لم یزرع و کانون ریزگرد تبدیل شده بود که در اوایل سال گذشته نخستین طوفان ریزگردی شهرساحلی بندرترکمن و در ادامه مناطق پیرامونی آن را در نوردید.
اهمیت موضوع چنان بود که میزان پیشرفت پروژه به صورت ماهانه و پس از بازدید میدانی معاونین سازمان محیط زیست و بنادر و دریانوردی به ستاد ریاست جمهوری گزارش می شد تا خللی در پیشرفت کار ایجاد نشود .
اینک و پس از حدود یک سال از آغاز عملیات میدانی در خلیج گرگان، صدای زندگی در این پهنه به گوش می‌رسد.
رسوب‌برداری از کانال آشور به طول حدود هشت کیلومتر در روزهای پایانی خود قرار دارد و قریب به ۹۰۰ هزار متر مکعب گل و لای از بستر برداشت و به دایک های ۴ گانه منتقل شده است.
علاوه بر آن، دریچه قیفی شکل در انتهای غربی کانال آشور تعبیه شده که حدود ۱۴۰ متر عرض و حدود ۱۵۰ سانتیمتر عمق دارد و قرار است در هفته‌های آینده خاکریز و سد نهایی این دریچه قیفی شکل برداشته شود و تبادل آب از دریای خزر از طریق این دریچه و در ادامه از طریق کانال آشور به طول تقریبی پنج کیلومتر تسهیل گردد.
کارشناسان بر این باورند با اتصال این دریچه قیفی شکل که حدود یک کیلومتر در عمق دریای خزر ایجاد شده و اتصال آن به کانال آشور روند ورود و خروج آب دچار تحول شگرف خواهد داشت و علاوه بر افزایش تراز آب در خلیج گرگان، احتمال پیشروی آب تا چندصد متر در کرانه های چپاقلی، محل شنا ، نیزار و روستای قره‌سوی بندرترکمن وجود دارد .
مدیر طرح نجات خلیج گرگان در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به خبرنگار ایرنا گفت: طرح نجات خلیج گرگان از سال ۱۳۹۸ جدی شد و خشکی رو به تزاید این پهنه آبی، اجرای طرحی برای جلوگیری از مرگ آرام آرم این اکوسیستم را به مطالبه همگانی تبدیل کرد که زنگانه استاندار گلستان از زمان حضور در این مسوولیت به طور جدی و مستمر در حال دریافت گزارش اقدامات عملی مرتبط برای پیداکردن راه نجات خلیج گرگان بود.
مهدی ذوالفقاری افزود: برای نجات خلیج گرگان ۲۴ راهکار در کمیته ملی تالاب‌ها در نظر گرفته شد که یکی از آنها لایروبی کانال آشور است.
وی معتقد است: نجات خلیج گرگان تاثیر زیادی بر اقتصاد و محیط زیست منطقه خواهد گذاشت و باید از فرصت به وجود آمده توسط دولت سیزدهم به طور کامل استفاده کرد.
وی تاکید کرد: خلیج گرگان ارتباط مستقیم با سلامت جامعه دارد و تشدید خشکی آن امکان بروز و گسترش برخی بیماری‌های مرتبط با انسان و دام را تشدید خواهد کرد که باید ارتباط آن با دریای خزر برقرار شود.
مدیر بنادر و دریانوردی گلستان با اشاره به اینکه کار لایروبی «کانال آشور» منتهی به خلیج گرگان بدون وقفه توسط پیمانکار در دست اجرا است، گفت: تخصیص ۸۴۰ میلیارد ریال از اعتبار مصوبه سفر در مرحله پایانی توسط دستگاه‌های ملی مرتبط می‌تواند بهره‌برداری از این کانال و جریان آب را شتاب دهد.
نورالله عباسی افزود: اکنون این مدیریت با جدیت برای جذب اعتبار باقی مانده اجرای لایروبی کانال «آشور» در سطح ملی پیگیر است.
وی ادامه داد: تاکنون ۲ هزار میلیار ریال اعتبار طی ۲ مرحله برای اجرای لایروبی به پیمانکار اجرای طرح (قرارگاه خاتم‌الانبیا) تخصیص داده شده است.
به گفته وی اختصاص اعتبار لایروبی برای «کانال آشور» از کانال‌های مهم و اولویت‌دار علاج‌بخشی خلیج گرگان، از محل سفر دور نخست آیت‌الله رئیسی رییس جمهور به گلستان در ۱۳ اسفند ماه سال ۱۴۰۰ مصوب شده است.
وی در خصوص پیشرفت فیزیکی لایروبی «کانال آشور» هم افزود: تاکنون از برآورد برداشت یک میلیون و ۱۶۰ هزار مترمکعب لای در مسیر کانال منتهی به خلیج گرگان، مقدار ۸۳۵ هزار متر مکعب آن جمع‌آوری شده است.
عباسی ادامه داد: با توجه به پا به کار بودن قرارگاه خاتم الانبیا در اجرای طرح لایروبی «کانال آشور»، مطابق برآورد کارشناسان این قرارگاه زمان پایان کار پیش‌بینی شده اواخر خرداد ماه سال ۱۴۰۲ است.
به گفته وی طرح لایروبی «کانال آشور» به عمق ۱.۵ متر و به طول ۸.۸ کیلومتر با کف کانال به عرض ۷۰ تا ۴۴۰ متر از ۲۵ خرداد سال ۱۴۰۱ آغاز شده که برداشت لای از این مسیر نقش به سزایی در نجات خلیج گرگان دارد.
مسئول قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا گلستان هم گفت: مهمترین عامل و هدف ما برای لایروبی و علاج بخشی خلیج گرگان، توجه به مسائل زیست محیطی، زنده‌ماندن محیط زیست اطراف خلیج فارس و تبادل آب بین دریا و خلیج گرگان است.
سیدرسول میرزاده اظهار کرد: حجم تقریبی لایروبی خلیج گرگان به وسعت یک میلیون و ۱۶۰ هزار متر مکعب، با مبلغ اولیه ۲۸۵ میلیارد تومان از ۲۵ خرداد پارسال بمدت یکسال آغاز شده است.
پیشتر علی محمد زنگانه استاندار گلستان هم در بازدید از روند پیشرفت فیزیکی اجرای طرح لایروبی «کانال آشور»، میزان پیشرفت آن را حدود ۸۰ درصد اعلام کرده بود.
اکنون حدود ۶۰ دستگاه ماشین‌آلات برای لایروبی «کانال آشور» توسط پیمانکار آن اعم از لایروب، کامیون حمل لای، بیل مکانیکی، بولدورز، لودر، تراکتور و خودروهای سبک در منطقه مستقر شده و مشغول به کار هستند.
به اعتقاد کارشناسان توجه به احیای خلیج گرگان و رهایی آن از خشکی از جهات اقتصادی و اجتماعی بسیار ضروری بوده و اگر اقدام عملی برای احیای آن شتاب نمی گرفت، تا سال ۱۴۰۲ ارتباط طبیعی خلیج گرگان با دریای خزر برای همیشه قطع شده و مانند خلیج «حسن‌قلی» و تالاب گمیشان گرفتار خشکی مطلق می‌شد.
از پیامدهای این خشکی، افزایش دمای منطقه و رسیدن میانگین شوری آب این خلیج به ۲۵ درصد بود و علاوه بر آن، تخریب بیشتر محیط زیست و ایجاد یک شوره‌زار بزرگ در منطقه و فراگیری گرد و غبار آن تا خراسان شمالی دور از انتظار نبوذ.
خلیج گرگان از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و حوزه شهرستان‌های بندرترکمن، بندرگز، نوکنده و بهشهر از ۶۰ کیلومتر طول و حداکثر ۱۲ کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی – غربی است.
ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و «لپو زاغمرز» در استان مازندران به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی که حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون نفر از جمعیت منطقه تحت تاثیر مستقیم خلیج گرگان هستند، اثرگذاری مستقیم دارد.
